[quexua]

qx tui xin trả lời 2 câu hỏi đầu, ... Tôn giáo là gì?  và đạo là gì?

Tôn giáo và đạo đều là những thứ để phục vụ cho con người. 

Tôn Giáo có thể xem như một institution, hay là một trường học, trung học, đại học, để dạy con người về đạo.

Còn đạo là môn học, hay một ngành, một chuyên khoa (subject) trong trường. 

Đây là ẩn dụ về tôn giáo.

Điều này ta có thể thấy cũng rõ ràng ...  Có những trường trung học hay đại học của Công Giáo gọi là trường đạo hay Đại học tư của mỗi Tôn Giáo. Bên Nhật, VN, Ấn Độ, cũng có những truờng Đại Học Phật Học. Đó là tôn giáo.

Còn những người được học từ các trường Tôn Giáo ở trên khi ra trường có những trình độ hiểu biết khác nhau, thì đó gọi là Đạo học. Thí dụ, các thiền sư hồi xưa sau khi đấu pháp với nhau xong thường nói, ... Phât pháp của ông X ... cũng chẳng có bao nhiêu.  Đó là cách nói dí dõm về trình độ đạo học của một cá nhận.

Nói tóm lại, cả hai tôn giáo và đạo đều cần thiết cho con người.

Tôn giáo là trường để dạy cho số đông.  Còn đạo là trình độ và khả năng của cá nhân.