[LeThanhPhong]

Bát Chánh Đạo - Sư Toại Khanh




Từ Việt Nam rất khó đến Thụy Sĩ, nhưng khi đã  đến Thụy Sĩ rồi, đi thăm viếng các quốc gia bên Âu châu tương đối dễ.

Tương tự, từ phàm phu chuyển sang bậc Thánh Tu đà hoàn rất khó, vì rất khó buông bỏ được Thân Kiến. Một khi Thân Kiến đã được buông bỏ,  hành giả sẽ chứng đạt được các tầng Thánh cao hơn dễ dàng hơn.
----------
A tỳ đàm 

Có 3 phiên bản A tỳ đàm:

1. Đức Phật giảng cho chư thiên suốt 90 ngày. Phiên bản này rất dồ sộ.
   
2. Sau đó, Ngài giảng lại sơ lược cho ngài Xá Lợi Phất nghe trong giờ thọ trai những gì Ngài đã giảng cho chư thiên .
   
3. Ngài Xá Lợi Phất triển khai lại cho vừa với não trạng của các vị tỳ kheo đệ tử của ngài.
   

Đức Phật xác nhận phiên bản 3:

1. Nếu không, chư vị Thánh Tăng nào dám đem vào kỳ Kết Tập Kinh Điển 1?
   
2. Khi Đức Phật còn tại thế, các vị thuộc lòng Tam Tạng đều phải thuộc lòng  Tạng A tỳ đàm.
   

Tạng A tỳ đàm được dạy vào hạ thứ 7, Đức Thế Tôn trụ thế 45 năm. Như vậy, suốt (45 - 7) 38 năm, chư vị Tỳ Kheo nào thuộc lòng Tam Tạng là phải thuộc lòng Tạng A tỳ đàm suốt 38 năm đó.
----------
Tứ Đế

1/ Khổ Đế: Mọi hiện hữu là Khổ. Có hai loại là Khổ bản chất và Khổ cảm giác. Nói chung, toàn bộ 6 căn và 6 trần là Khổ.
2/ Tập Đế: Thích cái gì cũng là thích trong Khổ. Mê bằng cấp, chức vị, tình cảm nam nữ, mê gia đình mẹ con, ăn sung mặc sướng, âm nhạc, hội họa, mê du hành trong các tình tú, thiên thể, chèo xuồng, léo núi, đi bộ, v.v. đều là thích trong Khổ.  

Thích trần cảnh nào thì sẽ quay lại vì tham ái sẽ sở hữu giác quan liên hệ để đón nhận trần cảnh đó. Ví dụ: Mê ăn sẽ quay lại có thần kính vị giác, có miệng có lưỡi để ăn, nhưng ăn cái gì là chuyện khác.
3/ Diệt Đế: Ngày nào không còn cái thích nữa thì cái đó mới là cứu cánh thoát Khổ. Sự Thật Thứ Ba là sự vắng mặt của cái thích.
4/ Đạo Đế: Muốn đạt được Sự Thật Thứ Ba, phải hành trì vì niệm chú không đem lại kết quả.
----------
Đạo Đế - Bát Chánh Đạo

1/ Chánh Kiến: Trí tuệ hiểu Bốn Đế. Có hai là Trí Nhân Quả và Trí Tam Tướng.
1a/ Trí Nhân Quả: Tâm lành cho quả lành, tâm ác cho quả ác. Ác có Thân ác nghiệp, Khẩu ác nghiệp, Ý ác nghiệp, Thiện (trí tuệ, từ bi) có Thân thiện nghiệp, Khẩu thiện nghiệp, Ý thiện nghiệp.
1b/ Trí Tam Tướng: Mọi thứ đó duyên mà có. Có trong hình thức lắp ráp., Không có gì là một. Có trong 3 khía cạnh sau đây:

1. Không có gì ở đời tự nhiên mà có, hay đó một đấng nào đó tạo ra.
   
2. Có trong hình thức lắp ráp. Ví dụ: Con người gồm vô số tâm sinh lý.
   
3. Có rồi, chắc chắn phải mất đi.
   

Đây là nội dung của Tứ Đế đã được nhắc ở trên, thấy rằng:

1. Khổ: mọi thứ đều là khổ
   
2. Tập: thích cái gì cũng là thích trong khổ
   
3. Diệt: muốn hết khổ thì đừng thích nữa
   
4. Đạo: nhận thức được 3 điều trên chính là con đường thoát khổ 
   

Hiểu về Tứ Đế có nhiều cấp độ: 

1. người mới bắt đầu học Phật Pháp, 
   
2. người học nhiều Giáo Lý, 
   
3. hành giả Tứ Niệm Xứ, 
   
4. vị Thánh.
   

90% Phật tử đi chùa không có nhu cầu giải thoát. Họ đi chùa để tìm sự trấn an, an ủi thôi. Khi tiền, tình, vui tìm lại được là chùa phai lạt dần.

2/ Chánh Tư Duy: có 3:
2a/ Ly dục tư duy: đó hiểu biết mà nhàm chán, không thích hưởng thụ. Hiểu sai: lý dục là không hưởng thụ, sai vì khi tôi ngủ là tôi ly dục à? 
Tương tự, giữ giới không coy nghĩa lấy không phạm giới, mà lấy cố ý không phạm khi bị thử thách vậy cám dỗ.

Ly dục tư duy có 2 nghĩa:
a/ trong bài Kinh này nghĩa là rời xa ngũ dục
b/ nhàm chán Tam Giới, không muốn tái sinh (xuất ly)

2b/ Vô sân tư duy: không giận hay căm ghét cái gì ở đời dù là người hay vật.

2c/ Bất hại tư duy: không có lòng nhiễu hại và gây bất lợi cho ai, kể cả người và vật. Mặc dù cái chánh lát chúng sanh chứ không phải là vật voy trị, nhưng nếu Vô Hại Tư Duy (vô hại là tâm sở Bi), người này không có sở thích đập phá, giết hại, đánh đập, hành hung, bạo lực, bạo hành. Đập phá là do giận ai đó, không ai thuê mà phải giận người giận đời. 

Khi mình nằm ngủ, mình không làm gì, mình đang có Vô Hại Tư Duy là sai.

Khi kể từng phần của Bát Chánh Đạo là Chánh Kiến,  Chánh Tư Duy, ... có 8 Chánh riêng biệt là sai, vì chỉ riêng Chánh Tuy Duy đã bao gồm tất cả 7 Chánh còn lại. Ví dụ: Khi tu tập Tứ Niệm Xứ, Chánh Niệm là biết rõ mình đang làm gì, đang đi, đang ngồi biết rõ, Tham Sân Si xuất hiện biết rốt, buồn vui sướng khổ biết rõ, Chánh Tư Duy là lý dục, vô sân và bất hại, Chánh Định là khả năng tập trung tư tưởng, ngay khi tiêu tiểu, tắm rửa, giặt giũ, sinh hoạt là mình đang có Chánh Định. Vì thế, trong một lúc, mình có đủ 8 trong Bát Chánh Đạo. Chánh Kiến (trí tuệ) là một trong 8 Chánh Đạo. Khi Chánh Kiến có mặt là 7 Chánh kia cũng có mặt, thì trí tuệ đó mới gọi là Chánh Kiến. Định cũng vậy. Một tên cướp giật dfồ, một cô gái ăn sương, con cò đứng yên chờ mồi cũng có Định, nhưng không thể gọi là Chánh Định vì nó cần 7 Chánh còn lại thì mới đúng là Chánh Định, mới được ghép với tư tưởng GIẢI THOÁT. 

48:30
3/ Chánh Ngữ: không nên hiểu là không nói lời bậy bạ. Chánh Ngữ, Chánh Nghiệp, Chánh Mạng là 3 trạng thái tâm lý mà nhờ đó ta không làm bậy, nói bậy, và không kiếm sống bằng các phương cách tầm bậy.  Nếu định nghĩa "không làm bậy là Chánh Nghiệp, không nói bậy là Chánh Ngữ" thì nó quá cạn và quá bậy. Các vị quất 1 lít rượu đế rồi nằm yên: không sát sanh, không trộm cắp, không tà dâm, không nói dối là thấy khỏe không? Rồi Chánh Nghiệp vì không làm gì bậy, Chánh Mạng vì không kiếm sống tầm bậy, có đúng không?

4/ Chánh Niệm: khả năng tỉnh thức ghi nhận hiện tại những gì đang diễn ra mà lúc từ Tứ Niệm Xứ bằng tư tưởng giải thoát. Còn người không biết đạo,  còn chửi Phật, đốt chùa, họ vẫn có Niệm như thường vì Niệm lát một thành tố tâm lý thôi, nhưng cái Niệm đó không phải là Chánh Niệm.

Niệm không phải là cái gì ghê gớm. Niệm là tỉnh thức trước hiện tại. "Tỉnh thức" là một cách dịch gượng gạo để nói đến cái Niệm trong tâm hành giả.

Niệm (trạng thái Tâm lý học trong Phật giaot) là cái biết với từng khoảnh khắc. Ví dụ: Tôi đang cạy ổ khóa để ăn cắp đồ. Trong lúc tập trung, tôi vừa có Niệm vừa có Định với mục đích tâm bất thiện (vô nhà để ăn cắp). Tuy vậy, khi đang giải quyết cái ổ khóa, tôi phải dùng tâm thiện. Thiện ở đây không phải là công đức, mà chỉ là "khéo" thôi. Có 2 trường hợp cho tâm thiện:

1/ khi làm việc lành: cho phước báu.
2/ khi làm việc khó mà cần phải khéo: cho thói quen khéo léo cho kiếp sau.

Mục đích của mình là khoét vách đào tường nên không thuộc vết Chánh Niệm.  

Chánh Niệm là khả năng tỉnh thức ghi nhận hiện tại của người cầu đạo giải thoát trong lúc tu tập Tứ Niệm Xứ.

5/ Chánh Định: có 3:

1. Sát na định: khả năng tập trung tư tưởng trong một khoảnh khắc.
   
2. Cận định: định trong giai đoạn trước khi đắc thiền.
   
3. Định: tính từ Sơ Thiền trở lên.
   

Chánh Định trong Bát Chánh Đạo phải là từ Sơ Thiền trở lên. Không học A tỳ đàm thì không biết điều này. Các hành giả chưa từng từ Samatha, chỉ từ TNX thôi, nếu đủ duyên chứng đạo, đầu tiên là chứng Từ Đà Hườn, tâm đó phải gắn liền với Sơ Thiền vì cái Định phải là Định của Sơ Thiền. Có thế, nó mới đủ mạnh để cắt đứt phiền não, thấy rõ Niết Bàn. Nhưng sau khoảnh khắc đắc đạo đó rồi thì người đó trở lại con người cũ là người không có thiền, tuy trong giây phút đắc ý đó, Chánh Định xuất hiện (Sơ Thiền). Nếu đã từng chứng Sơ Thiền trước đó rồi thì vẫn tiếp tục là người có Sơ Thiền.

Sơ Thiền cắt Thân Kiến Hoài Nghi.

Chánh Định phải đi với tư tưởng giải thoát.

6/ Chánh Tinh Tấn: là Thận Trừ Tu Bảo. 

Thận là sự nỗ lực ngăn trừ những cái ác chưa có. Trừ có nghĩa là đối phó với những cái ác đang có. 

Tu cần có nghĩa là tu tập những thiện pháp chưa có. 
Bảo cần: bảo trì những thiện pháp đã có. 
Thận trừ: thận có nghĩa là ngừa cái bậy, cái tham sân si. 
Trừ cần: đối phó với cái đang có.

Chúng ta vừa học xong Bát Chánh Đạo.

NHẮC LẠI NHỮNG ĐIỀU CĂN BẢN SAU ĐÂY:

Bát Chánh Đạo là những thành tố tâm lý phải có để người đắc đạo có đủ 8 thành tố tâm lý để làm 2 việc:

Một là thấy rõ Niết Bàn và cắt đứt phiền não: cắt đứt có nghĩa lấy từ nay về sau không còn quay lui lại với cái ngộ nhận của phàm phu nữa. Mình nói mình hiểu đạo, nhưng mà chưa. Mình phải đủ ba la mật, rồi cộng với sự hướng dẫn của minh sư thiện hữu, đúng tầm đúng mức, rồi tâm tư mình lúc ở giai đoạn tiền đắc đạo phải có đủ 8 thành tố này. Hội đủ những điều kiện đó, nó mới bùm một phát, nó hiểu rõ thì ra thân tâm này buồn vui sướng khổ thiện ác này là một khối tổng hợp, không có gì là MỘT. Tất cả đồ duyên mà coy, có rồi mất đi. Ta từ vô lượng kiếp là như vậy.

Nếu ta không viên tịch Niết Bàn, còn tiếp tục như vậy, thì ta vẫn tiếp tục có mặt trong các cấu trúc như vậy, vận hành như vậy. Mọi thứ đó duyên mà có, có trong hình thức lắp ráp; rồi cũng đó duyên mà mất đi. Còn có duyên mới thì có hình hài mới. Cứ như vậy hoài.