2022-06-14, 11:13 AM
(tt và hết) Sư Toại Khanh Trả Lời Câu Hỏi bài giảng Kalama & Simsapa (2-2)
https://toaikhanh.com/audiotext.php?mp3=...%E1%BB%8Fi
Bữa nay tôi quên vụ giải bài tập, giờ cuối mấy vị trong ban điều hành nhắc chớ không thôi bữa nay tôi giảng bài mới.
Bài mới, bài Kinh người phương ngoại (Bahiya Sutta), xuất sắc. Đúng là bài nào cũng xuất sắc hết. Mà cái bài đó chúng tôi có dụng tâm dụng ý khi để nó ở vị trí thứ ba, mà có điều âu lo là bài đó hơi nhức đầu, thứ bà con thích tu phước không thích tu huệ, thích quẩn quanh ba cõi sáu đường nghe bài đó nản lắm. Chỉ có như hồi nãy tôi nói. Có hiểu Khổ đế tới nơi mới trừ được Tập đế tới nơi. Nhờ vậy mới chứng được Diệt đế tới nơi. Hành trình hiểu Khổ trừ Tập chính là hành trình Đạo đế. Tùy mình thôi.
Mình còn thấy yêu đời mình còn yêu đường sanh tử. Nếu yêu đường sanh tử thì bài kinh đó không phải là bài kinh mình cần nghe. Báo trước bà con biết. Chứ đừng có yêu màu tím, thích cải lương mà vào trong đó nghe giảng là dứt khoát không được.
=== === ===
Câu hỏi bài kinh Siṁsapā
1. Nói theo tinh thần bài kinh Siṃsapā thì có phải người Phật tử cần từ bỏ tất cả kiến thức nằm ngoài kinh điển?
Nó như thế này.
Đạo Phật mình là đạo cảm thông & bao dung. Đạo cảm thông chẳng thể nghĩ bàn. Mình không thể hiểu kinh kiểu này bởi vì:
“Y kinh giải nghĩa Tam thế Phật oan, ly kinh nhất tự tức đồng ma thuyết.” = Ôm khư khư từng chữ one by one thì coi chừng nói oan chư Phật, chư Phật đâu có nói thế đâu. Nhưng rời kinh một chữ là nói lời của ma. Cho nên, “Y kinh giải nghĩa Tam thế Phật oan, ly kinh nhất tự tức đồng ma thuyết.” Mình y nghĩa chứ mình không thể y kinh. Y pháp, bất y nhân.
Mình phải hiểu Phật một cách thông thoáng. Mình thấy : Trong Phật pháp có tới Bát bộ (Càn thác bà, Long thần, Hộ pháp …), dẹp, mình nói tứ chúng là tăng, ni và nam, nữ cư sĩ nói gọn có 2 : cư sĩ & xuất gia.
Đường lối hành trì intensive very strictly dành cho người xuất gia nó khác. Còn Phật pháp dành cho người cư sĩ thì nó có vẻ cơi nới, thông thoáng, mềm, nhẹ hơn. Mình thấy, hễ mình còn là cư sĩ thì phải nuôi cha mẹ, nuôi vợ, nuôi chồng, nuôi con nuôi cái,… thì có nghĩa là mình chỉ sống cho đạo mấy chục phần trăm. Các vị hỏi mấy chục là mấy chục thì tùy. Có người thì 20, 30, 40, 50, 60, 70,… tùy. Đại khái có mấy chục phần trăm đạo và mấy chục phần trăm đời đó.
Mình là một kiến trúc sư Phật tử, thì làm sao mình bỏ được kiến thức về ngành kiến trúc? Chuyện đó không được. Mình là bác sĩ, mình là dược sĩ mình không thể bỏ không trau dồi, không ôn tập mấy kiến thức về y về dược được. Không được. Dứt khoát không được, vì mình còn nhiều chuyện phải làm.
Cái bậy nhất là một ông bác sĩ, một dược sĩ mà không trau dồi thêm. Thứ nhứt, mình không chạy kịp, không theo kịp với những bước tiến lớn trước mắt, mỗi ngày y dược trên thế giới nó có thay đổi. Ngành y, ngành dược nó có những bước tiến, mà mình là bác sĩ, mình phải đọc, đọc liên tục.
Thậm chí, bên Mỹ chúng tôi biết nó còn có lớp training cho các bác sĩ mỗi năm để họ tiếp cận kiến thức mới. Cho dầu mình là người Phật tử mình cũng phải có mặt trong lớp training đó, mỗi năm.
Cho nên, đó là nói về đời.
Về đạo. Đúng là theo trong kinh
Chúng tôi không xài chữ “hỗ” mà chúng tôi xài chữ “bổ”, bổ trợ cho kiến thức Phật học, để có thể củng cố thêm kiến thức của mình trong Phật học thì cũng nên.
Thí dụ, hồi nãy tôi có nhắc một môn học Hermeneutics tức là thuyên thích học hay văn bản học, tức là mình tìm hiểu xem ngữ nghĩa của từng chữ, rồi văn phong của một văn bản. Mình thấy tiếng Việt, tiếng Anh vào thế kỷ thứ 18, 19 nó khác với bây giờ như thế nào. Người ta chỉ cho mình thấy. Tiếng Anh thời trung cổ, Middle English thời Anglo-saxons nó khác thời Shakespeare, nó khác Charles Dickens, tiếng Anh thời Isacc Newton nó khác thời Stephen Hawking nó khác. Cho nên, không thể nào có thể nhầm lẫn được. Có nghĩa là một tác phẩm được viết vào thế kỷ 20 mà người ta nói rằng đó là tác phẩm của ông Leonardo da Vinci, không được. Ông kia cách mình cả 500 năm, mà ổng bên Ý. Mà ngôn ngữ, văn phong của ổng, bên Âu Mỹ người ta kỹ lắm. Người ta muốn viết bình về một nhân vật nào đó người ta phải tìm hiểu về học vấn, bối cảnh, gia đình, sinh trưởng của một người, chớ không phải đơn giản là những dữ kiện mang tính lý lịch trích ngang của một người là đủ. Không.
Muốn tiếp hiểu về ông…, Friedrich Nietzsche, Goethe (Đức), về ông Pythagoras của Hy Lạp hay về ông Tagore của Ấn Độ là người ta phải tìm hiểu bản quán, gia đình, xuất thân, chỗ sinh trưởng, trình độ học vấn, kể cả đời sống tình cảm rồi những thăng trầm trong đời sống của người đó, rồi những tác phẩm lớn bé của người đó. Người ta phải nghiên cứu kỹ để người ta xác minh, minh định được bài viết đó tinh thần đó có đúng của ổng hay không. Thậm chí, họ cho mình biết, cái đó có lẽ 80%, 90% là được ông đó được nói ra, viết ra vào khoảng lứa tuổi nào, sau hoặc sự kiện nào trong cuộc đời ổng. Người ta phải kỹ lưỡng đến mức như vậy.
Tiếng Việt trong thời kỳ Nguyễn Trãi, nó khác với thời Nguyễn Du. Tôi mới nói cách đây không lâu. Tiếng Việt của Nguyễn Du nó khác thời tiền Tự lực văn đoàn, tiếng Việt thời Tự lực văn đoàn nó khác tiếng Việt thời Sáng tạo, tiếng Việt thời Sáng tạo nó khác tiếng Việt Sài gòn sau 75. Mà tiếng Việt Sài gòn sau 75 nó khác thời ngôn ngữ mạng bùng vỡ. Bây giờ nó có loại ngôn ngữ mạng kỳ lắm. Và, ngôn ngữ mạng hôm nay, làn gió đó đã thổi sang ngôn ngữ văn bản, có nghĩa là những người viết lách nghiêm túc. Họ nói năng trên các diễn đàn online. Những người nghiêm túc nhất họ vẫn ít nhiều bị lây nhiễm ngôn ngữ mạng . Dễ sợ như vậy.
Cho nên, về mặt văn bản học người ta cung cấp cho mình những cơ sở, nền tảng, để mà mình xác minh xem cuốn kinh đó, cuốn sách đó, công trình, tác phẩm đó nó có đúng với thời điểm sáng tác mà người ta gán cho nó hay không.
Không phải cái gì mình cứ bắt đầu “Như thị ngã văn” “Như vậy tôi nghe,…” mình thấy là kinh Phật là không. Phải xem lại. Phải xem lại nội dung có đúng không? Nó có nhất quán, nó có trùng khớp, nó có tương ứng với mấy kinh khác hay không?
Đặc biệt của kinh điển Pali là 3 tạng không chống trái, mâu thuẫn lẫn nhau mặc dù nội dung có vẻ như khác. Tạng Luật đâu giống tạng Kinh, tạng Kinh khác A Tỳ Đàm. Nhưng một người có đi vào 3 tạng sẽ thấy: Nội dung tạng Luật không mâu thuẫn A Tỳ Đàm, nội dung A Tỳ Đàm bổ trợ cho tạng Kinh. Tạng Kinh là một cách nói khác của tạng A Tỳ Đàm, chứ không có mâu thuẫn, chống trái nhau.
Còn cái gì ngộ ngộ, nó thành ra nốt ruồi, mụn cóc, nó trở thành cái thừa thãi liền, nó không có chỗ dung hợp, kết nối một cách hợp lý. Nhớ nha.
Hồi nãy giờ tôi chỉ nói một thứ thôi. Có nghĩa là. Đúng là nghiên cứu kinh điển, nhưng có những kiến thức mình thấy nó có cần thiết cho chuyện nghiên cứu tìm hiểu Phật pháp thì cũng nên dành tí ti thời gian, nhưng mà tới đó thôi.
Thay vì giải trí bằng những cái không lành mạnh thì thôi, mình đọc những cái bổ trợ ít nhiều cho chuyện tu học, hành trì, nhận thức của mình. Cái đó cũng nên, nhưng nhớ : ƯU TIÊN CHO CÁI GÌ ?
Uống rượu không tốt, đàn đúm không tốt. Nhưng mình là một người đời, thì ngoài giờ chăm sóc cha mẹ, vợ con, nhà cửa, vườn tược, lâu lâu mình xẹt ra anh em chòm xóm có chút giao lưu nhẹ nhẹ không sao. Nhưng nhớ. Ưu tiên của mình.
Một người đàn ông trụ cột trong gia đình là cái gì ? Phải nhớ.
Khi anh nhớ được vậy rồi, anh có thể lãng đãng ngoài xóm làng, bè bạn tí tí không sao hết. Chỉ sợ có cái thôi. Anh đàn đúm ngoài phố nhiều quá, xóm làng nhiều quá mà anh quên mất bà mẹ già ở nhà, quên mất bà xã quần xăn ống cao ống thấp, đám con nheo nhóc mũi dãi thò lò ở nhà chờ anh về, chờ cơm tối, bên ngọn đèn hiu hắt, trong căn nhà lá nhà dột cột xiêu. Cái đó tệ thiệt. Anh là đàn ông, anh phải biết cái gì là ưu tiên. Người học Phật y chang vậy.
Anh có thể lãng đãng tí ti, nhưng nhớ, cái lãng đãng đó là lãng đãng có lợi và ưu tiên cho cái gì là số 1.
Cho nên, câu số 1, phải nói: Có lan man, có lãng đãng thì cũng lãng đãng cho cái gì có lợi, cho cái ưu tiên của mình. Đặc biệt, phải biết ưu tiên của mình là gì.
2/ Ta rút ra được bài học gì từ nội dung kinh Siṃsapā?
Cũng vẫn là câu số 1. Nhưng nó tô đậm thôi.
Tôi biết, trong 100 triệu người Việt Nam trong nước và non 5 triệu người Việt Nam hải ngoại, nếu đọc bài kinh Simsapa rồi đọc câu hỏi thì sẽ có thể có hàng ngàn câu trả lời khác nhau. Cho nên, ở đây, tôi nhấn mạnh, tôi trả lời một phần vào kinh điển, một phần vào ý kiến chủ quan của tôi thôi. Chứ đừng có cả đám bu lại chổng mông chửi thì oan lắm.
Ta rút ra được bài học gì từ nội dung kinh Siṃsapā? Ở đây tôi lại muốn bắt đầu như thế này.
Đời sống là
Nhưng phần còn lại là: Anh có khả năng trao ra cái gì?
Và, nếu đời sống là cho và nhận thì:
Còn đằng này, nếu anh không có khả năng nhận cái đàng hoàng thì cái anh có không hẳn là đàng hoàng. Mà nếu anh không có cái đàng hoàng thì anh lấy cái khỉ gì mà anh trao ra? Xong chưa? Anh nhận bừa bãi thì anh trao ra bừa bãi. Anh nhận cả vàng lẫn rác thì cái anh trao ra có cả rác lẫn vàng.
Cho nên, anh phải cẩn thận, chỉ nhận vàng thôi. 18K trở lên chứ 14 pha đồng hơi bị nhiều. Nhận vàng thôi. Rác không lấy. Do đó thứ anh trao ra toàn 18K -24K không à. Lâu lâu chen hột lấp lánh, 8 ly, 10 ly, 1Cara, 2 cara, thì anh kêu tui tới tui nhận liền.
Kinh Simsapa nói cái gì? Kinh Simsapa nói rằng: Trong đời sống có muôn ngàn thứ để chúng ta trao ra và nhận.
Đức Thế Tôn Ngài có nhiều lắm. Riêng cái biết của Ngài thôi, không cần nói đạo hạnh của Ngài. Không cần nói. Rớ tới cái đó ghê lắm. Nói tới cái biết của Ngài thôi. Nó là cả một khu rừng. Mà giáo lý giải thoát Ngài trao ra cho chúng sinh có tí thôi, một nắm tay. Tại sao vậy? Vì Ngài là tổ sư trong cho và nhận. Ngài không cần nhận từ ai rồi đó, Ngài chỉ toàn cho thôi. Ngài tổ sư trong chuyện cho & nhận, hiểu rõ lắm.
Ngài chỉ trao ra cái gì ngon lành. Tại sao Ngài làm được chuyện đó? Bởi vì cái biết Ngài có hết, Ngài chỉ lựa cái tinh túy. Tinh túy là cái gì? Là cốt lõi nhắm đến cứu cánh lý tưởng chấm dứt đau khổ cho chúng sinh.
Các con biết chi cho nhiều, bây giờ thằng Tèo nó đứng ở điểm A, thằng Tí điểm B, thằng Ất, thằng Giáp, Trương Tam, Lý Tứ mỗi thằng đứng một góc trong khu rừng đó, Ngài tùy góc độ mỗi đứa mà Ngài chỉ cho con đường. Chỉ cho một con đường để mà đi. Thằng Tèo nó hợp con đường nào thì nó đi con đường đó. Thăng Tèo phải băng qua con thác, thằng Tí phải băng qua con suối, thằng Trương Tam, Lý Tứ, thằng Ất, thằng Giáp mỗi đứa phải có con đường riêng. Và, Ngài thấy được, đứa nào hợp con đường nào Ngài chỉ con đường đó.
Tổng cộng có 84000 con đường. Mình nghe thấy nhiều thiệt. Nhưng toàn bộ giáo lý Ngài để lại chỉ là con đường ra rừng. Các con chỉ cần biết con đường ra rừng từ điểm xuất phát của mình, các con không nhất thiết phải biết cả khu rừng như là Ta.
Trừ phi có ai đó, đang có mặt trong khu rừng này, cũng muốn biết hết mọi thứ như ta để trước tự cứu mình, sau cứu đứa khác, mà người như vậy cực hiếm. Hiếm lắm.
Có thầy dạy cho tu còn tu không nổi, nói gì tự mình tìm ra con đường giải thoát. Cho nên, vụ này miễn bàn. Và đây cũng là lý do mà chúng ta thấy trong kinh điển Nguyên thủy cơ hồ không có nhắc gì đến Phật đạo, lý tưởng Bồ Tát. Là vì sao?
Phật thấy rõ quá. Đứa thấy đời này khổ để hướng đến giải thoát đã cực hiếm rồi. Trong đám hiếm đó, đa phần phải dựa minh sư thiện hữu để mà đi . Đa phần 99,9% phải tìm người dựa mà đi. Vì có đứa mắt yếu, đứa chân yếu, đứa thì tay yếu, đứa bị dị tật, suy dinh dưỡng tùm lum hết. Cho nên nó phải dựa người này nhờ người này khiêng, người kia dắt tay, người nọ đẩy xe lăn, tùm lum hết. Người tự mình tìm ra con đường đi rồi giúp người khác cực hiếm.
Và, tôi nói cái này có nhiều vị trong room nhảy dựng lên nhưng mà tôi vẫn nói.
Toàn bộ con đường thành Phật nó nằm gọn trong 37 Bồ Đề phần. Nó không nằm bên ngoài. Nói theo A Tỳ Đàm, đời sống tâm lý chúng sanh có 2 trường hợp: Tâm lành (13 tâm sở trung tính + 25 tâm sở tích cực) & tâm xấu ( 13 tâm sở trung tính + 14 tâm sở tiêu cực). Chỉ vậy thôi.
Trong công thức 13 +14 nói gọn là nó tạo ra bất thiện, mà nói rộng là tất cả tội ác bậy bạ, lầm lỗi gì trên đời này đều từ cái này ra hết. Từ ngũ nghịch đại tội, … 13 + 14 hết.
Còn cái tâm lành. Có công thức đơn giản là (13 tâm sở trung tính + 25 tâm sở tích cực). Nghe nó đơn giản như vậy nhưng 38 cái này nó là nền hết. Tức là, nó là nền tảng cho 10 Ba La Mật, mà cũng là nền tảng cho 37 Bồ đề phần. Nội dung 37 Bồ đề phần cũng chính là (13 + 25), nội dung 10 Ba La Mật hay Lục độ của Bắc truyền thì cũng là (13+25). Chỉ bao nhiêu đó thôi.
Đức Phật Ngài thấy: Người biết đời khổ dốc lòng giải thoát là hiếm, trong số hiếm đa phần dựa dẫm minh sư thiện hữu, có thầy có bạn, cho nên, Ngài biết rất rõ Ngài thấy không cần kêu gọi Bồ Tát đạo. Người nào tự họ có bản lãnh thì họ cũng chỉ nghe chừng đó thôi, cũng chỉ nghe 37 Bồ đề phần và phát Bồ đề tâm, nguyện trở thành một người giống y chang bậc Đạo sư đang ngồi trước mặt mình. Người nào nhát hơn tí thì thành những nhân vật lớn thôi. Thí dụ ngài Xá Lợi Phất, ngài Mục Kiền Liên trở thành đệ nhất trí tuệ, đệ nhất thần thông, ngài Anan ngài Ca Diếp, đệ nhất đa văn, đệ nhất đầu đà gì đó,…. Còn vị nào nhát dữ dội nữa muốn đi cho lẹ, đi cho gấp thì khỏi biệt hạnh gì hết, không cần đệ nhất đệ nhị gì, dẹp, dẹp, dẹp… Chỉ muốn xong phiền não là đi luôn, một đi không về. Đấy. Nhớ cái đó. Cho nên, Ngài không cần.
Cũng giống như, trên thế giới không có trường đại học nào dạy người ta lấy giải Nobel hết. Không có trường nào dạy người ta làm tỷ phú như Steve Jobs hay Bill Gates, hay ông Warren Buffett. Không có. Không có trường nào hết. Có điều căn cơ của anh mà ngon lành thì anh cũng xuất thân từ Columbia, Yale, Duke, Washington, Wright, Oxford, Sorbone, Cambridge,… y như người ta. Nhưng mà từ trường đó ra, bao nhiêu đứa nó làm luật sư, làm bác sĩ .
Mà bác sĩ là sao? Bác sĩ là phòng mạch nho nhỏ ở làng quê nào đó, hoặc bác sĩ trong một bệnh viện nào đó, hoặc nó về làm giáo sư bác sĩ đi dạy cho mấy bác sĩ khác. Thí dụ vậy. Hoặc nó ra làm dược sĩ bán pharmacy nho nhỏ ở làng quê của nó. Xong. Nhưng có những người, nó ra xong nó trở thành những nhà bác học, những học giả, những nhà nghiên cứu cống hiến những công trình nghiên cứu phải nói là nghiêng trời. Có những đóng góp có tác động ảnh hưởng lên toàn cầu, lên khắp cả nhân loại. Đó là căn cơ.
Môi trường có một đó thôi . Tùy vào khả năng của anh mà anh nhận được bao nhiêu, anh xúc tiến được bao nhiêu và cuối cùng, đích đến của anh là cái gì. Chứ không có đặc biệt khỉ gì hết.
Cũng trong ngôi làng đó mà có đứa lớn lên thành ăn cướp, có đứa lớn lên thành ông giáo làng, có đứa lớn lên thành một bà nội trợ, có đứa lớn lên thành ông giáo trên tỉnh, có đứa nó tót lên trung ương nó làm đồng chí ủy viên trung ương đảng. Thấy chưa?
Cho nên, cũng cái nền đó thôi quý vị. Cho nên, trong khu rừng đó, đức Thế Tôn Ngài thấy, ai giống như Ngài miễn bàn. Nó nhìn thấy hạnh của Ngài là nó làm y chang. Có lúc nó sẽ thành người giống y chang Ngài. Còn đa phần, Ngài thấy ai cần thầy bạn, cần đến nắm tay nắm chân gì đó thì Ngài thò tay Ngài chỉ. Ngài chỉ chỉ thôi. Chứ chư Phật chỉ chỉ chứ không cõng, ẵm, bồng, đẩy xe lăn cho ai hết. Chuyện đó không có. Không có nha. Không có ẵm, bồng, đẩy xe lăn là không có. Chỉ có chỉ thôi.
Bởi vì sao? Là, anh phải có khả năng đi, chứ con đường vật lý thì còn có thể có sự hỗ trợ chứ con đường tâm linh thì chịu thua. Vì Tàu có nói một câu: “Chém đầu 1000 dũng tướng ngoài trận dễ hơn thay đổi cái đầu một thằng ngu”.
Mình nghe thấy ghê thiệt. Một bên là cả ngàn viên dũng tướng kiểu như Trương Phi, Quan Vũ, Triệu Tử Long, Hoàng Trung, Ngụy Diên,…1000 ông như vậy. 1000 ông trong đó có cả Napoleon, Hannibal, Alexander the Great, tùm lum hết. Mà tại sao một bên chỉ có 1 thằng ngu mà nó cân cả 1000 viên dũng tướng?
Hồi đó, tôi đọc tôi sốc lắm. Tôi già tôi thấm. Đúng. 1000 viên dũng tướng thú dữ thiệt. Dũng tướng Đông Tây kim cổ gom hết lại thì thấy ghê thiệt . Nhưng nói gì thì nói, chém đầu 1000 tên khó thiệt mà ít ra có cách. Một, là mình mua chuộc bằng tiền bạc; ly gián nội bộ; áp dụng mỹ nhân kế,… Nó nhiều lắm. Nhạc Phi mà còn bị Tần Cối quất một phát xuống sình mà, dễ ẹc à. Dễ lắm. Có cách. Ly gián nội bộ, mua chuộc tiền bạc, áp dụng mỹ nhân kế,… còn không nữa, bí quá, xách trái bom nguyên tử liệng cái đùng, chết hết. Thí dụ vậy. Mặc dù nghe nó hơi quá, nhưng ít ra nó cũng là một cách. Lấy bom liệng là chết hết.
Nhưng mà sửa suy nghĩ của một thằng ngu là vô phương. Sông có thể cạn, núi có thể mòn nhưng cái ngu đó đời đời bất diệt. Cái gì trong pháp hành cũng có thể vô thường nhưng cái ngu của thằng ngu là chỉ có trời cứu thôi. Khó lắm.
Cho nên, chư Phật chỉ có thể chỉ đường cho người nào họ điều kiện để họ đi, họ có một tâm thái, tâm thế tương ứng với lời dạy, lý tưởng Ngài đề nghị, gợi ý, khơi mở, khai thị. Chứ còn bản thân nó không đã không chịu đi rồi thì 3 đời 10 phương chư Phật bó tay.
Phật trí vô biên, Phật lực vô cùng, Phật tâm vô lượng, nhưng không độ được thằng vô duyên. Nhớ nha.
Phật trí vô biên, Phật lực vô cùng, Phật tâm vô lượng không độ được thằng vô duyên. Dầu tất cả chư Phật 3 đời 10 phương đều bó tay. Chư Phật khả kính đến dường ấy mà còn bó tay. Cho nên, chém đầu ngàn viên dũng tướng không có bằng thay đổi cái ngu của thằng ngu. Thay đổi suy nghĩ của một thằng ngu là chỉ có chết thôi.
Bây giờ, cả thế giới 7 tỷ người có quỳ lạy nó nó cũng không sửa được. Bây giờ, có bỏ vô trong chảo chiên nó cũng không được. Bỏ vô cối quết chả nó cũng không đổi được. Thà chết. Chết trong cái đầu của thằng ngu. Giờ quỳ lạy nó, hôn chân liếm gót nó thì nó vẫn tiếp tục làm ông vua ngu. Chứ không thể nào nó khác đi được hết.
Nhớ nha. Cho nên, bài học kinh Siṁsapā nó cho mình bài học như vậy đó.
3. Người tu học là người nhặt lá, nhưng biết lá nào để nhặt, khi nắm lá trong tay đức Phật không hề ít?
Cái này y chang mấy câu trước vậy thôi, không khác gì hết. Nắm lá trên tay. Tôi gợi ý thôi. Đôi lúc tôi thích cách nói của Thiền Tông. Gọn gọn thôi. Hễ nó đủ duyên thì nó hiểu. Không đủ duyên thì kêu nó đi chết đi, uống thuốc chuyển kiếp chứ đứa nào cũng bồng ẵm, hun hít, rồi cho nó bú sữa bình mệt lắm. Nó bị tiểu đường mà bú sữa bình là chết, nó dư cholesterol cho nó uống sữa cũng chết. Cho nên, tùy duyên, cho nó gợi ý thôi.
Nắm lá mà Ngài để lại không ít. Kinh nói 1 nắm nhưng quý vị nhìn tủ Đại Tạng các vị thấy. Vãi cả quần chứ không phải không. Quá nhiều. Tôi đã nói 1000 lần.
Tiếp cận kinh điển là không thể bỏ qua khía cạnh ngôn ngữ.
Tôi xin nhắc lại lần nữa. Ai tôi cũng thương, cũng quý. Nếu người đó tu học, thương lắm, quý lắm. Nhưng phải nói thiệt, phải nói câu nó hơi phân biệt, kỳ thị chút.
Lớn tuổi mà đến Phật pháp là tôi dội rồi. Xanh lè, ho hen tới học là tôi dội rồi vì họ không có thời gian đi sâu đi xa được. Trẻ đẹp mở miệng ra mà thấy cái nó nhắm tới không phải là cốt lõi Phật pháp mà nó nhắm tới ba cái râu ria là tôi cũng dội rồi. Đại khái trẻ mà ngu là mình dội, trẻ mà cạn là mình dội. Người sâu sắc, già bệnh cũng dội, ngán lắm.
Vì nắm lá trong tay đức Phật hơi nhiều, mà trong khi mình trẻ, mình khỏe mà ngu quá coi như thua. Thông minh sâu sắc mà già quá, bệnh quá cũng khó. Bởi vì, hỏi tui, tui phải nói thiệt.
Ai tôi cũng thương, ai tôi cũng quý mà muốn đi sâu đi xa trong Phật pháp thì :
Chứ kinh tạng thông qua não trạng người thời nay, một anh mê thơ ca văn chương mà giảng kinh tạng theo ý ảnh, không dựa vào trong Sớ giải là chết. Một anh mê Toán, Lý, Hóa giảng kinh Phật là chết. Anh mê chính trị, kinh tế, xã hội,… mà ảnh giảng về kinh Phật theo ý ảnh là chết. Coi như, học xong là mình đi theo ảnh luôn. Nó kẹt như vậy.
Trong khi, đạo Phật là đạo giải thoát, mình chỉ đi theo hướng dẫn nào nó chuyên chở nội dung giải thoát, buông bỏ, chứ còn đi theo mấy cha văn nghệ, mấy cha khoa học, mấy cha triết học, mấy cha tín ngưỡng khói hương, cũng không được. Không được. Mấy cái đó không xài được.
Cho nên, ở đây, chuyện đầu tiên anh phải có ngôn ngữ.
Thứ hai. Tôi nói cái này rất cực đoan, rất chủ quan nhưng không thể không nói. Tôi xin chịu trách nhiệm câu nói này. Các vị nào trong facebook, tôi thấy nhiều vị lắm, chơi thân chư tăng Miến Điện rất nhiều vị Sayadaw, tôi xin nói câu này.
Muốn học kinh Phật, muốn tu Tứ Niệm Xứ, muốn tìm hiểu Kinh Tạng. Luật tạng tôi không nhắc vì Luật tạng của bên tăng ni, mình miễn. Mình là thứ tóc tai tùm lum, quần có ống, áo có tay thì mình không cần. Không cần đụng tới tạng luật, cái đó của tăng ni .
Mình là cư sĩ. Mình chỉ còn lại 2 tạng : Tạng kinh & A Tỳ đàm.
Kinh Phật có chú giải, sớ giải đàng hoàng.
Như hồi nãy tôi nói.
Chỉ là mấy ông triết gia, mấy nhà tư tưởng như Krishnamurti hay là Kierkegaard của Đan Mạch, hay là ông Schophenhauer của Đức , chỉ vậy thôi mà người ta phải tìm hiểu nào là bối cảnh sinh trưởng, trình độ văn hóa, đời sống tình cảm, đời sống gia đình, những dữ kiện, sự kiện trong cuộc đời ổng,… tùm lum. Mà mới có thể hiểu được chính xác tư tưởng của người ta. Nói gì là kinh Phật quý vị.
Tôi nói nhẹ thôi. Bình thơ Bùi Giáng không phải dễ.
Một là phải có một phần não trạng giống Bùi Giáng. Thứ hai, đã từng gặp Bùi Giáng. Thứ ba, đọc thật là kỹ Bùi Giáng và đặc biệt, là cuộc đời, hành trạng của ông Bùi Giáng.
Chứ còn anh lấy kiến thức tiếng Việt của anh, của thằng cấp 3 tú tài toàn, tú tài bán mà anh chưa biết gì đời tư, chưa tiếp xúc Bùi Giáng, chưa đọc kỹ Bùi Giáng mà anh đọc vài ba bài thơ của Bùi Giáng mà anh bình Bùi Giáng thì anh đi chết đi. Nha. Đừng có nói ổng khủng rồi dễ hiểu. Ổng uyên bác cực kỳ. « Bát ngát một biển văn chương, trùng trùng một trời chữ nghĩa » nói theo nhà văn Mai Thảo nhận xét về Bùi Giáng như vậy đó. Không có dễ đâu.
Theo tôi, Bùi Giáng là một trong khoảng 10 bộ óc uyên bác, thông tuệ bậc nhất của Việt Nam, trong nhận xét của tôi. Ổng đó. Ổng là một trong khoảng một chục bộ óc thông tuệ uyên bác bậc nhất, hàng đầu Việt Nam về tất cả các lãnh vực, Bùi Giáng, trong đó có cả thầy Tuệ Sỹ, trong đó có Hòa thượng Minh Châu.
Có nhiều người hiểu lầm hòa thượng Minh Châu. Có nhiều người hiểu lầm hòa thượng là chuyên gia dịch kinh Phật, chỉ vậy thôi. Sai. Sai bét. Kinh dị lắm. Hòa thượng Minh Châu sở học, sở tri của hòa thượng kinh dị lắm, chứ không phải lơ mơ cứ coi hòa thượng là chuyên gia dịch Kinh tạng, hiểu vậy nghèo lắm. Hiểu vậy là xúc phạm, là báng bổ, là chà đạp.
Thì, Kinh Phật phải tiếp xúc với kinh Phật qua ngôn ngữ Pali, phải biết A Tỳ Đàm thì mới nói đến lý thuyết của kinh Phật. 2 cái này phải có khả năng đọc hiểu tiếng Pali và khả năng có được căn bản A Tỳ Đàm thì tôi e là không có nhiều thời gian.
Cho nên, để giải thích câu hỏi này thì tôi đành phải nói một cách rất là chủ quan. Tôi nhấn mạnh nha. Chủ quan. Đa phần bà con không chịu nhưng mà tôi thấy phải nói.
Giờ nói qua một cách hơi khách quan chút nè.
Nói khách quan : Nắm lá nhiều quá, mình học cái gì ? Thôi thì tự xét thể trạng, não trạng của mình. Yếu người đừng đi gió, ra nắng. Mình coi cái gì là thiết thân, là gần gũi, là nhu cầu của mình thì mình đặc biệt ưu tiên cái đó. Đó là cách nói khách quan nhất.
Nhưng tại sao tôi để nó hàng thứ hai ? Vì thứ nhứt, nó chung chung. Thứ hai, nó không mang tính định hướng. Không được. Nó phải có tính định hướng.
Dầu học đời học đạo, nói cái gì, viết cái gì, kể cả một bức tranh, một bức tượng điêu khắc thì cũng phải có tính định hướng thì nó mới có giá trị. Chứ còn anh hứng hứng, anh làm tượng ông già, cô gái, con heo, con bò gì đó mà không có ý tưởng gửi gắm, không có thông điệp là không được. Đã nói thông điệp là phải có định hướng.
Cho nên, có nhiều cách trả lời câu hỏi này.
Nhưng tôi chọn cách trả lời chủ quan trước, khách quan sau.
Khách quan là: Coi cái gì, mình xét thấy cái gì gần gũi, cần thiết cho mình mình chỉ chú ý cái đó thôi.
Thí dụ, mình thấy tuổi mình chỉ tu Tứ Niệm xứ thôi, sống chánh niệm. Thôi thì mình đọc thiệt là kỹ tất cả bài kinh nào mình thấy có tựa đề kinh tứ niệm xứ. Thí dụ, Tứ niệm xứ của Trường Bộ, kinh, Tứ niệm xứ của Trung Bộ. Rồi kiếm cho bằng được những sách chú thích, chú giải, phiếm giải về mấy bài kinh đó đọc cho kỹ. Rồi xong có đi tìm hiểu, kiếm thêm tăng, ni, Phật tử, người nào mình tin là họ có thể giúp mình, trao đổi, học hỏi thêm với họ, đào sâu bài kinh Tứ Niệm Xứ. Nhớ nha.
Hoặc là, mình bối rối, mình phân vân, mình hoang mang về cái gọi là Lý Duyên khởi, 12 duyên sinh, mình hoang mang nghe nói đó là câu trả lời về nguồn gốc vũ trụ mà. Thì thôi, giờ mình dành thời giờ đào sâu, mở rộng kinh điển, chẳng hạn bài kinh Đại duyên (Trường Bộ), xong rồi mình đọc Chú giải bằng tiếng Anh, tiếng Nhật gì không biết, rồi kiếm thầy bà tăng ni, cư sĩ mình học thêm.
Mình xoáy vào từng đề tài một. Đề tài nào mình thấy mình thiết tha nhất, hoặc là cần thiết nha.
Hai chữ : Thiết tha, hứng thú hoặc cần thiết nhất. Mình đánh từng trận một như vậy. Đánh du kích từng trận từng trận một. Chứ còn nó bao la quá.
Thì câu trả lời thứ hai này nó hơi khách quan đó. Nhưng nó chung chung lắm. Tôi tạm cho đó là 2 câu trả lời có thể tham khảo được. Tôi không nói tin được nha. Không có. Tham khảo được.
Ok. Hết giờ rồi, chúc bà con một ngày vui. Tuần sau chúng ta học bài kinh mới.
Mục lục các bài giảng
(Hết)
https://toaikhanh.com/audiotext.php?mp3=...%E1%BB%8Fi
Bữa nay tôi quên vụ giải bài tập, giờ cuối mấy vị trong ban điều hành nhắc chớ không thôi bữa nay tôi giảng bài mới.
Bài mới, bài Kinh người phương ngoại (Bahiya Sutta), xuất sắc. Đúng là bài nào cũng xuất sắc hết. Mà cái bài đó chúng tôi có dụng tâm dụng ý khi để nó ở vị trí thứ ba, mà có điều âu lo là bài đó hơi nhức đầu, thứ bà con thích tu phước không thích tu huệ, thích quẩn quanh ba cõi sáu đường nghe bài đó nản lắm. Chỉ có như hồi nãy tôi nói. Có hiểu Khổ đế tới nơi mới trừ được Tập đế tới nơi. Nhờ vậy mới chứng được Diệt đế tới nơi. Hành trình hiểu Khổ trừ Tập chính là hành trình Đạo đế. Tùy mình thôi.
Mình còn thấy yêu đời mình còn yêu đường sanh tử. Nếu yêu đường sanh tử thì bài kinh đó không phải là bài kinh mình cần nghe. Báo trước bà con biết. Chứ đừng có yêu màu tím, thích cải lương mà vào trong đó nghe giảng là dứt khoát không được.
=== === ===
Câu hỏi bài kinh Siṁsapā
1. Nói theo tinh thần bài kinh Siṃsapā thì có phải người Phật tử cần từ bỏ tất cả kiến thức nằm ngoài kinh điển?
Nó như thế này.
Đạo Phật mình là đạo cảm thông & bao dung. Đạo cảm thông chẳng thể nghĩ bàn. Mình không thể hiểu kinh kiểu này bởi vì:
“Y kinh giải nghĩa Tam thế Phật oan, ly kinh nhất tự tức đồng ma thuyết.” = Ôm khư khư từng chữ one by one thì coi chừng nói oan chư Phật, chư Phật đâu có nói thế đâu. Nhưng rời kinh một chữ là nói lời của ma. Cho nên, “Y kinh giải nghĩa Tam thế Phật oan, ly kinh nhất tự tức đồng ma thuyết.” Mình y nghĩa chứ mình không thể y kinh. Y pháp, bất y nhân.
Mình phải hiểu Phật một cách thông thoáng. Mình thấy : Trong Phật pháp có tới Bát bộ (Càn thác bà, Long thần, Hộ pháp …), dẹp, mình nói tứ chúng là tăng, ni và nam, nữ cư sĩ nói gọn có 2 : cư sĩ & xuất gia.
Đường lối hành trì intensive very strictly dành cho người xuất gia nó khác. Còn Phật pháp dành cho người cư sĩ thì nó có vẻ cơi nới, thông thoáng, mềm, nhẹ hơn. Mình thấy, hễ mình còn là cư sĩ thì phải nuôi cha mẹ, nuôi vợ, nuôi chồng, nuôi con nuôi cái,… thì có nghĩa là mình chỉ sống cho đạo mấy chục phần trăm. Các vị hỏi mấy chục là mấy chục thì tùy. Có người thì 20, 30, 40, 50, 60, 70,… tùy. Đại khái có mấy chục phần trăm đạo và mấy chục phần trăm đời đó.
Mình là một kiến trúc sư Phật tử, thì làm sao mình bỏ được kiến thức về ngành kiến trúc? Chuyện đó không được. Mình là bác sĩ, mình là dược sĩ mình không thể bỏ không trau dồi, không ôn tập mấy kiến thức về y về dược được. Không được. Dứt khoát không được, vì mình còn nhiều chuyện phải làm.
Cái bậy nhất là một ông bác sĩ, một dược sĩ mà không trau dồi thêm. Thứ nhứt, mình không chạy kịp, không theo kịp với những bước tiến lớn trước mắt, mỗi ngày y dược trên thế giới nó có thay đổi. Ngành y, ngành dược nó có những bước tiến, mà mình là bác sĩ, mình phải đọc, đọc liên tục.
Thậm chí, bên Mỹ chúng tôi biết nó còn có lớp training cho các bác sĩ mỗi năm để họ tiếp cận kiến thức mới. Cho dầu mình là người Phật tử mình cũng phải có mặt trong lớp training đó, mỗi năm.
Cho nên, đó là nói về đời.
Về đạo. Đúng là theo trong kinh
- Xuất gia tuổi trẻ 2/3 thời gian học, 1/3 hành ;
- Xuất gia tuổi trung niên nửa học nửa hành ;
- Xuất gia tuổi già thì không phải 2/3 mà 3/4 : 3 hành 1 học.
- Còn giây phút cận tử cuối đời là 100% cho pháp hành, cho thực tập, thực tập chánh niệm, thực tập thiền định.
Chúng tôi không xài chữ “hỗ” mà chúng tôi xài chữ “bổ”, bổ trợ cho kiến thức Phật học, để có thể củng cố thêm kiến thức của mình trong Phật học thì cũng nên.
Thí dụ, hồi nãy tôi có nhắc một môn học Hermeneutics tức là thuyên thích học hay văn bản học, tức là mình tìm hiểu xem ngữ nghĩa của từng chữ, rồi văn phong của một văn bản. Mình thấy tiếng Việt, tiếng Anh vào thế kỷ thứ 18, 19 nó khác với bây giờ như thế nào. Người ta chỉ cho mình thấy. Tiếng Anh thời trung cổ, Middle English thời Anglo-saxons nó khác thời Shakespeare, nó khác Charles Dickens, tiếng Anh thời Isacc Newton nó khác thời Stephen Hawking nó khác. Cho nên, không thể nào có thể nhầm lẫn được. Có nghĩa là một tác phẩm được viết vào thế kỷ 20 mà người ta nói rằng đó là tác phẩm của ông Leonardo da Vinci, không được. Ông kia cách mình cả 500 năm, mà ổng bên Ý. Mà ngôn ngữ, văn phong của ổng, bên Âu Mỹ người ta kỹ lắm. Người ta muốn viết bình về một nhân vật nào đó người ta phải tìm hiểu về học vấn, bối cảnh, gia đình, sinh trưởng của một người, chớ không phải đơn giản là những dữ kiện mang tính lý lịch trích ngang của một người là đủ. Không.
Muốn tiếp hiểu về ông…, Friedrich Nietzsche, Goethe (Đức), về ông Pythagoras của Hy Lạp hay về ông Tagore của Ấn Độ là người ta phải tìm hiểu bản quán, gia đình, xuất thân, chỗ sinh trưởng, trình độ học vấn, kể cả đời sống tình cảm rồi những thăng trầm trong đời sống của người đó, rồi những tác phẩm lớn bé của người đó. Người ta phải nghiên cứu kỹ để người ta xác minh, minh định được bài viết đó tinh thần đó có đúng của ổng hay không. Thậm chí, họ cho mình biết, cái đó có lẽ 80%, 90% là được ông đó được nói ra, viết ra vào khoảng lứa tuổi nào, sau hoặc sự kiện nào trong cuộc đời ổng. Người ta phải kỹ lưỡng đến mức như vậy.
Tiếng Việt trong thời kỳ Nguyễn Trãi, nó khác với thời Nguyễn Du. Tôi mới nói cách đây không lâu. Tiếng Việt của Nguyễn Du nó khác thời tiền Tự lực văn đoàn, tiếng Việt thời Tự lực văn đoàn nó khác tiếng Việt thời Sáng tạo, tiếng Việt thời Sáng tạo nó khác tiếng Việt Sài gòn sau 75. Mà tiếng Việt Sài gòn sau 75 nó khác thời ngôn ngữ mạng bùng vỡ. Bây giờ nó có loại ngôn ngữ mạng kỳ lắm. Và, ngôn ngữ mạng hôm nay, làn gió đó đã thổi sang ngôn ngữ văn bản, có nghĩa là những người viết lách nghiêm túc. Họ nói năng trên các diễn đàn online. Những người nghiêm túc nhất họ vẫn ít nhiều bị lây nhiễm ngôn ngữ mạng . Dễ sợ như vậy.
Cho nên, về mặt văn bản học người ta cung cấp cho mình những cơ sở, nền tảng, để mà mình xác minh xem cuốn kinh đó, cuốn sách đó, công trình, tác phẩm đó nó có đúng với thời điểm sáng tác mà người ta gán cho nó hay không.
Không phải cái gì mình cứ bắt đầu “Như thị ngã văn” “Như vậy tôi nghe,…” mình thấy là kinh Phật là không. Phải xem lại. Phải xem lại nội dung có đúng không? Nó có nhất quán, nó có trùng khớp, nó có tương ứng với mấy kinh khác hay không?
Đặc biệt của kinh điển Pali là 3 tạng không chống trái, mâu thuẫn lẫn nhau mặc dù nội dung có vẻ như khác. Tạng Luật đâu giống tạng Kinh, tạng Kinh khác A Tỳ Đàm. Nhưng một người có đi vào 3 tạng sẽ thấy: Nội dung tạng Luật không mâu thuẫn A Tỳ Đàm, nội dung A Tỳ Đàm bổ trợ cho tạng Kinh. Tạng Kinh là một cách nói khác của tạng A Tỳ Đàm, chứ không có mâu thuẫn, chống trái nhau.
Còn cái gì ngộ ngộ, nó thành ra nốt ruồi, mụn cóc, nó trở thành cái thừa thãi liền, nó không có chỗ dung hợp, kết nối một cách hợp lý. Nhớ nha.
Hồi nãy giờ tôi chỉ nói một thứ thôi. Có nghĩa là. Đúng là nghiên cứu kinh điển, nhưng có những kiến thức mình thấy nó có cần thiết cho chuyện nghiên cứu tìm hiểu Phật pháp thì cũng nên dành tí ti thời gian, nhưng mà tới đó thôi.
Thay vì giải trí bằng những cái không lành mạnh thì thôi, mình đọc những cái bổ trợ ít nhiều cho chuyện tu học, hành trì, nhận thức của mình. Cái đó cũng nên, nhưng nhớ : ƯU TIÊN CHO CÁI GÌ ?
Uống rượu không tốt, đàn đúm không tốt. Nhưng mình là một người đời, thì ngoài giờ chăm sóc cha mẹ, vợ con, nhà cửa, vườn tược, lâu lâu mình xẹt ra anh em chòm xóm có chút giao lưu nhẹ nhẹ không sao. Nhưng nhớ. Ưu tiên của mình.
Một người đàn ông trụ cột trong gia đình là cái gì ? Phải nhớ.
Khi anh nhớ được vậy rồi, anh có thể lãng đãng ngoài xóm làng, bè bạn tí tí không sao hết. Chỉ sợ có cái thôi. Anh đàn đúm ngoài phố nhiều quá, xóm làng nhiều quá mà anh quên mất bà mẹ già ở nhà, quên mất bà xã quần xăn ống cao ống thấp, đám con nheo nhóc mũi dãi thò lò ở nhà chờ anh về, chờ cơm tối, bên ngọn đèn hiu hắt, trong căn nhà lá nhà dột cột xiêu. Cái đó tệ thiệt. Anh là đàn ông, anh phải biết cái gì là ưu tiên. Người học Phật y chang vậy.
Anh có thể lãng đãng tí ti, nhưng nhớ, cái lãng đãng đó là lãng đãng có lợi và ưu tiên cho cái gì là số 1.
Cho nên, câu số 1, phải nói: Có lan man, có lãng đãng thì cũng lãng đãng cho cái gì có lợi, cho cái ưu tiên của mình. Đặc biệt, phải biết ưu tiên của mình là gì.
2/ Ta rút ra được bài học gì từ nội dung kinh Siṃsapā?
Cũng vẫn là câu số 1. Nhưng nó tô đậm thôi.
Tôi biết, trong 100 triệu người Việt Nam trong nước và non 5 triệu người Việt Nam hải ngoại, nếu đọc bài kinh Simsapa rồi đọc câu hỏi thì sẽ có thể có hàng ngàn câu trả lời khác nhau. Cho nên, ở đây, tôi nhấn mạnh, tôi trả lời một phần vào kinh điển, một phần vào ý kiến chủ quan của tôi thôi. Chứ đừng có cả đám bu lại chổng mông chửi thì oan lắm.
Ta rút ra được bài học gì từ nội dung kinh Siṃsapā? Ở đây tôi lại muốn bắt đầu như thế này.
Đời sống là
- cho, và
- nhận.
Nhưng phần còn lại là: Anh có khả năng trao ra cái gì?
Và, nếu đời sống là cho và nhận thì:
- Khi nhận cẩn thận tí, để cái mình có toàn cái đàng hoàng.
- Khi anh có cái đàng hoàng anh mới có khả năng trao ra cái đàng hoàng.
Còn đằng này, nếu anh không có khả năng nhận cái đàng hoàng thì cái anh có không hẳn là đàng hoàng. Mà nếu anh không có cái đàng hoàng thì anh lấy cái khỉ gì mà anh trao ra? Xong chưa? Anh nhận bừa bãi thì anh trao ra bừa bãi. Anh nhận cả vàng lẫn rác thì cái anh trao ra có cả rác lẫn vàng.
Cho nên, anh phải cẩn thận, chỉ nhận vàng thôi. 18K trở lên chứ 14 pha đồng hơi bị nhiều. Nhận vàng thôi. Rác không lấy. Do đó thứ anh trao ra toàn 18K -24K không à. Lâu lâu chen hột lấp lánh, 8 ly, 10 ly, 1Cara, 2 cara, thì anh kêu tui tới tui nhận liền.
Kinh Simsapa nói cái gì? Kinh Simsapa nói rằng: Trong đời sống có muôn ngàn thứ để chúng ta trao ra và nhận.
Đức Thế Tôn Ngài có nhiều lắm. Riêng cái biết của Ngài thôi, không cần nói đạo hạnh của Ngài. Không cần nói. Rớ tới cái đó ghê lắm. Nói tới cái biết của Ngài thôi. Nó là cả một khu rừng. Mà giáo lý giải thoát Ngài trao ra cho chúng sinh có tí thôi, một nắm tay. Tại sao vậy? Vì Ngài là tổ sư trong cho và nhận. Ngài không cần nhận từ ai rồi đó, Ngài chỉ toàn cho thôi. Ngài tổ sư trong chuyện cho & nhận, hiểu rõ lắm.
Ngài chỉ trao ra cái gì ngon lành. Tại sao Ngài làm được chuyện đó? Bởi vì cái biết Ngài có hết, Ngài chỉ lựa cái tinh túy. Tinh túy là cái gì? Là cốt lõi nhắm đến cứu cánh lý tưởng chấm dứt đau khổ cho chúng sinh.
Các con biết chi cho nhiều, bây giờ thằng Tèo nó đứng ở điểm A, thằng Tí điểm B, thằng Ất, thằng Giáp, Trương Tam, Lý Tứ mỗi thằng đứng một góc trong khu rừng đó, Ngài tùy góc độ mỗi đứa mà Ngài chỉ cho con đường. Chỉ cho một con đường để mà đi. Thằng Tèo nó hợp con đường nào thì nó đi con đường đó. Thăng Tèo phải băng qua con thác, thằng Tí phải băng qua con suối, thằng Trương Tam, Lý Tứ, thằng Ất, thằng Giáp mỗi đứa phải có con đường riêng. Và, Ngài thấy được, đứa nào hợp con đường nào Ngài chỉ con đường đó.
Tổng cộng có 84000 con đường. Mình nghe thấy nhiều thiệt. Nhưng toàn bộ giáo lý Ngài để lại chỉ là con đường ra rừng. Các con chỉ cần biết con đường ra rừng từ điểm xuất phát của mình, các con không nhất thiết phải biết cả khu rừng như là Ta.
Trừ phi có ai đó, đang có mặt trong khu rừng này, cũng muốn biết hết mọi thứ như ta để trước tự cứu mình, sau cứu đứa khác, mà người như vậy cực hiếm. Hiếm lắm.
Có thầy dạy cho tu còn tu không nổi, nói gì tự mình tìm ra con đường giải thoát. Cho nên, vụ này miễn bàn. Và đây cũng là lý do mà chúng ta thấy trong kinh điển Nguyên thủy cơ hồ không có nhắc gì đến Phật đạo, lý tưởng Bồ Tát. Là vì sao?
Phật thấy rõ quá. Đứa thấy đời này khổ để hướng đến giải thoát đã cực hiếm rồi. Trong đám hiếm đó, đa phần phải dựa minh sư thiện hữu để mà đi . Đa phần 99,9% phải tìm người dựa mà đi. Vì có đứa mắt yếu, đứa chân yếu, đứa thì tay yếu, đứa bị dị tật, suy dinh dưỡng tùm lum hết. Cho nên nó phải dựa người này nhờ người này khiêng, người kia dắt tay, người nọ đẩy xe lăn, tùm lum hết. Người tự mình tìm ra con đường đi rồi giúp người khác cực hiếm.
Và, tôi nói cái này có nhiều vị trong room nhảy dựng lên nhưng mà tôi vẫn nói.
Toàn bộ con đường thành Phật nó nằm gọn trong 37 Bồ Đề phần. Nó không nằm bên ngoài. Nói theo A Tỳ Đàm, đời sống tâm lý chúng sanh có 2 trường hợp: Tâm lành (13 tâm sở trung tính + 25 tâm sở tích cực) & tâm xấu ( 13 tâm sở trung tính + 14 tâm sở tiêu cực). Chỉ vậy thôi.
Trong công thức 13 +14 nói gọn là nó tạo ra bất thiện, mà nói rộng là tất cả tội ác bậy bạ, lầm lỗi gì trên đời này đều từ cái này ra hết. Từ ngũ nghịch đại tội, … 13 + 14 hết.
Còn cái tâm lành. Có công thức đơn giản là (13 tâm sở trung tính + 25 tâm sở tích cực). Nghe nó đơn giản như vậy nhưng 38 cái này nó là nền hết. Tức là, nó là nền tảng cho 10 Ba La Mật, mà cũng là nền tảng cho 37 Bồ đề phần. Nội dung 37 Bồ đề phần cũng chính là (13 + 25), nội dung 10 Ba La Mật hay Lục độ của Bắc truyền thì cũng là (13+25). Chỉ bao nhiêu đó thôi.
Đức Phật Ngài thấy: Người biết đời khổ dốc lòng giải thoát là hiếm, trong số hiếm đa phần dựa dẫm minh sư thiện hữu, có thầy có bạn, cho nên, Ngài biết rất rõ Ngài thấy không cần kêu gọi Bồ Tát đạo. Người nào tự họ có bản lãnh thì họ cũng chỉ nghe chừng đó thôi, cũng chỉ nghe 37 Bồ đề phần và phát Bồ đề tâm, nguyện trở thành một người giống y chang bậc Đạo sư đang ngồi trước mặt mình. Người nào nhát hơn tí thì thành những nhân vật lớn thôi. Thí dụ ngài Xá Lợi Phất, ngài Mục Kiền Liên trở thành đệ nhất trí tuệ, đệ nhất thần thông, ngài Anan ngài Ca Diếp, đệ nhất đa văn, đệ nhất đầu đà gì đó,…. Còn vị nào nhát dữ dội nữa muốn đi cho lẹ, đi cho gấp thì khỏi biệt hạnh gì hết, không cần đệ nhất đệ nhị gì, dẹp, dẹp, dẹp… Chỉ muốn xong phiền não là đi luôn, một đi không về. Đấy. Nhớ cái đó. Cho nên, Ngài không cần.
Cũng giống như, trên thế giới không có trường đại học nào dạy người ta lấy giải Nobel hết. Không có trường nào dạy người ta làm tỷ phú như Steve Jobs hay Bill Gates, hay ông Warren Buffett. Không có. Không có trường nào hết. Có điều căn cơ của anh mà ngon lành thì anh cũng xuất thân từ Columbia, Yale, Duke, Washington, Wright, Oxford, Sorbone, Cambridge,… y như người ta. Nhưng mà từ trường đó ra, bao nhiêu đứa nó làm luật sư, làm bác sĩ .
Mà bác sĩ là sao? Bác sĩ là phòng mạch nho nhỏ ở làng quê nào đó, hoặc bác sĩ trong một bệnh viện nào đó, hoặc nó về làm giáo sư bác sĩ đi dạy cho mấy bác sĩ khác. Thí dụ vậy. Hoặc nó ra làm dược sĩ bán pharmacy nho nhỏ ở làng quê của nó. Xong. Nhưng có những người, nó ra xong nó trở thành những nhà bác học, những học giả, những nhà nghiên cứu cống hiến những công trình nghiên cứu phải nói là nghiêng trời. Có những đóng góp có tác động ảnh hưởng lên toàn cầu, lên khắp cả nhân loại. Đó là căn cơ.
Môi trường có một đó thôi . Tùy vào khả năng của anh mà anh nhận được bao nhiêu, anh xúc tiến được bao nhiêu và cuối cùng, đích đến của anh là cái gì. Chứ không có đặc biệt khỉ gì hết.
Cũng trong ngôi làng đó mà có đứa lớn lên thành ăn cướp, có đứa lớn lên thành ông giáo làng, có đứa lớn lên thành một bà nội trợ, có đứa lớn lên thành ông giáo trên tỉnh, có đứa nó tót lên trung ương nó làm đồng chí ủy viên trung ương đảng. Thấy chưa?
Cho nên, cũng cái nền đó thôi quý vị. Cho nên, trong khu rừng đó, đức Thế Tôn Ngài thấy, ai giống như Ngài miễn bàn. Nó nhìn thấy hạnh của Ngài là nó làm y chang. Có lúc nó sẽ thành người giống y chang Ngài. Còn đa phần, Ngài thấy ai cần thầy bạn, cần đến nắm tay nắm chân gì đó thì Ngài thò tay Ngài chỉ. Ngài chỉ chỉ thôi. Chứ chư Phật chỉ chỉ chứ không cõng, ẵm, bồng, đẩy xe lăn cho ai hết. Chuyện đó không có. Không có nha. Không có ẵm, bồng, đẩy xe lăn là không có. Chỉ có chỉ thôi.
Bởi vì sao? Là, anh phải có khả năng đi, chứ con đường vật lý thì còn có thể có sự hỗ trợ chứ con đường tâm linh thì chịu thua. Vì Tàu có nói một câu: “Chém đầu 1000 dũng tướng ngoài trận dễ hơn thay đổi cái đầu một thằng ngu”.
Mình nghe thấy ghê thiệt. Một bên là cả ngàn viên dũng tướng kiểu như Trương Phi, Quan Vũ, Triệu Tử Long, Hoàng Trung, Ngụy Diên,…1000 ông như vậy. 1000 ông trong đó có cả Napoleon, Hannibal, Alexander the Great, tùm lum hết. Mà tại sao một bên chỉ có 1 thằng ngu mà nó cân cả 1000 viên dũng tướng?
Hồi đó, tôi đọc tôi sốc lắm. Tôi già tôi thấm. Đúng. 1000 viên dũng tướng thú dữ thiệt. Dũng tướng Đông Tây kim cổ gom hết lại thì thấy ghê thiệt . Nhưng nói gì thì nói, chém đầu 1000 tên khó thiệt mà ít ra có cách. Một, là mình mua chuộc bằng tiền bạc; ly gián nội bộ; áp dụng mỹ nhân kế,… Nó nhiều lắm. Nhạc Phi mà còn bị Tần Cối quất một phát xuống sình mà, dễ ẹc à. Dễ lắm. Có cách. Ly gián nội bộ, mua chuộc tiền bạc, áp dụng mỹ nhân kế,… còn không nữa, bí quá, xách trái bom nguyên tử liệng cái đùng, chết hết. Thí dụ vậy. Mặc dù nghe nó hơi quá, nhưng ít ra nó cũng là một cách. Lấy bom liệng là chết hết.
Nhưng mà sửa suy nghĩ của một thằng ngu là vô phương. Sông có thể cạn, núi có thể mòn nhưng cái ngu đó đời đời bất diệt. Cái gì trong pháp hành cũng có thể vô thường nhưng cái ngu của thằng ngu là chỉ có trời cứu thôi. Khó lắm.
Cho nên, chư Phật chỉ có thể chỉ đường cho người nào họ điều kiện để họ đi, họ có một tâm thái, tâm thế tương ứng với lời dạy, lý tưởng Ngài đề nghị, gợi ý, khơi mở, khai thị. Chứ còn bản thân nó không đã không chịu đi rồi thì 3 đời 10 phương chư Phật bó tay.
Phật trí vô biên, Phật lực vô cùng, Phật tâm vô lượng, nhưng không độ được thằng vô duyên. Nhớ nha.
Phật trí vô biên, Phật lực vô cùng, Phật tâm vô lượng không độ được thằng vô duyên. Dầu tất cả chư Phật 3 đời 10 phương đều bó tay. Chư Phật khả kính đến dường ấy mà còn bó tay. Cho nên, chém đầu ngàn viên dũng tướng không có bằng thay đổi cái ngu của thằng ngu. Thay đổi suy nghĩ của một thằng ngu là chỉ có chết thôi.
Bây giờ, cả thế giới 7 tỷ người có quỳ lạy nó nó cũng không sửa được. Bây giờ, có bỏ vô trong chảo chiên nó cũng không được. Bỏ vô cối quết chả nó cũng không đổi được. Thà chết. Chết trong cái đầu của thằng ngu. Giờ quỳ lạy nó, hôn chân liếm gót nó thì nó vẫn tiếp tục làm ông vua ngu. Chứ không thể nào nó khác đi được hết.
Nhớ nha. Cho nên, bài học kinh Siṁsapā nó cho mình bài học như vậy đó.
3. Người tu học là người nhặt lá, nhưng biết lá nào để nhặt, khi nắm lá trong tay đức Phật không hề ít?
Cái này y chang mấy câu trước vậy thôi, không khác gì hết. Nắm lá trên tay. Tôi gợi ý thôi. Đôi lúc tôi thích cách nói của Thiền Tông. Gọn gọn thôi. Hễ nó đủ duyên thì nó hiểu. Không đủ duyên thì kêu nó đi chết đi, uống thuốc chuyển kiếp chứ đứa nào cũng bồng ẵm, hun hít, rồi cho nó bú sữa bình mệt lắm. Nó bị tiểu đường mà bú sữa bình là chết, nó dư cholesterol cho nó uống sữa cũng chết. Cho nên, tùy duyên, cho nó gợi ý thôi.
Nắm lá mà Ngài để lại không ít. Kinh nói 1 nắm nhưng quý vị nhìn tủ Đại Tạng các vị thấy. Vãi cả quần chứ không phải không. Quá nhiều. Tôi đã nói 1000 lần.
Tiếp cận kinh điển là không thể bỏ qua khía cạnh ngôn ngữ.
Tôi xin nhắc lại lần nữa. Ai tôi cũng thương, cũng quý. Nếu người đó tu học, thương lắm, quý lắm. Nhưng phải nói thiệt, phải nói câu nó hơi phân biệt, kỳ thị chút.
Lớn tuổi mà đến Phật pháp là tôi dội rồi. Xanh lè, ho hen tới học là tôi dội rồi vì họ không có thời gian đi sâu đi xa được. Trẻ đẹp mở miệng ra mà thấy cái nó nhắm tới không phải là cốt lõi Phật pháp mà nó nhắm tới ba cái râu ria là tôi cũng dội rồi. Đại khái trẻ mà ngu là mình dội, trẻ mà cạn là mình dội. Người sâu sắc, già bệnh cũng dội, ngán lắm.
Vì nắm lá trong tay đức Phật hơi nhiều, mà trong khi mình trẻ, mình khỏe mà ngu quá coi như thua. Thông minh sâu sắc mà già quá, bệnh quá cũng khó. Bởi vì, hỏi tui, tui phải nói thiệt.
Ai tôi cũng thương, ai tôi cũng quý mà muốn đi sâu đi xa trong Phật pháp thì :
- Cứu cánh là chứng đạo,
- dưới là hành đạo,
- dưới hành là học đạo.
Chứ kinh tạng thông qua não trạng người thời nay, một anh mê thơ ca văn chương mà giảng kinh tạng theo ý ảnh, không dựa vào trong Sớ giải là chết. Một anh mê Toán, Lý, Hóa giảng kinh Phật là chết. Anh mê chính trị, kinh tế, xã hội,… mà ảnh giảng về kinh Phật theo ý ảnh là chết. Coi như, học xong là mình đi theo ảnh luôn. Nó kẹt như vậy.
Trong khi, đạo Phật là đạo giải thoát, mình chỉ đi theo hướng dẫn nào nó chuyên chở nội dung giải thoát, buông bỏ, chứ còn đi theo mấy cha văn nghệ, mấy cha khoa học, mấy cha triết học, mấy cha tín ngưỡng khói hương, cũng không được. Không được. Mấy cái đó không xài được.
Cho nên, ở đây, chuyện đầu tiên anh phải có ngôn ngữ.
- Một là anh đọc được,
- hai là anh tiếp cận nguồn nào gần nhất.
Thứ hai. Tôi nói cái này rất cực đoan, rất chủ quan nhưng không thể không nói. Tôi xin chịu trách nhiệm câu nói này. Các vị nào trong facebook, tôi thấy nhiều vị lắm, chơi thân chư tăng Miến Điện rất nhiều vị Sayadaw, tôi xin nói câu này.
Muốn học kinh Phật, muốn tu Tứ Niệm Xứ, muốn tìm hiểu Kinh Tạng. Luật tạng tôi không nhắc vì Luật tạng của bên tăng ni, mình miễn. Mình là thứ tóc tai tùm lum, quần có ống, áo có tay thì mình không cần. Không cần đụng tới tạng luật, cái đó của tăng ni .
Mình là cư sĩ. Mình chỉ còn lại 2 tạng : Tạng kinh & A Tỳ đàm.
- Không có tạng kinh thì mù mịt không biết đâu mà tu. Tôi phải nói thẳng luôn. Không có tạng kinh là không biết gì mà tu.
- Nhưng mà không có tạng A Tỳ Đàm thì mình không mở được kho tàng tạng Kinh.
Kinh Phật có chú giải, sớ giải đàng hoàng.
Như hồi nãy tôi nói.
Chỉ là mấy ông triết gia, mấy nhà tư tưởng như Krishnamurti hay là Kierkegaard của Đan Mạch, hay là ông Schophenhauer của Đức , chỉ vậy thôi mà người ta phải tìm hiểu nào là bối cảnh sinh trưởng, trình độ văn hóa, đời sống tình cảm, đời sống gia đình, những dữ kiện, sự kiện trong cuộc đời ổng,… tùm lum. Mà mới có thể hiểu được chính xác tư tưởng của người ta. Nói gì là kinh Phật quý vị.
Tôi nói nhẹ thôi. Bình thơ Bùi Giáng không phải dễ.
Một là phải có một phần não trạng giống Bùi Giáng. Thứ hai, đã từng gặp Bùi Giáng. Thứ ba, đọc thật là kỹ Bùi Giáng và đặc biệt, là cuộc đời, hành trạng của ông Bùi Giáng.
Chứ còn anh lấy kiến thức tiếng Việt của anh, của thằng cấp 3 tú tài toàn, tú tài bán mà anh chưa biết gì đời tư, chưa tiếp xúc Bùi Giáng, chưa đọc kỹ Bùi Giáng mà anh đọc vài ba bài thơ của Bùi Giáng mà anh bình Bùi Giáng thì anh đi chết đi. Nha. Đừng có nói ổng khủng rồi dễ hiểu. Ổng uyên bác cực kỳ. « Bát ngát một biển văn chương, trùng trùng một trời chữ nghĩa » nói theo nhà văn Mai Thảo nhận xét về Bùi Giáng như vậy đó. Không có dễ đâu.
Theo tôi, Bùi Giáng là một trong khoảng 10 bộ óc uyên bác, thông tuệ bậc nhất của Việt Nam, trong nhận xét của tôi. Ổng đó. Ổng là một trong khoảng một chục bộ óc thông tuệ uyên bác bậc nhất, hàng đầu Việt Nam về tất cả các lãnh vực, Bùi Giáng, trong đó có cả thầy Tuệ Sỹ, trong đó có Hòa thượng Minh Châu.
Có nhiều người hiểu lầm hòa thượng Minh Châu. Có nhiều người hiểu lầm hòa thượng là chuyên gia dịch kinh Phật, chỉ vậy thôi. Sai. Sai bét. Kinh dị lắm. Hòa thượng Minh Châu sở học, sở tri của hòa thượng kinh dị lắm, chứ không phải lơ mơ cứ coi hòa thượng là chuyên gia dịch Kinh tạng, hiểu vậy nghèo lắm. Hiểu vậy là xúc phạm, là báng bổ, là chà đạp.
Thì, Kinh Phật phải tiếp xúc với kinh Phật qua ngôn ngữ Pali, phải biết A Tỳ Đàm thì mới nói đến lý thuyết của kinh Phật. 2 cái này phải có khả năng đọc hiểu tiếng Pali và khả năng có được căn bản A Tỳ Đàm thì tôi e là không có nhiều thời gian.
Cho nên, để giải thích câu hỏi này thì tôi đành phải nói một cách rất là chủ quan. Tôi nhấn mạnh nha. Chủ quan. Đa phần bà con không chịu nhưng mà tôi thấy phải nói.
Giờ nói qua một cách hơi khách quan chút nè.
Nói khách quan : Nắm lá nhiều quá, mình học cái gì ? Thôi thì tự xét thể trạng, não trạng của mình. Yếu người đừng đi gió, ra nắng. Mình coi cái gì là thiết thân, là gần gũi, là nhu cầu của mình thì mình đặc biệt ưu tiên cái đó. Đó là cách nói khách quan nhất.
Nhưng tại sao tôi để nó hàng thứ hai ? Vì thứ nhứt, nó chung chung. Thứ hai, nó không mang tính định hướng. Không được. Nó phải có tính định hướng.
Dầu học đời học đạo, nói cái gì, viết cái gì, kể cả một bức tranh, một bức tượng điêu khắc thì cũng phải có tính định hướng thì nó mới có giá trị. Chứ còn anh hứng hứng, anh làm tượng ông già, cô gái, con heo, con bò gì đó mà không có ý tưởng gửi gắm, không có thông điệp là không được. Đã nói thông điệp là phải có định hướng.
Cho nên, có nhiều cách trả lời câu hỏi này.
Nhưng tôi chọn cách trả lời chủ quan trước, khách quan sau.
Khách quan là: Coi cái gì, mình xét thấy cái gì gần gũi, cần thiết cho mình mình chỉ chú ý cái đó thôi.
Thí dụ, mình thấy tuổi mình chỉ tu Tứ Niệm xứ thôi, sống chánh niệm. Thôi thì mình đọc thiệt là kỹ tất cả bài kinh nào mình thấy có tựa đề kinh tứ niệm xứ. Thí dụ, Tứ niệm xứ của Trường Bộ, kinh, Tứ niệm xứ của Trung Bộ. Rồi kiếm cho bằng được những sách chú thích, chú giải, phiếm giải về mấy bài kinh đó đọc cho kỹ. Rồi xong có đi tìm hiểu, kiếm thêm tăng, ni, Phật tử, người nào mình tin là họ có thể giúp mình, trao đổi, học hỏi thêm với họ, đào sâu bài kinh Tứ Niệm Xứ. Nhớ nha.
Hoặc là, mình bối rối, mình phân vân, mình hoang mang về cái gọi là Lý Duyên khởi, 12 duyên sinh, mình hoang mang nghe nói đó là câu trả lời về nguồn gốc vũ trụ mà. Thì thôi, giờ mình dành thời giờ đào sâu, mở rộng kinh điển, chẳng hạn bài kinh Đại duyên (Trường Bộ), xong rồi mình đọc Chú giải bằng tiếng Anh, tiếng Nhật gì không biết, rồi kiếm thầy bà tăng ni, cư sĩ mình học thêm.
Mình xoáy vào từng đề tài một. Đề tài nào mình thấy mình thiết tha nhất, hoặc là cần thiết nha.
Hai chữ : Thiết tha, hứng thú hoặc cần thiết nhất. Mình đánh từng trận một như vậy. Đánh du kích từng trận từng trận một. Chứ còn nó bao la quá.
Thì câu trả lời thứ hai này nó hơi khách quan đó. Nhưng nó chung chung lắm. Tôi tạm cho đó là 2 câu trả lời có thể tham khảo được. Tôi không nói tin được nha. Không có. Tham khảo được.
Ok. Hết giờ rồi, chúc bà con một ngày vui. Tuần sau chúng ta học bài kinh mới.
Mục lục các bài giảng
(Hết)
![[Image: vote.png]](https://i.postimg.cc/X75q5Fsv/vote.png)