[Cúc]

Chúng ta không thể thay đổi được người, càng không thể áp lực họ phải thay đổi. Cách duy nhất chúng ta có thể giúp họ là sống thực với chính mình, và tìm năng lực bên trong tự thân để có lòng bi mẫn, kiên nhẫn, và cảm thông. Chúng ta nên nhớ rằng sở dĩ người kia khó chịu với mình vì chính họ đang trải qua những nỗi đau khổ, phiền não mà họ không tự nhận biết, hoặc có tự nhận biết nhưng đang bị bế tắc, không biết cách hóa giải. Trong người họ lúc ấy chỉ toàn là những bực tức, giận hờn. Thường thì chúng ta cho rằng người này đang ‘giận cá chém thớt’. Nhưng thực ra, nếu quán chiếu sâu sắc chúng ta thấy rằng người nọ đang trong cơn đau khổ. Như câu ‘ngậm máu phun người miệng mình dơ trước’, trong hoàn cảnh này, trong miệng họ đang ngậm đầy những đau khổ nên khi nói ra thì toàn những lời hằn học, đay nghiến, chua cay. Dù họ có cố gắng cách nào đi nữa, lời nói của họ cũng chứa đầy những độc chất.

Kinh Trung bộ, kinh số 5, Không uế nhiễm (HT.Thích Minh Châu dịch), Phật dạy: “Này chư Hiền, ở đời có bốn hạng người. Thế nào là bốn? Chư Hiền, ở đây, có hạng người có cấu uế, nhưng không như thật tuệ tri: ‘Nội thân ta có cấu uế’. Lại nữa chư Hiền, ở đây, có hạng người có cấu uế, và như thật tuệ tri: ‘Nội thân ta có cấu uế’. Lại nữa chư Hiền, ở đây có hạng người không có cấu uế, nhưng không như thật tuệ tri: ‘Nội thân ta không có cấu uế’. Lại nữa, chư Hiền, ở đây, có hạng người không có cấu uế và như thật tuệ tri: ‘Nội thân ta không có cấu uế’. Những người khó chịu là hạng người đang bị uế nhiễm mà không hay biết nên họ tin chắc rằng chính những người họ đang tiếp xúc là người khó chịu, khiến họ thêm đau khổ, chớ không phải tự họ là người khó chịu.