[abc]

Hành giả biết rõ bất cứ cái thích nào xuất hiện trong lòng ta đều là tập đế đều là nguyên nhân của Khổ. Ngoài Tập đế ra đều là Khổ đế! Đó là 2 nhận thức! Nhận thức thứ 3, khi mà hành giả liên tục sống trong 2 cái nhận thức về Khổ đế và Tập đế như vậy cũng có nghĩa là hành giả đang hành trì cái Đạo đế. 
Còn cái Diệt đế là sao?! Khi nào mà 1 trong 4 cái Thánh trí xuất hiện thì lúc đó chính là Đạo đế! Thánh trí ở đây có nghĩa là: Tu đờ hườn, tư Đà hàm, A na hàm và A la hán nha. Cái sự vắng mặt phiền não thông qua Thánh trí thì gọi là Niết Bàn!
Hành giả liên tục liên tục và thường trực thấy rằng bất cứ cái thích nào nảy ra trong lòng mình là biết ngay nó là Tập đế, Tập đế là cái lòng Tham ái, hễ có tham ái là chúng ta đang kín đáo âm thầm lặng lẽ tạo ra 1 cái Khổ trong tương lai. Người còn tâm Tham thì còn đầu thai, người còn ham thích ở trong 5 dục thì mới sanh trở lại cõi dục. Người còn thích cõi sắc mới sanh về cõi sắc, người còn tâm ham thích trong cõi vô sắc thì sanh về cõi vô sắc. 
Toàn bộ tu tập cái hành trình Tứ Niệm Xứ chỉ là quan sát Khổ đế và Tập đế!
Sư Giác Nguyên