[LeThanhPhong]

(tt) Sư Toại Khanh Giảng Kinh Ðế-Thích Sở Vấn 1 (3-4)

https://toaikhanh.com/videotext.php?vid=wSiMYDfRvFY&abt=Kinh+%C3%90%E1%BA%BF-Th%C3%ADch+S%E1%BB%9F+V%E1%BA%A5n+1

Trong ba trường hợp này các vị thấy hạng thứ ba Toàn Giác là khó nhứt. Vì sao gọi là khó? 
– Vì nếu mình cầu Đạo giải thoát cho riêng mình thì mình không cần trang bị nhiều như vậy. Nhưng chính vì muốn làm thầy cho người khác nữa cho nên vị này phải trang bị rất nhiều thứ. Đặc biệt trong đó là Nhất thiết trí, nghĩa là cái gì Ngài cũng biết. 

Tại sao cái gì Ngài cũng biết?
– Là bởi vì khi Ngài gặp chúng sanh nào, nhìn họ, biết họ muốn cái gì. Rồi Ngài còn nhớ ba đời tám kiếp ngày xửa ngày xưa, người này đã gieo duyên lành gì, và hôm nay người đó thích hợp nghe cái gì.

Độc Giác và Thinh Văn có thể biết được kiếp trước người khác nhưng sàng lọc trong núi quá khứ đó để tìm ra ‘tử huyệt’ để thuyết Pháp cho họ đắc quả thì Độc Giác và Thinh Văn không có khả năng. Nhưng vị Chánh Đẳng Giác thì chỉ liếc qua một cái, chỉ nói một câu thôi là đủ rồi.

Tiếp theo, đoạn 13. Rồi Thế Tôn suy nghĩ đã lâu Đế Thích sống đời trong sạch, thì nay Đế Thích hỏi gì ta sẽ trả lời cái đó.

Tôi ôn lại sợ bà con quên, là hôm nay Đế Thích xuống không phải chỉ để cầu Pháp mà vì Đế Thích biết mình sắp mất rồi. Cái chết cận kề rồi nên mới xuống hầu Phật. Chú giải nói: “Đã lâu Sakka này sống đời trong sạch”. 

Trong sạch là sao? 
– Đế Thích là vua cõi Đao Lợi, vị này mất thì vị khác thay thế. Nhưng có trường hợp nếu vị Đế Thích vừa mất có đủ phước để trở lại thì không cần người khác. Nếu vị đó không còn đủ phước để trở lại thì lập tức, tự nhiên (luật vũ trụ) trong cõi Đao Lợi sẽ có nhân vật số 2 ở vào vị trí đó.

Tiền thân của Đế thích: Thanh niên Bakha

Chú giải nói kiếp trước khi làm Đế Thích thì Đế Thích hiện tại là chàng thanh niên tên Bakha. Ổng là người dân nông thôn, tự nhiên bữa đó ngồi trong xóm nhìn mặt trời . Ổng nghĩ: "Trời đất bao la vầy mà chỉ cần mặt trời mất tiêu thì người ta lấy gì sống! Rồi mặt trăng nữa chứ. Những đêm có trăng thấy sạch sẽ sáng sủa, thơ mộng, đêm không có thì tối thui sợ muốn chết." 

Ổng suy nghĩ tiếp: "Mặt trăng mặt trời như vậy không có thì người ta sống không nổi, nhưng chắc chắn những cái này phải có người chưởng quản chớ. Người đó chắc chắn phải là người có nhiều phước báo. Cũng như tất cả Bồ tát Chánh Đẳng Giác đều có điểm bắt đầu giống nhau ở chỗ, các Ngài nghĩ đời này cái gì cũng có cặp hết: đen trắng, sáng tối, mập ốm, cao thấp, tốt xấu, sạch dơ, nam nữ, ngày đêm, nóng lạnh, dài ngắn …Nếu cuộc đời này là biển khổ thì nó phải có cái không khổ chứ. Nên mình làm công đức để hướng tới cái không khổ đó .", dù ngài chưa biết cái không khổ đó là cái gì.

Ở đây cũng vậy, ông này ổng nhìn mặt trời ổng suy nghĩ nếu không có nó người ta chết hết. Nếu vũ trụ này hay như vậy thì chắc phải có người điều hành cai quản nó. Mà người đó chắc chắn phải là người nhiều phước báo. 

Ổng nghĩ vậy nên ổng bắt đầu làm phước, mong sau này nắm giữ càn khôn. Ổng nghĩ CÔNG ĐỨC LÀ LÀM VIỆC GÌ MÀ KHIẾN MÌNH VÀ NGƯỜI KHÁC ĐƯỢC VUI VẺ MỘT CÁCH AN TOÀN VÀ LÀNH MẠNH. Từ suy nghĩ đó ngài làm những chuyện mà tưởng ngài khùng. Đó là đi trên đường thấy chỗ nào hầm hố, chông gai sình lầy là ngài dọn dẹp cho nó bằng phẳng, sạch sẽ. Nhiều người thấy ngài làm vậy cũng nhào vô làm thành một nhóm., thành một nhóm thiện nguyện làm việc xã hội.

Ngài sống trong một xã hội đa thê, ngài có 4 vợ. Trong đó 3 cô ủng hộ chồng hết mình từ việc nhỏ dần tới việc lớn. Sửa đường, làm đường, xây tiểu đình (nhà mát) cho bà con ngồi nghỉ chân, hốt thuốc …qui mô càng lớn dần nên có mấy người ghét bảo vua nói đám này phản động. Vua cho bắt về không điều tra gì hết mà cho voi giầy, giẫm, chà đạp (Pali: maddati). Ông Sakka này suy nghĩ nếu việc của tui làm tầm bậy thì tui chết tui không oán than, nhưng nếu nó là công đức thực sự thì mấy con voi phải đồng cảm với chúng tôi. Ngài chú nguyện vậy thì đám voi tới chỉ nhìn nhìn rồi bỏ đi. Nhiều lần vậy cuối cùng người ta báo lên vua. Vua kêu vô hỏi các ngươi có bùa chú phù phép gì hay không. Bakha nói ‘Dạ có một loại bùa duy nhứt thôi. Đó là tôi chủ trương sống luôn làm người khác vui vẻ an toàn lành mạnh’. Vua nghe vậy thương không phạt mà còn ban thưởng, khích lệ họ tiếp tục làm thiện.

Trong 4 cô vợ của thanh niên Bakha (tiền thân Đế Thích) có 3 cô hỗ trợ chồng làm thiện. Còn một cô là Sujata suốt ngày phấn son nữ trang không biết tạo công đức, nên khi thanh niên Bakha cùng 3 cô vợ và nhóm bạn 33 người chết sanh về trời hết, thanh niên Bakha làm thiên chủ Đế Thích, còn những người kia làm thiên tử, đại lực tiên ông, ba cô vợ làm ba thiên hậu của Đế Thích. Đế Thích nhìn lại kiếp sống trước không thấy cô vợ thứ tư (dĩ nhiên chuyện này tôi kể cũng ngại vì nó hơi phong thần). Đế Thích quán xét thấy bà vợ đó bị đọa làm một con cò bên bờ biển. Ngài chạnh lòng thương, dùng thần thông tạo nhịp cầu cảm thông nói cho bả hiểu ngày xưa không tu giờ phải như vậy. Đồng thời hướng dẫn con cò nguyện từ hôm nay giữ giới không gần cò đực, không bắt cá sống, phải giữ Bát quan. Con cò nghe hiểu và chấp nhận, phát nguyện giữ giới theo hướng dẫn của Đế Thích. Mấy ngày sau Đế Thích xuất hiện, giả làm con cá sống nằm gần mé nước. Cò đi tới vừa chạm mỏ vô thì con cá giãy. Cò suy nghĩ cá này còn sống mình thọ giới rồi nên không ăn. Đế Thích biết chính xác là con cò đã giữ giới nghiêm. Một thời gian sau cò nhịn ăn chết về trời làm bà thiên hậu thứ tư của Đế Thích. Kể từ lúc cô vợ thứ tư này về trời Đế Thích có thêm một ngoại hiệu nữa. Xưa giờ gọi là Sakka nghĩa là người bố thí một cách trịnh trọng. Giờ có thêm tên là Sahassanetto (vị ngàn mắt), và tên nữa là Sujampati (chồng của Sujata). (Hết chuyện về thanh niên Bakha)

Muốn làm Đế Thích phải hội đủ những đức tánh căn bản: 

1. hiếu kính cha mẹ, 
   
2. sống tôn trọng người trưởng thượng, 
   
3. kềm chế không nổi sân hận, 
   
4. cái gì mình có cho được thì cho.
   

Tiền bạc thì đem lại cho mình cảm giác (hưởng thụ vật chất từ tiền bạc), mà nếu ta biết cho ra tiền bạc mà thấy vui thì cũng là mình đang phát huy một tác dụng khác của tiền bạc. Nhiều người không hiểu chỗ này. Họ cứ tưởng hễ cho đi là mất. Cho đi tiền bạc, nhìn người khác vui họ cũng vui, đó là kiểu vui cao quý hơn nhưng cũng không phải dễ làm. Đế Thích là người biết vui kiểu vui đó. 

Nói tới công đức 

1. có người bỏ tiền ra là vì thương người. 
   
2. Có người bỏ tiền bạc và công sức, thời gian ra để cầu công đức cho mình đời sau được sung sướng vui vẻ. 
   
3. Có người bỏ thời gian, công sức, tiền bạc ra để cầu giải thoát. 
   

Đó là do ba trình độ khác nhau. 

1. Hạng đầu tiên là cầu hưởng thụ dục cảm. 
   
2. Hạng thứ hai là cầu phước quả nhân thiên. 
   
3. Hạng thứ ba là cầu giải thoát khỏi Tam giới.
   

Muốn trở thành Đế Thích còn phải là người luôn luôn nói lời từ ái. Vị đó luôn luôn tâm niệm rằng ‘Tôi chỉ nhìn người khác bằng tâm từ chứ không thể nào nhìn bằng tâm sân’. Cho nên vị đó không háy, nguýt, lườm, liếc. ‘Tôi chỉ có thể nói bằng tâm từ nên tôi không nói chấm biếm, chỉ trích, chửi rủa người khác, làm người khác bị đau, bị nhột, bị sốc’. Đó là ái ngữ, mắt không nhìn người khác bằng tâm bất thiện, miệng không nói người khác bằng tâm bất thiện.

Tuy nhiên vì những công đức của Đế Thích trong thuở tiền thân không liên hệ tới Tam bảo, cho nên khi về trời tuy ngồi vào ghế thiên vương nhưng lúc Phật ra đời có nhiều vị cư sĩ sau khi gặp Phật làm phước chứng Đạo họ về trời thì công đức liên hệ tới Tam Bảo lớn hơn công đức của Đế Thích. Cho nên Đế Thích làm vua nhưng đang đi trên đường tuy hư không bao la nhưng gặp vị khác phước nhiều hơn cũng tránh qua một bên. Vì Đế Thích tự hiểu rằng mình không thể nào đương đầu với một người phước nhiều hơn mình. Do vậy dẫn đến hệ lụy là làm vua mà không có thực quyền.

Trong Kinh nói chư thiên có điểm hay, khác hơn loài người là các vị đứng cạnh tôi, các vị không biết rằng công đức tu hành của tôi nhiều hơn, bằng, hay kém quí vị. Quí vị không biết, nhiều lắm quí vị chỉ nghĩ đây là ông sư, rồi thôi. Nhưng trên cõi trời thì không như vậy. 

Ở cõi trời người ta nhìn mình là biết ngay ông này hơn, kém mình như thế nào. Cho nên mang danh là Đế Thích nhưng cũng phải tránh đường các vị kia hoài. 

Một hôm Đế Thích suy nghĩ phải làm sao mình bổ sung công đức chứ không làm vua kiểu này hoài được. Đế Thích quan sát thấy hôm nay ngài Mahakassapa (ngài Đại Ca Diếp đầu đà) mới vừa xả Thiền diệt. Thí chủ cúng dường cho người xả Thiền diệt thì luôn nhận được hiện nghiệp, tức là quả báo trổ trong vòng 7 ngày trở lại. Một là ngay lúc đó. Hai là trong vòng 7 ngày trở lại. 

Cho nên Đế Thích cùng bà Sujata hóa thành hai ông bà lão trong một xóm nghèo, ở trong một căn nhà xập xệ tồi tàn. Ngài Ca Diếp ôm bát từ từ bước tới thì có hai ông bà cụ lụm cụm chống gậy đi ra để bát. Nhưng làm sao qua được huệ nhãn của ngài? Ngài vừa nhìn thấy hai ông bà cụ là hỏi ngay hai người là ai. Thì họ nói thiệt con là thiên vương. Ngài Ca Diếp nói: “Ta cố ý đi vô xóm nghèo là để giúp mấy người nghèo. Còn hai ông bà có nghèo thiệt không mà vô đây. Đừng có lấy phần của người nghèo”. Đế Thích mới nói thiệt: “Thưa ngài, con được tiếng là thiên vương mà con đi trên đường con cứ tránh hoài, không làm việc gì được. Kể ra con là nghèo nhứt trong mấy ông Đế Thích. Con hứa chỉ xin một lần này thôi”. Ngài Ca Diếp nhận phần thực phẩm đó. Sau đó hai vợ chồng đảnh lễ ngài về trời thì bây giờ đã không còn sợ kém ai nữa hết, do công đức cúng dường vị đại Thinh văn vừa xả thiền diệt.

Câu chuyện cho ta thấy ở đời người không biết Đạo thì đấu với nhau về tiền bạc, về nhan sắc, nhưng theo tinh thần Phật Pháp thì muốn hơn ai thì phải là về công đức: tu tâm, tu tuệ và tu phước. 

1. Tu tâm là tu thiền chỉ, 
   
2. tu tuệ là tu thiền quán, 
   
3. tu phước là làm các việc bố thí, trì giới, cúng dường, phục vụ, cung kính… 
   

Nhiều Phật tử mạnh về tu tuệ nhưng thiếu tu phước, không nặng lắm về thập thiện cũng không được. 

Còn nếu nặng về thập thiện mà không tu Tứ niệm xứ cũng bậy. 

Phải có cả tu tuệ, tu tâm và tu phước.

Thế Tôn quán xét thấy Đế Thích đã sống cuộc đời trong sạch như vậy nên nói ‘Nay ta dành cơ hội cho đế Thích muốn hỏi gì thì hỏi, ta sẽ giải thích cho nghe’.

Chánh Kinh ghi: 

Đế Thích nói: “Bạch Thế Tôn, vì sao tất cả chúng sanh trên đời này ráng lắm đi nữa cũng không cách nào thương nhau cho được. Mà cứ người này thù ghét người kia, người kia thù ghét người nọ mà cứ sống trong sự tương tranh, đấu đá từ đời này qua đời khác đến nỗi sự đấu đá tương tranh đó trở thành gần như thuộc tính căn bản của phàm phu ba đời mười phương. Ở đâu và lúc nào hễ chúng sanh gặp nhau là trong vòng 3 giây là phải có tương tranh. Tại sao vậy?”

Đức Phật dạy: “Do bủn xỉn và đố kỵ mà nhân thiên luôn tương tranh và đấu đá nhau”.

- Bủn xỉn là không muốn mình bị mất gì.

- Đố kỵ là không muốn người khác được gì.

Do thương ghét mà có hai thứ đó.

Chú giải nói rõ bủn xỉn (=bỏn xẻn) có nhiều trường hợp. Quí vị không muốn đem vật chất chia sẻ cũng là bỏn xẻn. Không muốn người khác ké mình về tiếng tăm (thương hiệu) cũng là bỏn xẻn. Không muốn người ta vô ở chỗ của mình, không muốn người ta xài món đồ của mình cũng là bỏn xẻn.

Chú giải nói chỉ có Tu đà hườn, bậc Sơ quả mới vĩnh viễn không còn bỏn xẻn. Còn phàm phu thì dứt khoát phải còn bủn xỉn.

Hai tâm trạng bủn xỉn và đố kỵ từ đâu mà có? – Do thương và ghét. Mình thích (thương) vật nào đó thì mình không muốn nó về tay người khác.

Đố kỵ (ghen tỵ) cũng do hai nhân: thương hoặc ghét. 

1. Mình thương người đó quá mà thấy người đó đi với người khác, vui vẻ với người khác thì mình chịu không nổi. Đó là đố kỵ do thương.
   
2. Đố kỵ do ghét, như cái thằng đó mình ghét nó quá mà tại sao nó học quá sức giỏi, nó làm ăn thành tựu như ý luôn, cái gì nó muốn cũng được. Mình ghét nó quá mà tại sao nó được như vậy!
   

(còn tiếp)