Người về qua cõi phù vân ... Nghiêng vai trút gánh phong trần bỏ đi...

Biểu đồ thuế quan sai lạc của Trump
#1
Biểu đồ thuế quan sai lạc của Trump

Tác giả: Robert Farley và D'Angelo Gore
Đăng ngày 3 tháng 4 năm 2025

Trong thông báo tại Vườn Hồng về “thuế quan qua lại” mới toàn diện, Tổng thống Donald Trump đã giơ cao một biểu đồ gây hiểu lầm được cho là cung cấp sự phân tích về thuế quan mà các quốc gia khác áp dụng cho Hoa Kỳ và mức thuế quan tương ứng mà Hoa Kỳ hiện sẽ áp dụng đối với các quốc gia đó.


“Có đi có lại. Điều đó có nghĩa là họ làm điều đó với chúng ta và chúng ta làm điều đó với họ,” Trump nói trong bài phát biểu ngày 2 tháng 4. “Rất đơn giản. Không thể đơn giản hơn thế được.”

Trump cho biết Hoa Kỳ sẽ bắt đầu áp dụng "thuế suất cơ bản tối thiểu là 10%" đối với tất cả hàng hóa nhập khẩu. Nhưng ông cho biết Hoa Kỳ cũng sẽ áp thuế đối với các quốc gia với mức bằng một nửa mức thuế suất mà các quốc gia áp dụng đối với hàng hóa của Hoa Kỳ "bao gồm cả thao túng tiền tệ và rào cản thương mại". Theo biểu đồ của Trump, điều đó có nghĩa là thuế suất 50% đối với hàng nhập khẩu từ một số quốc gia.


Cột đầu tiên bên cạnh danh sách các quốc gia được cho là đại diện cho "Thuế suất áp dụng cho Hoa Kỳ" dưới dạng phần trăm. Tuy nhiên, khi nhìn lướt qua, có thể thấy rằng tỷ lệ phần trăm này cao hơn nhiều so với mức thuế suất trung bình do Tổ chức Thương mại Thế giới công bố. Phần chữ nhỏ hơn bên dưới tiêu đề "Thuế suất áp dụng" ghi chú — như Trump đã làm — rằng các số liệu bao gồm "Thao túng tiền tệ và rào cản thương mại". Hai yếu tố cuối cùng này khó định lượng hơn, nhưng hóa ra đó không phải là cách Nhà Trắng đưa ra số liệu của mình.

"Bạn thấy đấy, các con số này không cân xứng, chúng rất bất công", Trump nói.

Theo một tờ thông tin do Văn phòng Đại diện Thương mại Hoa Kỳ cung cấp, thuế quan qua lại được "tính toán là mức thuế quan cần thiết để cân bằng thâm hụt thương mại song phương giữa Hoa Kỳ và mỗi đối tác thương mại của chúng tôi. Tính toán này giả định rằng thâm hụt thương mại dai dẳng là do sự kết hợp của các yếu tố thuế quan và phi thuế quan ngăn cản thương mại cân bằng. Thuế quan hoạt động thông qua việc giảm trực tiếp lượng hàng nhập khẩu".

USTR cho biết mặc dù việc tính toán tác động thâm hụt thương mại đối với mọi quốc gia "rất phức tạp, nếu không muốn nói là không thể, nhưng tác động kết hợp của chúng có thể được đại diện bằng cách tính mức thuế quan phù hợp với việc đưa thâm hụt thương mại song phương về mức 0".

Để ước tính, USTR cho biết họ đã chia quy mô mất cân bằng thương mại của một quốc gia với Hoa Kỳ về hàng hóa theo lượng hàng hóa mà Hoa Kỳ nhập khẩu từ quốc gia đó.

Lấy Liên minh Châu Âu làm ví dụ. Biểu đồ liệt kê mức thuế quan áp dụng cho hàng nhập khẩu của Hoa Kỳ (một lần nữa, bao gồm cả thao túng tiền tệ hoặc rào cản thương mại) là 39%. Trump cho biết Hoa Kỳ sẽ tính thuế các nước bằng một nửa mức thuế mà họ đang tính cho Hoa Kỳ, vì việc tính toàn bộ số tiền có đi có lại "sẽ rất khó khăn đối với nhiều quốc gia". Vì vậy, trong trường hợp của EU, "Thuế quan có đi có lại được chiết khấu của Hoa Kỳ" là 20%, biểu đồ nêu rõ.

Theo Tổ chức Thương mại Thế giới, mức thuế quan trung bình theo trọng số thương mại của EU là 2,7%. Trump cũng lưu ý rằng các nước châu Âu tính thuế giá trị gia tăng khoảng 20% — mức thuế này thay đổi tùy theo quốc gia nhưng con số này khá chính xác. Nhưng các loại thuế đó được đánh vào cả hàng nhập khẩu cũng như sản xuất trong nước, vì vậy thuế GTGT không mang lại bất kỳ lợi thế thương mại nào. Trong mọi trường hợp, không có con số nào trong số đó được đưa vào phép tính của Nhà Trắng.

Làm thế nào Nhà Trắng đưa ra được con số 39%? Vào năm 2024, thâm hụt thương mại hàng hóa của Hoa Kỳ với EU là 235,6 tỷ đô la. Năm đó, Hoa Kỳ đã nhập khẩu 605,8 tỷ đô la hàng hóa từ EU. Vì vậy, 235,6 đô la chia cho 605,8 đô la là 38,9% hoặc làm tròn lên là 39%.

Các nhà kinh tế cho chúng tôi biết rằng đó không phải là cách hợp pháp để tính thuế quan qua lại giữa các quốc gia.

"Những con số được liệt kê đó đơn giản không phải là thuế quan, mà là một số biện pháp được tạo ra dựa trên phép tính thâm hụt thương mại theo công thức", Kimberly Clausing, một thành viên cấp cao không thường trú tại Viện Kinh tế Quốc tế Peterson, đã nói với chúng tôi qua email. "Trong hầu hết mọi trường hợp, rào cản thương mại thực sự của các quốc gia đều thấp hơn rất nhiều".

"Đây không phải là cách hợp pháp để tính toán rào cản thương mại và phần lớn các chuyên gia về chủ đề này (tôi dám cá là >99% các nhà kinh tế quốc tế) sẽ bác bỏ phương pháp này vì cho rằng phương pháp này có nhiều sai sót nghiêm trọng", Clausing cho biết.

“Ví dụ,” bà nói, “hãy tưởng tượng bạn có thương mại hoàn toàn tự do với một hòn đảo sản xuất xoài nhưng không có đủ thu nhập để mua hàng hóa của Hoa Kỳ. Hoa Kỳ mua 100 đô la xoài và chỉ gửi 20 đô la xuất khẩu. Điều này ngụ ý mức thuế quan là 40% theo phương pháp của Trump (80/100 chia cho 2), nhưng sự mất cân bằng thương mại chỉ thể hiện thực tế là có lợi thế so sánh rõ ràng trong thương mại, chứ không phải bất kỳ rào cản thương mại nào.”

Hoặc, như tờ New York Times đã nói, “Sự khác biệt giữa xuất khẩu và nhập khẩu không nhất thiết phản ánh các rào cản thương mại; người Mỹ có thể chỉ muốn mua nhiều thứ hơn từ, chẳng hạn như Nhật Bản so với những gì người Nhật muốn mua từ Hoa Kỳ.”

Erica York, phó chủ tịch chính sách thuế liên bang tại Tax Foundation, đã nói với chúng tôi rằng “Các tính toán của chính quyền Trump về cơ bản là một cách vô nghĩa để tính thuế quan ‘có đi có lại’”. “Hoàn toàn không có yếu tố nào mà Nhà Trắng cho là đang xem xét, như thuế quan, rào cản phi thuế quan hoặc các hoạt động không công bằng khác, ảnh hưởng đến mức thuế quan mà họ tính toán theo bất kỳ cách nào. Chúng là những con số bịa đặt không liên quan gì đến các chính sách thực tế”.

William Reinsch, cố vấn cấp cao tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế và là cựu chủ tịch Hội đồng Thương mại Đối ngoại Quốc gia, đồng tình.

“Chúng tôi không tin rằng đó là thước đo phù hợp hoặc chính xác về rào cản thương mại”, Reinsch nói với chúng tôi qua email. “Chúng tôi tin rằng phương pháp luận của họ về cơ bản không liên quan gì đến

Tờ thông tin của Đại diện Thương mại Hoa Kỳ

Tờ thông tin của USTR về các tính toán thuế quan qua lại đã trích dẫn một số nghiên cứu hàn lâm, nhưng khi chúng tôi liên hệ với tác giả của một số nghiên cứu trong số đó, họ đã phản đối kết luận của chính quyền Trump.

"Thuế quan áp dụng cho cột Hoa Kỳ chắc chắn không đại diện cho thuế quan theo luật định mà Hoa Kỳ phải đối mặt", Anson Soderbery, giáo sư kinh tế tại Đại học Purdue và là tác giả của bài nghiên cứu "Độ co giãn thương mại, tính không đồng nhất và thuế quan tối ưu", đã nói với chúng tôi qua email. "Những con số đó nhỏ hơn nhiều so với những con số được báo cáo và có tính đến các thỏa thuận song phương (ví dụ: USMCA, thuế ưu đãi của WTO, v.v.).

"Nếu họ sử dụng công thức USTR được đề xuất sáng nay để điều chỉnh những con số đó, tôi thậm chí còn không chắc chắn về cách đánh giá ý nghĩa của chúng", Soderbery cho biết. "Tức là, việc cho rằng mất cân bằng thương mại chỉ là do rào cản thương mại không dựa trên bất kỳ lý thuyết hoặc phương pháp kinh tế nào. Và, việc đề xuất thêm công thức giản lược xuất khẩu-nhập khẩu/nhập khẩu có thể được sử dụng để xóa bỏ mọi rào cản thương mại và mức thuế quan tương đương là sai lầm.”

Ina Simonovska thuộc Đại học California, Davis và là đồng tác giả của “Độ co giãn của thương mại: Ước tính và bằng chứng,” đã nói với chúng tôi qua email, “Công thức mà chính quyền sử dụng là đúng khi giả định rằng mục tiêu là đạt được cán cân thương mại song phương bằng 0 với một đối tác thương mại nhất định, giữ nguyên mọi tác động khác.” Nhưng bà cho biết sẽ có những tác động khác, bao gồm “những thay đổi trong xuất khẩu sẽ xảy ra do giá trong nước tăng do thuế quan cũng như những thay đổi trong dòng chảy thương mại với các đối tác thương mại khác ngoài đối tác mà thuế quan nhắm tới. … Những tác động này có hại nên chúng sẽ dẫn đến mức thuế quan tối ưu thấp hơn so với mức thuế quan được báo cáo” trong biểu đồ của Nhà Trắng.

Bảng dữ kiện của USTR cũng trích dẫn một bài báo được công bố trên Tạp chí Kinh tế Hoa Kỳ, “The Long and Short (Run) of Trade Elasticities” làm tài liệu tham khảo cho các ước tính của mình. Một trong những tác giả của bài báo đó, Andrei Levchenko, giáo sư kinh tế quốc tế tại Đại học Michigan, đã nói với chúng tôi qua email rằng "ước tính độ co giãn" trong bài báo và được USTR sử dụng "không nên được áp dụng trực tiếp vào phép tính thuế quan này".

"Lý do chính là khái niệm về độ co giãn thương mại giữ mọi thứ khác không đổi", ông giải thích. "Trên thực tế, mọi thứ khác sẽ không phải là hằng số. Đặc biệt, xuất khẩu của Hoa Kỳ có thể thay đổi. Điều đó có thể đến từ nhiều kênh khác nhau, nhưng một trong những kênh quan trọng là trả đũa thuế quan của các đối tác thương mại. Nếu một đối tác thương mại áp thuế đối với hàng xuất khẩu của Hoa Kỳ sang đối tác đó, chúng sẽ giảm (ít nhất là một phần) làm mất tác động của việc nhập khẩu thấp hơn đối với thâm hụt thương mại.

"Ngoài ra, còn nhiều cách khác mà sự thay đổi trong nhập khẩu và xuất khẩu của Hoa Kỳ sẽ khác với công thức áp dụng trực tiếp độ co giãn thương mại cân bằng một phần", ông cho biết. “Ví dụ, ước tính độ co giãn thương mại không tính đến bất kỳ tác động nào của thay đổi thuế quan đối với tiền lương, giá cả, tỷ giá hối đoái và thị trường chứng khoán. Những thay đổi này có thể đi theo các hướng khác nhau tùy thuộc vào quốc gia, sản phẩm, công nghệ sản xuất được sử dụng, v.v. Đối với những thay đổi thuế quan nhỏ đối với từng sản phẩm từ từng quốc gia, những thay đổi này có thể nhỏ và có thể bỏ qua một cách hợp lý. Tuy nhiên, sự thay đổi trong nhập khẩu và cán cân thương mại song phương được ngụ ý bởi độ co giãn thương mại cân bằng một phần có thể
không đáng tin cậy khi thay đổi thuế quan là lớn và toàn diện (bao gồm tất cả các mặt hàng), như trường hợp hiện nay.”

Những tuyên bố lặp lại
Trump đã sai về những điều khác trong thông báo về thuế quan của mình. Ông tiếp tục định hình sai lệch thuế quan của mình như một cách để tăng "hàng nghìn tỷ đô la để giảm thuế của chúng ta". Thuế quan là một loại thuế. Và vì các nhà nhập khẩu của Hoa Kỳ phải trả thuế quan và thường chuyển ít nhất một số chi phí tăng thêm của họ cho người tiêu dùng thông qua giá cao hơn, nên thuế quan được coi là thuế thoái lui, ảnh hưởng đến các hộ gia đình có thu nhập thấp hơn nhiều so với những hộ gia đình khác theo tỷ lệ phần trăm thu nhập.

Một phân tích của Tax Foundation dự đoán rằng mức thuế quan được công bố vào ngày 2 tháng 4, kết hợp với mức thuế quan trước đó do Trump công bố, sẽ tăng gần 3,2 nghìn tỷ đô la doanh thu trong 10 năm. Nhưng mức thuế quan này cũng sẽ làm giảm thu nhập sau thuế của người Mỹ, lên tới "mức tăng thuế trung bình hơn 2.100 đô la cho mỗi hộ gia đình Hoa Kỳ vào năm 2025", Tax Foundation cho biết.

Trump cũng lặp lại những tuyên bố thương mại sai lệch hoặc gây hiểu lầm mà chúng tôi đã đề cập.

Ông cho biết Canada "áp dụng mức thuế quan từ 250 đến 300% đối với nhiều sản phẩm từ sữa của chúng tôi", ám chỉ mức thuế suất chỉ được áp dụng nếu xuất khẩu của Hoa Kỳ sang Canada vượt quá hạn ngạch đã định trước. Ông cho biết mức thuế quan đã khiến Hoa Kỳ "trở thành quốc gia giàu có nhất từ trước đến nay" trong khoảng thời gian từ năm 1789 đến năm 1913, mặc dù tổng sản phẩm quốc nội bình quân đầu người thực tế (đã điều chỉnh theo lạm phát) hiện cao hơn nhiều lần so với hơn một thế kỷ trước. Và ông tuyên bố rằng trong nhiệm kỳ đầu tiên của mình, ông đã "thu được hàng trăm tỷ đô la" từ thuế quan đối với Trung Quốc, điều mà ông cho biết

[-] The following 1 user Likes Be Saint's post:
  • TanThu
Reply