2020-06-06, 03:47 PM
(tt) Sư Toại Khanh Giảng về Lạc Hỷ (Thượng Nhân Pháp, Lạc Hỷ, Chứng Đắc) (Tăng Chi 6.77 - 6.79)(2-3)
https://toaikhanh.com/audiotext.php?mp3=...H%E1%BB%B7
29:13
KTC 6.78 Lạc Hỷ
1. - Thành tựu sáu pháp, này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo ngay trong hiện tại sống với nhiều lạc hỷ, đối với vị ấy nguyên nhân đã được hình thành để đoạn trừ các lậu hoặc. Thế nào là sáu?
2. Ở đây, này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo
07/09/2019 - 07:53 - elteetee - [Mục Lục các Bài Giảng] - [Hỗ trợ ghi chép bài giảng]
Bây giờ qua bài kinh 78 Lạc Hỷ, Ngài dạy rằng một vị tỳ kheo cần đến các điều kiện sau đây để trở thành một bậc giác ngộ và một người chứng đạo, đó là ưa thích pháp, ưa thích tu tập.
1/ Ưa thích Pháp:
Pháp ở đây là gì? Pháp ở đây có nghĩa là
Nói là Phật tử mấy chục năm, mà đệ tử của các bậc cao tăng, danh tăng, vậy chứ còn bản thân mình mà nghe nói tới giáo lý là mình chịu hỏng nổi, mình buồn ngủ, mình sợ lắm. Chưa kể, nhiều người tự nhát ma nữa, tức là họ cứ nghĩ tới giáo lý đây là cái tủ Đại Tạng gồm toàn những cái điều mà nói trên mây không hà, học mất thời giờ mà hỏng hiểu gì hết, mà học để làm cái gì? Đó nói về giáo lý.
2/ Ưa thích tu tập
Cái thứ hai, nói về hành trì thì coi như còn xa vời nữa. Họ không tìm ra được bất cứ một lý do nào để mà có được niềm vui trong cái chuyện hành trì,
Cái trường hợp đầu tiên là tỳ kheo phải thích pháp, có nghĩa là
Ở đây vị tỳ kheo nói riêng và người cầu đạo giải thoát nói chung, đôi chân phải luôn luôn đặt trên đường để đi về phía trước, đôi chân luôn luôn đặt trên cái thang để leo lên cao, lên cao mới khá được. Còn đàng này là cả đời, năm tháng trôi qua, tờ lịch trên tường cứ rơi xuống từng tấm, từng tấm, từng tấm mà họ không có nghĩ ra được cái gì ở họ mà cần được phát triển, cần được nâng cấp. Lịch thì xé mỗi ngày, đồng hồ thì cứ thay pin đều đặn, cứ lên dây đều đặn. Lên dây, thay pin đều đặn, lịch thì cứ xé, thời gian nó cứ trôi; tuổi già nó xồng xộc, xồng xộc, lừng lững, sừng sững nó tiến tới; tóc trên đầu thì bạc dần nhưng họ không có hình dung được cái gì ở bản thân mình cần được nâng cấp, cần được nâng cao, cần được phát triển, họ không nghĩ ra được cái đó. Đây là một chuyện rất là đáng buồn các vị biết không?
Dầu trong đạo hay ngoài đời, sống mà không có hướng tới tầm cao, không có hướng tới tầm xa mới, sống buồn lắm. Sống đời sống đó là đi trước, dầu muốn dầu không chúng ta ngày một già đi, ngày một tiến dần tới cái chết, dầu muốn dầu không thì chúng ta càng lúc càng tiến gần tới hành trình kiếp sau. Kiếp sau của mình có thể là ngày mai, ấy vậy mà rất là nhiều người họ thiếu cái khả năng mà Đức Phật Ngài gọi là paralokabhayadassāvi tức là cái khả năng ưu tư khi nghĩ đến chuyện ngày sau, cái khả năng đó tiếng Pali gọi là paralokabhayadassāvi, rất là quan trọng, cái đó lớn chuyện lắm quí vị.
Có rất là nhiều người mà tôi được biết họ hoàn toàn không có khả năng này, nghe họ nói thì rất là hay: "Ô! Con là sống tới đâu hay tới đó, con hỏng lo gì hết. Tại sao con hỏng sợ chết nha. Thì mình già mình chết chớ có gì đâu làm lớn chuyện, làm sao lấy làm đề mục quán niệm mỗi ngày, suy tưởng mỗi ngày, hỏng hiểu cái đó. Trên đời có biết bao nhiêu người họ biết Phật đâu, thì họ cũng sống như ý mình thích vậy, rồi tới tám, chín chục tuổi thì như đèn nó hết dầu, lăn đùng ra nó chết chớ có cái gì đâu mà làm lớn chuyện. Sao thấy cái đó hỏng có gì phải lo."
Nhưng mà họ quên một chuyện rất là căn bản, đó là hôm nay mà họ được cái gì về sức khỏe, về kiến thức, về tiền bạc, về tình cảm, về tài sản, thì tất cả cái đó nó đều do một nỗ lực nào đó trong quá khứ, nó do một phước lành, công đức nào đó trong quá khứ. Vấn đề đó họ không biết, họ không biết chuyện đó, họ không tin cái chuyện đó, cho nên bây giờ họ không có màng đến cái chuyện đời sau kiếp khác, họ không biết ưu tư khi nghĩ đến chuyện ngày sau là như vậy.
Chớ nếu họ nhớ ngược lại tại sao mà trên đời này có rất là nhiều người không có dược học hành như mình, không được cái khả năng vật chất như mình, không có được sức khỏe, không có được nhan sắc; không có được đời sống tình cảm, hôn nhân, gia đình, tử tức, thê noa như mình. Tại sao vậy? Mình phải hiểu cái đó, mình là trong số những người may mắn, mà những may mắn đó không phải trên trời rớt xuống, không phải là ngẫu nhiên, không phải do một đấng nào đó ban cho, mà tất cả những cái đó là hoàn toàn do chính mình đã dày công tích lũy, huân tập, tu tập nhiều đời mới có, nha.
Họ không có biết chuyện đó cho nên họ thấy bây giờ mà nghĩ tới đời sống tâm linh tinh thần thấy mệt lắm, nha.
Cho nên ở đây, cái thích tu tập tức là thích phát triển. Phát triển đây là thích đi về phía trước, đi lên trên, hướng đến những tầm xa và những chiều cao mới. Đó chính là thích tu tập.
36:34
07/09/2019 - 11:32 - elteetee - [Mục Lục các Bài Giảng] - [Hỗ trợ ghi chép bài giảng]
3/ Ưa thích đoạn trừ: ưa thích lìa bỏ, buông bỏ:
Cái thứ ba nữa là thích đoạn trừ, trong chú giải có ghi thích đoạn trừ tức là thích lìa bỏ. Thích lìa bỏ là sao? Đã lìa bỏ tại sao lại có thích lìa bỏ?
Tôi nói cái này chắc các vị đồng ý, tôi nói rằng là mỗi lần mình đi chợ, đi shopping về là mình có hai cái vui:
Như vậy tôi nói rất là nhiều lần đó là hạnh phúc trên đời nó có hai nguồn:
Cho nên cái hạnh phúc ở kẻ phàm phu là họ nghĩ đến
Cái gì ở đời cũng phải có cái giá để trả, người tu hành và các bậc hiền thánh chính vì thấy rõ chỗ này, thấy rằng mọi thứ đều có cái giá phải trả.
Để có được một bữa cơm tối bên vợ chồng con cái, các vị phải trả một cái giá đắt lắm các vị có biết không? Đắt lắm.
Tôi ở Mỹ tôi biết có những cái nhà bạc triệu, một là pay off trả hết thì hai vợ chồng cũng đâu có ở nhà; nói gì cái nhà down payment mỗi tháng trả bao nhiêu, bao nhiêu đó; mua cái nhà cho bự, cho bằng chị, bằng em; rồi tưởng sao, sáng hai vợ chồng đi biền biệt tới tối mịt mới về, riết quên mất cái nhà nó màu gì, không nhớ. Cái giá để trả cho việc sở hữu một căn nhà nó mệt như vậy đó quí vị.
Đi đâu mà muốn được thiên hạ cúi đầu biết tên tuổi, báo chí truyền thanh, truyền hình mà nó biết tới mình, để có cái đó nó mệt lắm quí vị biết, mệt lắm.
Và sau cùng để có được tấm thân này, chúng ta phải làm bao nhiêu chuyện để có thể duy trì nó, để kéo dài cái tuổi thọ cho nó, là mệt lắm. Ai từng đi bệnh viện, bác sĩ, từng mổ xẻ, từng uống thuốc, từng chích thuốc, từng trị liệu một cái gì đó mới biết.
Nói chung là có mặt trên đời này là khổ, còn gồng gánh phiền não, thích cái này ghét cái kia là khổ.
Cho nên ở đây một trong những đặc điểm của người tu hành là: Thấy buông hết là an lạc. Nó khác ở ngoài đời. Ngoài đời là tay cầm, tay xách, nách mang cái gì đó mới thấy đã. Tay xách, nách mang, vai vác, đầu đội; ngoài đời nó bốn cái: tay xách, nách mang, vai thì vác, đầu thì đội nó mới sướng.
Nhưng mà người học đạo, hiểu đạo thì biết rằng trên đời không có gì miễn phí. Để có được một cái mà đời gọi là niềm vui gì ấy, chúng ta phải trả một cái giá không rẻ, không hề rẻ, không hề nhẹ. Cho nên cái đặc điểm của người tu là tìm vui trong sự buông bỏ, tìm vui trong sự giã từ, tìm vui trong sự chia tay, tìm vui trong những bến bờ xa lạ, tìm vui trên những bến giang đầu, trên những bến đò, trên những đầu cầu, chớ không phải như phàm phu.
40:35
08/09/2019 - 04:55 - elteetee - [Mục Lục các Bài Giảng] - [Hỗ trợ ghi chép bài giảng]
4/ Ưa thích viễn ly
Rồi tiếp theo là pavivekarāmo có nghĩa là thích thú, hoan hỷ ở trong sự viễn ly. Viễn ly đây nó gồm có ba là
Viễn ly trong đời sống nghĩa là bối cảnh, môi trường, điều kiện vật lý, đó là một cái hạnh phúc; cái manh áo tu hành của người xuất gia đó là một điều kiện rất là tốt để cho người ta có thể lìa bỏ thế giới, để có thể được sống một mình. Nhưng đó mới là vỏ ngoài thôi, bởi vì người tu có hai chuyện phải thực hiện cho bằng được,
Còn cái an tâm là tâm nó sao đó, không có bị khổ bởi thích và ghét.
"Yên thân không chưa đủ, còn phải an tâm", cái câu này đáng để bà con xâm lên người đó nha.
Nhiều khi mình vào trong thiền viện, mặc cái xà rông, mặc cái longyi Miến Điện; rồi đi đứng từ từ, không còn lo chuyện gia đình nữa. Rồi mình cứ tưởng là cái đó là xong rồi. Nhưng mà không đâu, ít bữa mà nó buông hết mọi sự, trở về nhà thì mọi thứ như cũ, như cái viên sỏi mà liệng xuống ao bèo vậy đó. Cho nên cái chuyện đầu tiên, cái đời sống, cái môi trường nó quan trọng lắm. Có nghĩa là ngày nào rời khỏi thiền viện rồi là mình đâu có được cái môi trường, cái bối cảnh đó nữa.
Chúng ta biết là có ba thứ viễn ly, tôi nói đến ba cái viễn ly khác cũng trong kinh nói, đó là
viễn ly trong đời sống sinh hoạt:
Thì ở đây mình thấy ba thứ viễn ly trong trường hợp này .
2/ Viễn ly thứ hai là viễn ly về phiền não.
3/ Cái thứ ba là viễn ly sanh tử có nghĩa là sẽ có một ngày mình không còn dây dưa trong bất cứ ngũ thú lục đạo nữa.
Ngũ thú đây là
Trong Ngũ thú hay Ngũ đạo trên nêu thêm Thiên đạo bao gồm những cõi sinh vật cao cấp, sống thọ, hạnh phúc, trí tuệ hơn người thì gọi là Lục đạo hay Lục thú mà các Kinh điển thường hay nhắc tới.)
Ngày nào mình không còn lai vãng, lui tới, không còn tiếp tục hiện hữu có mặt trong ngũ thú lục đạo nữa đó mới thật sự viễn ly thật sự, đó mới thật sự là nhàn tịnh.
Cho nên ở đây vị tỳ kheo thích thú, hoan hỷ trong đời sống nhàn tịnh cũng là một điều kiện.
44:21
5/ Ưa thích không có sân hận
Cái tiếp theo đó là abyāpajjhārāmo có nghĩa là hoan hỷ trong đời sống không bất mãn. Cái đó không phải dễ, các vị tưởng tượng đi, tôi nói không biết là bao nhiêu lần, do cái tâm bất thiện của mình nó nhiều quá đi, trong một ngày, mình biết đạo, mình tu rồi đó, do cái tâm bất thiện của mình nó nhiều lắm, nên hễ mình sanh ra đời là cái cảnh bất toại lúc nào nó cũng nhiều hơn như ý hết, đó là cái thứ nhất.
Đời người mà cứ bất mãn người, bất mãn vật, bất mãn sự kiện; bất mãn ba cái đó làm sao mà sống trời? Cho nên vị tỳ kheo hoan hỷ với một cái nếp sống không có bất mãn, vui với chính mình vì thấy mình không có cái gì để phiền trách, phàn nàn đời sống hết.
46:27
08/09/2019 - 05:48 - elteetee - [Mục Lục các Bài Giảng] - [Hỗ trợ ghi chép bài giảng]
6/ Ưa thích không có hý luận vớ vẩn, vô ích, vô duyên, không cần thiết, lại làm phiền người ta (hoan hỉ trong cứu cánh Niết bàn)
Rồi cái cuối cùng là nippapañcarāmo. Nippapañca đây chỉ cho Niết bàn, tại sao vậy? Nippapañca ở đây chỉ cho phiền não, chỉ cho cõi sanh tử trầm luân, trong bản Hán dịch là hý luận, thì đây là một trong những cái lỗi cực lớn, đó là cái chữ này nó mang nghĩa hý luận trong một vài trường hợp đặc biệt nào đó, chớ cái nghĩa đó không thể dùng trong mỗi nơi, mỗi chốn. Khổ một nỗi, tôi đã nói rồi, cái kỹ thuật dịch kinh của các dịch giả Tàu là họ viết cái nghĩa mà họ cho là phổ biến của những chữ Phạn, xong rồi họ chất, họ treo đầy, khi mà họ gặp cái chữ đó thì họ cứ lấy chữ kia ra họ dịch, khỏi đắn đo, khỏi suy tư, khỏi chọn lựa, khỏi kiếm tìm. Mà chính vì dịch cái kiểu máy móc như vậy cho nên có rất là nhiều trường hợp mà cái nghĩa nó rất là kỳ.
Tôi nhớ cái này tôi nói hoài, có người họ mới nói là những cái chỗ mà tôi nói là mang cái ý chỉ trích; đúng ra tôi nói bằng thiện chí, nói trên khía cạnh học thuật, nói trên khía cạnh khoa học, nghiêm túc, không có ác ý, không có tư ý riêng tư; nhưng mà họ thì cố ý, họ muốn gom cái đó lại thành một cuốn để mà cả thiên hạ đè tôi ra... Ở đây về mặt học thuật mình phải nói thiệt, cái chữ papañca dịch là hý luận rất là kẹt, cái chữ papañca, cái chữ hý luận nghĩa đó chỉ dùng trong một số trường hợp. Nhưng mà ở đây chữ papañca nó có nghĩa là cái gì mà nó vừa vớ vẩn, mà nó cũng có nghĩa là trở ngại, nó giống như là cỏ dại vậy đó, mình hiểu như cỏ dại bên đường, ý nghĩa nó nôm na giống như cỏ dại bên đường gọi là papañca. Đã vừa vớ vẩn, vừa vô ích, vô duyên, không cần thiết, lại làm phiền người ta thì gọi là papañca.
Thì tất cả các pháp thế gian đều là papañca hết,
Tất cả cái gì trong cuộc đời này, sơ sẩy một chút thôi, nó đều là cái nguồn khổ, nó đều là cái cớ sự, là nguồn cơn của bao nhiêu cái phiền phức và những cái hệ lụy.
Niết bàn là nằm ngoài những phiền phức, hệ lụy ấy, cho nên Niết bàn được gọi là nippapañca. Cho nên nippapañcarāmo có nghĩa là vị tỳ kheo nói riêng và người cầu đạo giải thoát nói chung hướng tâm về cứu cánh niết bàn. Ở đó không có sự hiện hữu của phiền não, ở đó không có sự hiện hữu của thân tâm, của danh sắc, của 5 uẩn, của xứ, của giới, ở đó không có. Khi nào mình thấy sanh tử là một gánh nặng, khi mình thấy cái sự hiện hữu của thân tâm này là một gánh nặng, đó là một nhà giam, thì khi đó mình mới thấy cái sự chấm dứt triệt để mọi hiện hữu là hạnh phúc.
Nhiều người họ chịu không nổi với cái cứu cánh niết bàn.
Khi họ được giải thích về cứu cánh niết bàn,
Thì phiền não niết bàn, ngũ uẩn niết bàn thật sự là an lạc.
Và để thấy được sự vắng mặt triệt để của thân tâm này là an lạc, để thấy được điều đó, để chấp nhận chuyện đó, chuyện đầu tiên là quí vị phải sống chánh niệm và trí tuệ một cách liên tục. Các vị thấy rằng mình đang bị giam hãm trong cái nhà tù mấy chục ký này, và từ cái nhà tù này chúng ta lại tiếp tục tạo ra hàng triệu, hàng tỷ nhà tù khác. Tắt thở rồi chúng ta lại đi đến những hình hài, những thân phận khác, những kiếp số khác để chịu cái sự giam hãm y như kiếp này.
Tôi biết tôi nói tới đây nhiều người trong room rất là ngạc nhiên, các vị nói: "Cái thân này tại sao gọi là nhà tù?". Tôi khẳng định lần nữa, nói chính xác không có nói lộn, cái tấm thân này nó là nhà tù, là vì sao? Vì khi mang cái thân này chúng ta bị một tỷ cái giới hạn, các vị biết không?
Nhiều cái giới hạn lắm, thí dụ ba ngày không thể không tắm, ba ngày không thể không ăn, một ngày không thể không uống. Không thể nào không tắm rửa, ăn uống, tiểu tiện; chúng ta bị giam nhốt trong cái nóng, cái lạnh, cái buồn, cái vui. Còn về vật lý chúng ta bị giam nhốt trong bao nhiêu thứ khác, nặng nề nè, cực nhọc nè, tê mỏi nè, nóng lạnh nè, rồi chúng ta bị chi phối bởi hấp lực của trái đất, bị té, bị trượt, trèo cao nguy hiểm nè, chúng ta lên núi cao nhìn xuống vực sâu chúng ta thấy chúng ta bị hạn chế.
Con chim nó muốn đi đâu nó đi còn mình thì không. Trong cái hình hài này, mình đâu thể đi đâu mình đi, và có nhiều lúc mình muốn cái này, muốn cái nọ dữ lắm mà đâu có được, vì có cái hình hài này chúng ta mới có đủ thứ nhu cầu, nhớ nha. Vì có hình hài này chúng ta có nhiều nhu cầu lắm. Mà khổ thay có bao nhiêu phần trăm của những nhu cầu ấy được chúng ta thỏa mãn? Như vậy rõ ràng tấm thân này nó là một cái nhà ngục, mà khi anh thấy nó là một cái nhà ngục, nó là cái chỗ giam cầm thì anh thấy rằng ra khỏi nó mới là an lạc.
Đó là lý do vì đâu mà ở đây Đức Phật dạy vị tỳ kheo phải cần đến 6 cái điều kiện tâm lý để có thể chứng đạo giải thoát, thì trong đó điều thứ 6 là hướng tâm về cảnh giới lý tưởng niết bàn là vậy đó.
Tôi nhắc lại, Phật tử Nam tông không nguyện sanh về thiên đàng, không sanh về Tây phương, nhưng mà nói riêng về cứu cánh niết bàn mình e ngại lắm, mình hỏng muốn nhắc tới, mình thấy nó làm sao á. Tại trong kinh nói vậy thì mình cũng bắt chước nói theo chứ trong lòng nó có cái gì đó nó hỏng có yên, hỏng có cam tâm, hỏng có đành lòng. Tưởng sao, tu là phải về cõi nào đó, đàng này tu gì đâu kết thúc cái tắt luôn như cái đèn hết dầu vậy, tim nó bị lụn vậy đó, nản lắm. Nhưng mà sở dĩ mình thấy mình nản là tại vì mình chưa có thấy sợ, chứ các vị tưởng tượng bây giờ các vị tắt thở một cái, cái đường đọa là coi như chắc ăn rồi đó, đường đọa là 90%, đường lên cõi nhân thiên có 10%. Nghĩ bao nhiêu đó là đủ run rồi, chưa nói tới con rùa mù, chỉ riêng cái khoảng phần trăm của cái khả năng siêu và đọa thôi, xác suất của nó là đủ làm cho mình thấy oải rồi.
Thứ hai nữa, bây giờ các vị thử tưởng tượng đi, các vị quay trở lại thân người, các vị phải nằm ở trong bụng mẹ 9 tháng 10 ngày không biết cái gì hết; rồi mới chun ra sống dật dờ, dật dưỡng như là một con chó suốt mấy năm đầu đời đâu có biết gì đâu, như một con gấu. Sau đó bao nhiêu tai ương tật bệnh, những sự cố, sự kiện, bao nhiêu điều bất trắc khó lường nó dồn dập, nó xảy đến, vấn đề ở chỗ đó đó quí vị.
Tại sao đời là bể khổ? Tôi thích cái định nghĩa này nhất, tại sao đời là bể khổ? Chỉ một định nghĩa là đủ rồi: "Đời là bể khổ bởi vì hầu hết 99,9% con người đều e ngại khi phải quay lại 100% những gì mình đã trải qua". Trong room có hiểu cái này không ta?
Đời là bể khổ vì hầu hết chúng ta đều e ngại phải quay lại để sống lại 100% những gì mà mình đã trải qua. Ngại lắm quí vị. Chẳng qua hôm nay mình thấy mình lớn tuổi mình sợ chết, mình nói: "Thôi kệ nó, bây giờ trở lại 20 cũng được, miễn sao mình sống thêm được mấy chục năm nữa, chứ giờ mình 60, 70, giờ mình gần chết rồi thôi kệ, cứ quay lại". Miệng nói như vậy, chẳng qua vì sợ chết, chứ còn ai cũng phải e ngại cái quãng đường mà mình đã vượt qua, đó chính là lý do đời là biển khổ.
Tôi không biết đời quí vị sao chớ, đời của tôi năm nay 50 rồi, ngay bon 50, chính xác 50, bây giờ kêu tôi quay lại 100% tôi ớn dữ lắm, ngán lắm, rất là ngán, ngán ngẩm lắm. Mà trong vòng sanh tử luân hồi thì có bao nhiêu lần chúng ta quay trở lại kiểu đó? Quay lại thân người đó nha! Còn mà quay lại làm con trùn, con dế, làm con hào, nghêu, sò, ốc, hến, tôi ớn quá đi. Sáng nay tôi đi ra ngoài vườn, tôi đang ở bên Đức, tôi nhìn thấy mấy con ốc sên tôi oải lắm . Trời ơi bây giờ tắt thở một cái mà chun vô đây làm con ốc sên là ngàn đời, ngàn đời luôn, nha. Vô trong đó rồi là coi như vô phương.
Cho nên, chính vì thấy cái đó đó cho nên vị tỳ kheo ngán sợ sanh tử và hướng tâm đến cứu cánh Niết bàn. Như vậy thì rõ ràng các vị thấy không, cái điều thứ 6 là ưa thích không hý luận, nếu mà không có chú giải là mình chết rồi, mình chết ngắt rồi, ưa thích không hý luận đây có nghĩa là hướng tâm đến Niết bàn. Bốn chữ "không có hý luận" này phải hiểu là "niết bàn".
Như vậy thì "ưa thích không hý luận" có nghĩa là "hoan hỷ trong cứu cánh niết bàn", nha.
55:31
08/09/2019 - 08:01 - elteetee - [Mục Lục các Bài Giảng] - [Hỗ trợ ghi chép bài giảng]
KTC 6.79 Chứng Ðắc
1. - Thành tựu sáu pháp này, này các Tỷ-kheo, vị Tỷ-kheo không có thể chứng đắc thiện pháp chưa chứng đắc, hay không có thể tăng trưởng thiện pháp đã được chứng đắc. Thế nào là sáu?
2. Ở đây, này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo
3. Thành tựu sáu pháp, này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo có thể chứng đắc thiện pháp chưa chứng đắc, hay có thể tăng trưởng thiện pháp đã được chứng đắc. Thế nào là sáu?
4. Ở đây, này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo
1/ không thiện xảo khi đi vào,không biết rõ con đường đi lên để tiến bộ: Thất Giác Chi
2/ không thiện xảo khi đi ra, không biết rõ con đường đi xuống bị thụt lùi: 5 triền cái
3/ không thiện xảo khi đến gần, không biết rõ làm sao để tiến bộ trên con dường tu tập
Qua tới kinh 79 Chứng Đắc, cái kinh này nếu mà không có chú giải là chỉ có chết thôi. Đây cái kinh Pali: "Katamehi chahi? Idha, bhikkhave, bhikkhu na āyakusalo ca hoti, na apāyakusalo ca hoti, na upāyakusalo ca hoti, anadhigatānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ adhigamāya na chandaṃ janeti, adhigate kusale dhamme na ārakkhati…"
Trong bản Tiếng Việt thì như thế này: "Tỳ kheo không thiện xảo khi đi vào, không thiện xảo khi đi ra, không thiện xảo khi đến gần...". Tại sao có chữ "đến gần" ta? A, đây là cái sự hiểu lầm, bởi vì aya là đến, aya là đi đến (từ chữ eti là đến), upa là gần. Rồi họ mới dịch upāya là đến gần, coi có phải ác hôn? Dịch là đến gần, dịch như vầy là cũng hơi kẹt nha. Upāya đây có nghĩa là mean là phương tiện, là condition là điều kiện, mình không thể tách ra là upa cộng với aya thành upāya là hỏng có được, nha.
Như vậy thì sao? Ở đây, đó là āyakusalo không phải là đi vào, rồi apāyakusalo đi ra, hỏng phải. Mà tỳ kheo biết rõ:
* āyakusalo: biết rõ con đường đi lên, biết làm sao để tiến bộ, làm sao mà tới được, đến được cái chỗ mà mình muốn.
** apāyakusalo: biết rõ làm thế nào mà một người bị thụt lùi, biết rõ cái con đường nào, cái lộ trình nào mà dẫn đến thối đọa, đến sự lui sụt.
*** upāyakusalo: biết rõ cái gì là phương tiện hỗ trợ hữu hiệu, đắc lực cho công phu tu tập của mình.
Biết rõ. Bây giờ đừng nói tu hành, nói ngoài đời đi, mình biết rõ kiểu sinh hoạt nào, cách ăn uống nào, cách sử dụng thuốc men như thế nào mà nó có lợi hay có hại cho sức khỏe của mình, biết được như vậy thì quí vị ok. Có cái nguy hiểm nhất là mình không biết mình ăn uống, sinh hoạt như thế nào mà có lợi hay có hại, cái không biết đó rất là nguy hiểm, các vị biết không? Bây giờ tôi là người có thể nói có tư cách để nói cái đó, bởi vì ở cái tuổi này, bắt đầu là cơ thể nó bắt đầu nó kiếm chuyện rồi . Các vị có biết chỉ cần mà mình ăn lố một chút xíu đồ ngọt là vô đo máu là bắt đầu đường nó lên liền, nó dễ lắm. Mà tôi đã nói rồi, đường nó lên mà mình không có kiểm soát lượng đường nó kéo dài một thời gian nó hại thận, mà nó hại thận mà chuyển qua lọc thận thì coi như là chỉ có chết thôi. Cho nên mình phải biết rõ kiểu sinh hoạt thường nhật của mình, người tiểu đường là kỵ thức đêm, thức đêm nó có nhiều cái bậy lắm, bởi vì cơ thể nó cần nghĩ ngơi để mà nó thải độc. Chưa kể khi mà mình ăn trễ, mình tiêu thụ chất ngọt, ở đây không cần ăn mà chỉ cần uống thôi, tiêu thụ chất ngọt mà trễ quá rồi mình đâu có vận động, mình leo vô giường nằm thì cái cơ thể mình nó lãnh đủ, nha. Chẳng hạn như mấy xứ Miến Điện, Thái Lan, chiều mà chư tăng dùng một ly sữa, hoặc tôi qua bên Miến, bên Thái, tôi thấy mấy vị rất là khoái cái lon bò húc, buồn buồn làm một lon, đói bụng làm một lon, vui vui làm một lon; vui một lon, buồn một lon, đói bụng một lon, tổng cộng là ba lon, thì các vị tưởng tượng đi cứ chiều chiều nào cũng như vậy hết là chết, mà nhất là đêm hôm nữa. Khi mà mình biết rõ như vậy đó, thì tự nhiên mình phải kiểm soát cái sinh hoạt, cái chuyện ăn uống tiêu thụ thực phẩm của mình ngay.
Đời tu y chang như vậy, biết rõ cái gì, cái con đường nào, hoặc là cái gì mà nó giúp cho mình tu tập được đi lên. Biết rõ cái gì, cái con đường nào mà làm cho cái tâm tư của mình, cái sự tu tập của mình đi xuống. Thì làm ơn, cái này tôi biết tới đâu tôi nói tới đó chớ tôi hỏng có ý gì. Ở trong quyển Kinh nghiệm tuệ quán 2, trong đó nói rất rõ là cái con đường mà phát triển Thất giác chi chính là con đường đi lên. Năm lý do mà kích thích cho 5 triền cái phát triển chính là con đường đi xuống. Triền cái nói chung là phiền não chớ hỏng có cái gì cao siêu hết, nhưng tại kêu triền cái là nói trong trường hợp mà trở ngại cho thiền định, tuệ quán nói chung thì kêu triền cái chớ thật ra 5 ông thầy đó chính là 5 phiền não chớ có gì đâu.
* Như vậy thì vị tỳ kheo biết rõ bằng cách nào mà các giác chi được phát triển, được tăng trưởng thì đó là biết cái đường đi lên.
** Rồi biết rõ bằng cái con đường nào mà 5 triền cái nó phát triển thì biết rõ đó là con đường đi xuống, chỉ vậy thôi.
*** Cái thứ ba nữa là biết rõ cái gì là phương tiện hỗ trợ cho cái chuyện ngăn chận đi xuống mà giúp đi lên.
Bởi vì chúng ta biết vạn hữu trong đời này tồn tại đều là do duyên. Trong room có nghe kịp không? Vạn hữu trong đời nó tồn tại đều do các duyên, mà duyên ở đây nó gồm có hai:
Người tu hành biết rất rõ cái gì là cái điều kiện hỗ trợ bằng cách là trợ sinh hay là trợ lực cho cái thiện pháp hoặc cho cái ác pháp, phải biết rất rõ, phải biết rõ cái đó.
1:04:18
(còn tiếp)
https://toaikhanh.com/audiotext.php?mp3=...H%E1%BB%B7
29:13
KTC 6.78 Lạc Hỷ
1. - Thành tựu sáu pháp, này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo ngay trong hiện tại sống với nhiều lạc hỷ, đối với vị ấy nguyên nhân đã được hình thành để đoạn trừ các lậu hoặc. Thế nào là sáu?
2. Ở đây, này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo
- ưa thích pháp,
- ưa thích tu tập,
- ưa thích đoạn trừ,
- ưa thích viễn ly,
- ưa thích không có sân hận,
- ưa thích không có hý luận.
07/09/2019 - 07:53 - elteetee - [Mục Lục các Bài Giảng] - [Hỗ trợ ghi chép bài giảng]
Bây giờ qua bài kinh 78 Lạc Hỷ, Ngài dạy rằng một vị tỳ kheo cần đến các điều kiện sau đây để trở thành một bậc giác ngộ và một người chứng đạo, đó là ưa thích pháp, ưa thích tu tập.
1/ Ưa thích Pháp:
Pháp ở đây là gì? Pháp ở đây có nghĩa là
- lý thuyết và
- hành trì.
- nghe nói đến giáo lý họ không có sự thích thú,
- mà nghe nói đến hành trì họ cũng không có thích thú, trường hợp đó nhiều lắm.
Nói là Phật tử mấy chục năm, mà đệ tử của các bậc cao tăng, danh tăng, vậy chứ còn bản thân mình mà nghe nói tới giáo lý là mình chịu hỏng nổi, mình buồn ngủ, mình sợ lắm. Chưa kể, nhiều người tự nhát ma nữa, tức là họ cứ nghĩ tới giáo lý đây là cái tủ Đại Tạng gồm toàn những cái điều mà nói trên mây không hà, học mất thời giờ mà hỏng hiểu gì hết, mà học để làm cái gì? Đó nói về giáo lý.
2/ Ưa thích tu tập
Cái thứ hai, nói về hành trì thì coi như còn xa vời nữa. Họ không tìm ra được bất cứ một lý do nào để mà có được niềm vui trong cái chuyện hành trì,
- từ cái giới
- cho tới bố thí,
- cho cái phục vụ,
- cho cái thiền định, và nhất là cái thiền định.
Cái trường hợp đầu tiên là tỳ kheo phải thích pháp, có nghĩa là
- nói đến hành trì là hoan hỷ,
- nói đến giáo lý là hoan hỷ.
Ở đây vị tỳ kheo nói riêng và người cầu đạo giải thoát nói chung, đôi chân phải luôn luôn đặt trên đường để đi về phía trước, đôi chân luôn luôn đặt trên cái thang để leo lên cao, lên cao mới khá được. Còn đàng này là cả đời, năm tháng trôi qua, tờ lịch trên tường cứ rơi xuống từng tấm, từng tấm, từng tấm mà họ không có nghĩ ra được cái gì ở họ mà cần được phát triển, cần được nâng cấp. Lịch thì xé mỗi ngày, đồng hồ thì cứ thay pin đều đặn, cứ lên dây đều đặn. Lên dây, thay pin đều đặn, lịch thì cứ xé, thời gian nó cứ trôi; tuổi già nó xồng xộc, xồng xộc, lừng lững, sừng sững nó tiến tới; tóc trên đầu thì bạc dần nhưng họ không có hình dung được cái gì ở bản thân mình cần được nâng cấp, cần được nâng cao, cần được phát triển, họ không nghĩ ra được cái đó. Đây là một chuyện rất là đáng buồn các vị biết không?
Dầu trong đạo hay ngoài đời, sống mà không có hướng tới tầm cao, không có hướng tới tầm xa mới, sống buồn lắm. Sống đời sống đó là đi trước, dầu muốn dầu không chúng ta ngày một già đi, ngày một tiến dần tới cái chết, dầu muốn dầu không thì chúng ta càng lúc càng tiến gần tới hành trình kiếp sau. Kiếp sau của mình có thể là ngày mai, ấy vậy mà rất là nhiều người họ thiếu cái khả năng mà Đức Phật Ngài gọi là paralokabhayadassāvi tức là cái khả năng ưu tư khi nghĩ đến chuyện ngày sau, cái khả năng đó tiếng Pali gọi là paralokabhayadassāvi, rất là quan trọng, cái đó lớn chuyện lắm quí vị.
Có rất là nhiều người mà tôi được biết họ hoàn toàn không có khả năng này, nghe họ nói thì rất là hay: "Ô! Con là sống tới đâu hay tới đó, con hỏng lo gì hết. Tại sao con hỏng sợ chết nha. Thì mình già mình chết chớ có gì đâu làm lớn chuyện, làm sao lấy làm đề mục quán niệm mỗi ngày, suy tưởng mỗi ngày, hỏng hiểu cái đó. Trên đời có biết bao nhiêu người họ biết Phật đâu, thì họ cũng sống như ý mình thích vậy, rồi tới tám, chín chục tuổi thì như đèn nó hết dầu, lăn đùng ra nó chết chớ có cái gì đâu mà làm lớn chuyện. Sao thấy cái đó hỏng có gì phải lo."
Nhưng mà họ quên một chuyện rất là căn bản, đó là hôm nay mà họ được cái gì về sức khỏe, về kiến thức, về tiền bạc, về tình cảm, về tài sản, thì tất cả cái đó nó đều do một nỗ lực nào đó trong quá khứ, nó do một phước lành, công đức nào đó trong quá khứ. Vấn đề đó họ không biết, họ không biết chuyện đó, họ không tin cái chuyện đó, cho nên bây giờ họ không có màng đến cái chuyện đời sau kiếp khác, họ không biết ưu tư khi nghĩ đến chuyện ngày sau là như vậy.
Chớ nếu họ nhớ ngược lại tại sao mà trên đời này có rất là nhiều người không có dược học hành như mình, không được cái khả năng vật chất như mình, không có được sức khỏe, không có được nhan sắc; không có được đời sống tình cảm, hôn nhân, gia đình, tử tức, thê noa như mình. Tại sao vậy? Mình phải hiểu cái đó, mình là trong số những người may mắn, mà những may mắn đó không phải trên trời rớt xuống, không phải là ngẫu nhiên, không phải do một đấng nào đó ban cho, mà tất cả những cái đó là hoàn toàn do chính mình đã dày công tích lũy, huân tập, tu tập nhiều đời mới có, nha.
Họ không có biết chuyện đó cho nên họ thấy bây giờ mà nghĩ tới đời sống tâm linh tinh thần thấy mệt lắm, nha.
Cho nên ở đây, cái thích tu tập tức là thích phát triển. Phát triển đây là thích đi về phía trước, đi lên trên, hướng đến những tầm xa và những chiều cao mới. Đó chính là thích tu tập.
36:34
07/09/2019 - 11:32 - elteetee - [Mục Lục các Bài Giảng] - [Hỗ trợ ghi chép bài giảng]
3/ Ưa thích đoạn trừ: ưa thích lìa bỏ, buông bỏ:
Cái thứ ba nữa là thích đoạn trừ, trong chú giải có ghi thích đoạn trừ tức là thích lìa bỏ. Thích lìa bỏ là sao? Đã lìa bỏ tại sao lại có thích lìa bỏ?
Tôi nói cái này chắc các vị đồng ý, tôi nói rằng là mỗi lần mình đi chợ, đi shopping về là mình có hai cái vui:
- Cái vui thứ nhất là mình mua được nhiều cái mình thích;
- cái vui thứ hai là sau khi mình leo một đoạn dốc, tay cầm, vai vác nặng nề, về đến nhà liệng hết mọi thứ xuống đất nó khỏe dữ lắm, nó đã lắm.
Như vậy tôi nói rất là nhiều lần đó là hạnh phúc trên đời nó có hai nguồn:
- do có cái gì đó và
- do không có cái gì đó.
- do có cái gì đó và
- do không có cái gì đó
Cho nên cái hạnh phúc ở kẻ phàm phu là họ nghĩ đến
- chuyện sở hữu cái gì đó,
- được sống sở hữu,
- được sống hưởng thụ là hạnh phúc,
- nhưng mà họ quên mất một chuyện: trên đời không có hạt cơm miễn phí.
Cái gì ở đời cũng phải có cái giá để trả, người tu hành và các bậc hiền thánh chính vì thấy rõ chỗ này, thấy rằng mọi thứ đều có cái giá phải trả.
Để có được một bữa cơm tối bên vợ chồng con cái, các vị phải trả một cái giá đắt lắm các vị có biết không? Đắt lắm.
Tôi ở Mỹ tôi biết có những cái nhà bạc triệu, một là pay off trả hết thì hai vợ chồng cũng đâu có ở nhà; nói gì cái nhà down payment mỗi tháng trả bao nhiêu, bao nhiêu đó; mua cái nhà cho bự, cho bằng chị, bằng em; rồi tưởng sao, sáng hai vợ chồng đi biền biệt tới tối mịt mới về, riết quên mất cái nhà nó màu gì, không nhớ. Cái giá để trả cho việc sở hữu một căn nhà nó mệt như vậy đó quí vị.
Đi đâu mà muốn được thiên hạ cúi đầu biết tên tuổi, báo chí truyền thanh, truyền hình mà nó biết tới mình, để có cái đó nó mệt lắm quí vị biết, mệt lắm.
Và sau cùng để có được tấm thân này, chúng ta phải làm bao nhiêu chuyện để có thể duy trì nó, để kéo dài cái tuổi thọ cho nó, là mệt lắm. Ai từng đi bệnh viện, bác sĩ, từng mổ xẻ, từng uống thuốc, từng chích thuốc, từng trị liệu một cái gì đó mới biết.
Nói chung là có mặt trên đời này là khổ, còn gồng gánh phiền não, thích cái này ghét cái kia là khổ.
Cho nên ở đây một trong những đặc điểm của người tu hành là: Thấy buông hết là an lạc. Nó khác ở ngoài đời. Ngoài đời là tay cầm, tay xách, nách mang cái gì đó mới thấy đã. Tay xách, nách mang, vai vác, đầu đội; ngoài đời nó bốn cái: tay xách, nách mang, vai thì vác, đầu thì đội nó mới sướng.
Nhưng mà người học đạo, hiểu đạo thì biết rằng trên đời không có gì miễn phí. Để có được một cái mà đời gọi là niềm vui gì ấy, chúng ta phải trả một cái giá không rẻ, không hề rẻ, không hề nhẹ. Cho nên cái đặc điểm của người tu là tìm vui trong sự buông bỏ, tìm vui trong sự giã từ, tìm vui trong sự chia tay, tìm vui trong những bến bờ xa lạ, tìm vui trên những bến giang đầu, trên những bến đò, trên những đầu cầu, chớ không phải như phàm phu.
- Phàm phu tìm vui trên những mái hiên hẹn hò, tìm vui trong những mái ấm gia đình, trên những bữa ăn tối, nó khổ như vậy.
- Còn người xuất gia là tìm vui trên những bến bờ viễn xứ, trong những lần chia tay, trong những lần buông bỏ cả vật chất lẫn tinh thần, nó khác nhau nhiều lắm quí vị.
40:35
08/09/2019 - 04:55 - elteetee - [Mục Lục các Bài Giảng] - [Hỗ trợ ghi chép bài giảng]
4/ Ưa thích viễn ly
Rồi tiếp theo là pavivekarāmo có nghĩa là thích thú, hoan hỷ ở trong sự viễn ly. Viễn ly đây nó gồm có ba là
- đời sống viễn ly,
- viễn ly phiền não và
- viễn ly sanh tử.
Viễn ly trong đời sống nghĩa là bối cảnh, môi trường, điều kiện vật lý, đó là một cái hạnh phúc; cái manh áo tu hành của người xuất gia đó là một điều kiện rất là tốt để cho người ta có thể lìa bỏ thế giới, để có thể được sống một mình. Nhưng đó mới là vỏ ngoài thôi, bởi vì người tu có hai chuyện phải thực hiện cho bằng được,
- một là yên thân,
- hai là an tâm.
Còn cái an tâm là tâm nó sao đó, không có bị khổ bởi thích và ghét.
"Yên thân không chưa đủ, còn phải an tâm", cái câu này đáng để bà con xâm lên người đó nha.
Nhiều khi mình vào trong thiền viện, mặc cái xà rông, mặc cái longyi Miến Điện; rồi đi đứng từ từ, không còn lo chuyện gia đình nữa. Rồi mình cứ tưởng là cái đó là xong rồi. Nhưng mà không đâu, ít bữa mà nó buông hết mọi sự, trở về nhà thì mọi thứ như cũ, như cái viên sỏi mà liệng xuống ao bèo vậy đó. Cho nên cái chuyện đầu tiên, cái đời sống, cái môi trường nó quan trọng lắm. Có nghĩa là ngày nào rời khỏi thiền viện rồi là mình đâu có được cái môi trường, cái bối cảnh đó nữa.
Chúng ta biết là có ba thứ viễn ly, tôi nói đến ba cái viễn ly khác cũng trong kinh nói, đó là
viễn ly trong đời sống sinh hoạt:
- trường hợp thân viễn ly mà tâm không viễn ly, có nghĩa là thân ở cái chỗ xa vắng, quạnh hiu và tâm thì còn đầy tục lụy, còn nằm ở phố chợ, nằm ở cõi nhân gian.
- Trường hợp thứ hai là tâm viễn ly mà thân không viễn ly có nghĩa là cư trần bất nhiễm, có nghĩa là thân sống ở phố chợ, sống ở mái ấm gia đình có vợ chồng, con cái, cha mẹ, thân quyến, bè bạn nhưng cái lòng nó ở cõi ngoài, bản thân đã là người phương ngoại.
- Hạng thứ ba là thân tâm đều viễn ly có nghĩa là sống ở chỗ xa vắng, quạnh hiu, độc cư, nhàn tịnh mà nội tâm cũng được xa lánh hẳn chuyện đời tục sự.
Thì ở đây mình thấy ba thứ viễn ly trong trường hợp này .
2/ Viễn ly thứ hai là viễn ly về phiền não.
3/ Cái thứ ba là viễn ly sanh tử có nghĩa là sẽ có một ngày mình không còn dây dưa trong bất cứ ngũ thú lục đạo nữa.
Ngũ thú đây là
- thiện thú trời, người
- bốn ác thú.
- bốn ác đạo là ngạ quỹ, a tu la, địa ngục, bàng sanh,
- thiên đạo và
- nhân đạo.
Ngũ đạo còn gọi là Ngũ thú, Đạo là đường, thú là nơi hướng tới. Ý nói chúng sanh khi chưa khỏi vòng sống chết luân hồi, phải thường tái sanh vào một trong những cõi:
1. Địa ngục: Là cõi mà chúng sanh chịu khổ.
2. Ngạ quỷ: Cõi của những sinh vật luôn bị nạn đói dày vò khủng khiếp vô cùng tận.
3. Súc sanh: Kinh điển thường gọi là Bàng sanh chỉ chung cho các loài : thú, chim muông, súc vật, côn trùng…
4. A Tu La: Cõi của các giống sinh vật to lớn, hung hãng hiếu chiến hay sanh sự đánh nhau với các loài Trời, người.
5. Nhơn: Là các sinh vật loài người.Trong Ngũ thú hay Ngũ đạo trên nêu thêm Thiên đạo bao gồm những cõi sinh vật cao cấp, sống thọ, hạnh phúc, trí tuệ hơn người thì gọi là Lục đạo hay Lục thú mà các Kinh điển thường hay nhắc tới.)
Ngày nào mình không còn lai vãng, lui tới, không còn tiếp tục hiện hữu có mặt trong ngũ thú lục đạo nữa đó mới thật sự viễn ly thật sự, đó mới thật sự là nhàn tịnh.
Cho nên ở đây vị tỳ kheo thích thú, hoan hỷ trong đời sống nhàn tịnh cũng là một điều kiện.
44:21
5/ Ưa thích không có sân hận
Cái tiếp theo đó là abyāpajjhārāmo có nghĩa là hoan hỷ trong đời sống không bất mãn. Cái đó không phải dễ, các vị tưởng tượng đi, tôi nói không biết là bao nhiêu lần, do cái tâm bất thiện của mình nó nhiều quá đi, trong một ngày, mình biết đạo, mình tu rồi đó, do cái tâm bất thiện của mình nó nhiều lắm, nên hễ mình sanh ra đời là cái cảnh bất toại lúc nào nó cũng nhiều hơn như ý hết, đó là cái thứ nhất.
- Do cái nghiệp bất thiện luôn nhiều hơn nghiệp thiện nên khi ta sanh ra đời ta luôn gặp cảnh bất toại nhiều hơn cảnh như ý, đây là lý do thứ nhất mà ta rất dễ sống bất mãn với thế giới.
- Thứ hai, do lòng tham con người là không có đáy, chúng ta luôn muốn, muốn và muốn suốt cuộc đời, khao khát, thiết tha cái này cái nọ.
Đời người mà cứ bất mãn người, bất mãn vật, bất mãn sự kiện; bất mãn ba cái đó làm sao mà sống trời? Cho nên vị tỳ kheo hoan hỷ với một cái nếp sống không có bất mãn, vui với chính mình vì thấy mình không có cái gì để phiền trách, phàn nàn đời sống hết.
- Vui là vì mình không có gì để phàn nàn, bản thân cái đó cũng là cái vui.
- Vui vì không thấy mình thích cái gì,
- vui vì không thấy mình có gì để phàn nàn hết,
- đời sống làm sao cũng được.
46:27
08/09/2019 - 05:48 - elteetee - [Mục Lục các Bài Giảng] - [Hỗ trợ ghi chép bài giảng]
6/ Ưa thích không có hý luận vớ vẩn, vô ích, vô duyên, không cần thiết, lại làm phiền người ta (hoan hỉ trong cứu cánh Niết bàn)
Rồi cái cuối cùng là nippapañcarāmo. Nippapañca đây chỉ cho Niết bàn, tại sao vậy? Nippapañca ở đây chỉ cho phiền não, chỉ cho cõi sanh tử trầm luân, trong bản Hán dịch là hý luận, thì đây là một trong những cái lỗi cực lớn, đó là cái chữ này nó mang nghĩa hý luận trong một vài trường hợp đặc biệt nào đó, chớ cái nghĩa đó không thể dùng trong mỗi nơi, mỗi chốn. Khổ một nỗi, tôi đã nói rồi, cái kỹ thuật dịch kinh của các dịch giả Tàu là họ viết cái nghĩa mà họ cho là phổ biến của những chữ Phạn, xong rồi họ chất, họ treo đầy, khi mà họ gặp cái chữ đó thì họ cứ lấy chữ kia ra họ dịch, khỏi đắn đo, khỏi suy tư, khỏi chọn lựa, khỏi kiếm tìm. Mà chính vì dịch cái kiểu máy móc như vậy cho nên có rất là nhiều trường hợp mà cái nghĩa nó rất là kỳ.
Tôi nhớ cái này tôi nói hoài, có người họ mới nói là những cái chỗ mà tôi nói là mang cái ý chỉ trích; đúng ra tôi nói bằng thiện chí, nói trên khía cạnh học thuật, nói trên khía cạnh khoa học, nghiêm túc, không có ác ý, không có tư ý riêng tư; nhưng mà họ thì cố ý, họ muốn gom cái đó lại thành một cuốn để mà cả thiên hạ đè tôi ra... Ở đây về mặt học thuật mình phải nói thiệt, cái chữ papañca dịch là hý luận rất là kẹt, cái chữ papañca, cái chữ hý luận nghĩa đó chỉ dùng trong một số trường hợp. Nhưng mà ở đây chữ papañca nó có nghĩa là cái gì mà nó vừa vớ vẩn, mà nó cũng có nghĩa là trở ngại, nó giống như là cỏ dại vậy đó, mình hiểu như cỏ dại bên đường, ý nghĩa nó nôm na giống như cỏ dại bên đường gọi là papañca. Đã vừa vớ vẩn, vừa vô ích, vô duyên, không cần thiết, lại làm phiền người ta thì gọi là papañca.
Thì tất cả các pháp thế gian đều là papañca hết,
- bất cứ niềm vui, nổi buồn nào của chúng ta, giọt lệ hay nụ cười, nó đều là những cái không thật sự cần thiết, và
- nó đều là cội nguồn phiền não, trực hay là gián tiếp mà thôi.
Tất cả cái gì trong cuộc đời này, sơ sẩy một chút thôi, nó đều là cái nguồn khổ, nó đều là cái cớ sự, là nguồn cơn của bao nhiêu cái phiền phức và những cái hệ lụy.
Niết bàn là nằm ngoài những phiền phức, hệ lụy ấy, cho nên Niết bàn được gọi là nippapañca. Cho nên nippapañcarāmo có nghĩa là vị tỳ kheo nói riêng và người cầu đạo giải thoát nói chung hướng tâm về cứu cánh niết bàn. Ở đó không có sự hiện hữu của phiền não, ở đó không có sự hiện hữu của thân tâm, của danh sắc, của 5 uẩn, của xứ, của giới, ở đó không có. Khi nào mình thấy sanh tử là một gánh nặng, khi mình thấy cái sự hiện hữu của thân tâm này là một gánh nặng, đó là một nhà giam, thì khi đó mình mới thấy cái sự chấm dứt triệt để mọi hiện hữu là hạnh phúc.
Nhiều người họ chịu không nổi với cái cứu cánh niết bàn.
Khi họ được giải thích về cứu cánh niết bàn,
- thứ nhất niết bàn không phải là cõi là họ chán rồi,
- đó chỉ là một trạng thái trừu tượng và
- trạng thái ấy chỉ có bậc thánh họ mới hiểu, họ có thể nhận thức một cách rốt ráo.
- còn phiền não là còn khổ,
- hết phiền não mới yên.
Thì phiền não niết bàn, ngũ uẩn niết bàn thật sự là an lạc.
Và để thấy được sự vắng mặt triệt để của thân tâm này là an lạc, để thấy được điều đó, để chấp nhận chuyện đó, chuyện đầu tiên là quí vị phải sống chánh niệm và trí tuệ một cách liên tục. Các vị thấy rằng mình đang bị giam hãm trong cái nhà tù mấy chục ký này, và từ cái nhà tù này chúng ta lại tiếp tục tạo ra hàng triệu, hàng tỷ nhà tù khác. Tắt thở rồi chúng ta lại đi đến những hình hài, những thân phận khác, những kiếp số khác để chịu cái sự giam hãm y như kiếp này.
Tôi biết tôi nói tới đây nhiều người trong room rất là ngạc nhiên, các vị nói: "Cái thân này tại sao gọi là nhà tù?". Tôi khẳng định lần nữa, nói chính xác không có nói lộn, cái tấm thân này nó là nhà tù, là vì sao? Vì khi mang cái thân này chúng ta bị một tỷ cái giới hạn, các vị biết không?
Nhiều cái giới hạn lắm, thí dụ ba ngày không thể không tắm, ba ngày không thể không ăn, một ngày không thể không uống. Không thể nào không tắm rửa, ăn uống, tiểu tiện; chúng ta bị giam nhốt trong cái nóng, cái lạnh, cái buồn, cái vui. Còn về vật lý chúng ta bị giam nhốt trong bao nhiêu thứ khác, nặng nề nè, cực nhọc nè, tê mỏi nè, nóng lạnh nè, rồi chúng ta bị chi phối bởi hấp lực của trái đất, bị té, bị trượt, trèo cao nguy hiểm nè, chúng ta lên núi cao nhìn xuống vực sâu chúng ta thấy chúng ta bị hạn chế.
Con chim nó muốn đi đâu nó đi còn mình thì không. Trong cái hình hài này, mình đâu thể đi đâu mình đi, và có nhiều lúc mình muốn cái này, muốn cái nọ dữ lắm mà đâu có được, vì có cái hình hài này chúng ta mới có đủ thứ nhu cầu, nhớ nha. Vì có hình hài này chúng ta có nhiều nhu cầu lắm. Mà khổ thay có bao nhiêu phần trăm của những nhu cầu ấy được chúng ta thỏa mãn? Như vậy rõ ràng tấm thân này nó là một cái nhà ngục, mà khi anh thấy nó là một cái nhà ngục, nó là cái chỗ giam cầm thì anh thấy rằng ra khỏi nó mới là an lạc.
Đó là lý do vì đâu mà ở đây Đức Phật dạy vị tỳ kheo phải cần đến 6 cái điều kiện tâm lý để có thể chứng đạo giải thoát, thì trong đó điều thứ 6 là hướng tâm về cảnh giới lý tưởng niết bàn là vậy đó.
Tôi nhắc lại, Phật tử Nam tông không nguyện sanh về thiên đàng, không sanh về Tây phương, nhưng mà nói riêng về cứu cánh niết bàn mình e ngại lắm, mình hỏng muốn nhắc tới, mình thấy nó làm sao á. Tại trong kinh nói vậy thì mình cũng bắt chước nói theo chứ trong lòng nó có cái gì đó nó hỏng có yên, hỏng có cam tâm, hỏng có đành lòng. Tưởng sao, tu là phải về cõi nào đó, đàng này tu gì đâu kết thúc cái tắt luôn như cái đèn hết dầu vậy, tim nó bị lụn vậy đó, nản lắm. Nhưng mà sở dĩ mình thấy mình nản là tại vì mình chưa có thấy sợ, chứ các vị tưởng tượng bây giờ các vị tắt thở một cái, cái đường đọa là coi như chắc ăn rồi đó, đường đọa là 90%, đường lên cõi nhân thiên có 10%. Nghĩ bao nhiêu đó là đủ run rồi, chưa nói tới con rùa mù, chỉ riêng cái khoảng phần trăm của cái khả năng siêu và đọa thôi, xác suất của nó là đủ làm cho mình thấy oải rồi.
Thứ hai nữa, bây giờ các vị thử tưởng tượng đi, các vị quay trở lại thân người, các vị phải nằm ở trong bụng mẹ 9 tháng 10 ngày không biết cái gì hết; rồi mới chun ra sống dật dờ, dật dưỡng như là một con chó suốt mấy năm đầu đời đâu có biết gì đâu, như một con gấu. Sau đó bao nhiêu tai ương tật bệnh, những sự cố, sự kiện, bao nhiêu điều bất trắc khó lường nó dồn dập, nó xảy đến, vấn đề ở chỗ đó đó quí vị.
Tại sao đời là bể khổ? Tôi thích cái định nghĩa này nhất, tại sao đời là bể khổ? Chỉ một định nghĩa là đủ rồi: "Đời là bể khổ bởi vì hầu hết 99,9% con người đều e ngại khi phải quay lại 100% những gì mình đã trải qua". Trong room có hiểu cái này không ta?
Đời là bể khổ vì hầu hết chúng ta đều e ngại phải quay lại để sống lại 100% những gì mà mình đã trải qua. Ngại lắm quí vị. Chẳng qua hôm nay mình thấy mình lớn tuổi mình sợ chết, mình nói: "Thôi kệ nó, bây giờ trở lại 20 cũng được, miễn sao mình sống thêm được mấy chục năm nữa, chứ giờ mình 60, 70, giờ mình gần chết rồi thôi kệ, cứ quay lại". Miệng nói như vậy, chẳng qua vì sợ chết, chứ còn ai cũng phải e ngại cái quãng đường mà mình đã vượt qua, đó chính là lý do đời là biển khổ.
Tôi không biết đời quí vị sao chớ, đời của tôi năm nay 50 rồi, ngay bon 50, chính xác 50, bây giờ kêu tôi quay lại 100% tôi ớn dữ lắm, ngán lắm, rất là ngán, ngán ngẩm lắm. Mà trong vòng sanh tử luân hồi thì có bao nhiêu lần chúng ta quay trở lại kiểu đó? Quay lại thân người đó nha! Còn mà quay lại làm con trùn, con dế, làm con hào, nghêu, sò, ốc, hến, tôi ớn quá đi. Sáng nay tôi đi ra ngoài vườn, tôi đang ở bên Đức, tôi nhìn thấy mấy con ốc sên tôi oải lắm . Trời ơi bây giờ tắt thở một cái mà chun vô đây làm con ốc sên là ngàn đời, ngàn đời luôn, nha. Vô trong đó rồi là coi như vô phương.
Cho nên, chính vì thấy cái đó đó cho nên vị tỳ kheo ngán sợ sanh tử và hướng tâm đến cứu cánh Niết bàn. Như vậy thì rõ ràng các vị thấy không, cái điều thứ 6 là ưa thích không hý luận, nếu mà không có chú giải là mình chết rồi, mình chết ngắt rồi, ưa thích không hý luận đây có nghĩa là hướng tâm đến Niết bàn. Bốn chữ "không có hý luận" này phải hiểu là "niết bàn".
Như vậy thì "ưa thích không hý luận" có nghĩa là "hoan hỷ trong cứu cánh niết bàn", nha.
55:31
08/09/2019 - 08:01 - elteetee - [Mục Lục các Bài Giảng] - [Hỗ trợ ghi chép bài giảng]
KTC 6.79 Chứng Ðắc
1. - Thành tựu sáu pháp này, này các Tỷ-kheo, vị Tỷ-kheo không có thể chứng đắc thiện pháp chưa chứng đắc, hay không có thể tăng trưởng thiện pháp đã được chứng đắc. Thế nào là sáu?
2. Ở đây, này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo
- không thiện xảo khi đi vào, không biết rõ con đường đi lên để tiến bộ (Thất Giác Chi)
- không thiện xảo khi đi ra, không biết rõ con đường đi xuống bị thụt lùi (5 triền cái)
- không thiện xảo khi đến gần, không biết rõ làm sao để tiến bộ trên con dường tu tập
- không khởi lên ý nghĩa muốn đạt được những thiện pháp chưa đạt được,
- không phòng hộ các thiện pháp đã được chứng đắc,
- không có cố gắng để kiên trì tiếp tục.
3. Thành tựu sáu pháp, này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo có thể chứng đắc thiện pháp chưa chứng đắc, hay có thể tăng trưởng thiện pháp đã được chứng đắc. Thế nào là sáu?
4. Ở đây, này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo
- thiện xảo khi đi vào, biết rõ con đường đi lên để tiến bộ
- thiện xảo khi đi ra, biết rõ con đường đi xuống bị thụt lùi
- thiện xảo khi đến gần, biết rõ làm sao để tiến bộ trên con dường tu tập
- khởi lên ý muốn đạt được những thiện pháp chưa đạt được,
- phòng hộ các thiện pháp đã được chứng đắc,
- có cố gắng để kiên trì tiếp tục.
1/ không thiện xảo khi đi vào,không biết rõ con đường đi lên để tiến bộ: Thất Giác Chi
2/ không thiện xảo khi đi ra, không biết rõ con đường đi xuống bị thụt lùi: 5 triền cái
3/ không thiện xảo khi đến gần, không biết rõ làm sao để tiến bộ trên con dường tu tập
Qua tới kinh 79 Chứng Đắc, cái kinh này nếu mà không có chú giải là chỉ có chết thôi. Đây cái kinh Pali: "Katamehi chahi? Idha, bhikkhave, bhikkhu na āyakusalo ca hoti, na apāyakusalo ca hoti, na upāyakusalo ca hoti, anadhigatānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ adhigamāya na chandaṃ janeti, adhigate kusale dhamme na ārakkhati…"
Trong bản Tiếng Việt thì như thế này: "Tỳ kheo không thiện xảo khi đi vào, không thiện xảo khi đi ra, không thiện xảo khi đến gần...". Tại sao có chữ "đến gần" ta? A, đây là cái sự hiểu lầm, bởi vì aya là đến, aya là đi đến (từ chữ eti là đến), upa là gần. Rồi họ mới dịch upāya là đến gần, coi có phải ác hôn? Dịch là đến gần, dịch như vầy là cũng hơi kẹt nha. Upāya đây có nghĩa là mean là phương tiện, là condition là điều kiện, mình không thể tách ra là upa cộng với aya thành upāya là hỏng có được, nha.
Như vậy thì sao? Ở đây, đó là āyakusalo không phải là đi vào, rồi apāyakusalo đi ra, hỏng phải. Mà tỳ kheo biết rõ:
* āyakusalo: biết rõ con đường đi lên, biết làm sao để tiến bộ, làm sao mà tới được, đến được cái chỗ mà mình muốn.
** apāyakusalo: biết rõ làm thế nào mà một người bị thụt lùi, biết rõ cái con đường nào, cái lộ trình nào mà dẫn đến thối đọa, đến sự lui sụt.
*** upāyakusalo: biết rõ cái gì là phương tiện hỗ trợ hữu hiệu, đắc lực cho công phu tu tập của mình.
Biết rõ. Bây giờ đừng nói tu hành, nói ngoài đời đi, mình biết rõ kiểu sinh hoạt nào, cách ăn uống nào, cách sử dụng thuốc men như thế nào mà nó có lợi hay có hại cho sức khỏe của mình, biết được như vậy thì quí vị ok. Có cái nguy hiểm nhất là mình không biết mình ăn uống, sinh hoạt như thế nào mà có lợi hay có hại, cái không biết đó rất là nguy hiểm, các vị biết không? Bây giờ tôi là người có thể nói có tư cách để nói cái đó, bởi vì ở cái tuổi này, bắt đầu là cơ thể nó bắt đầu nó kiếm chuyện rồi . Các vị có biết chỉ cần mà mình ăn lố một chút xíu đồ ngọt là vô đo máu là bắt đầu đường nó lên liền, nó dễ lắm. Mà tôi đã nói rồi, đường nó lên mà mình không có kiểm soát lượng đường nó kéo dài một thời gian nó hại thận, mà nó hại thận mà chuyển qua lọc thận thì coi như là chỉ có chết thôi. Cho nên mình phải biết rõ kiểu sinh hoạt thường nhật của mình, người tiểu đường là kỵ thức đêm, thức đêm nó có nhiều cái bậy lắm, bởi vì cơ thể nó cần nghĩ ngơi để mà nó thải độc. Chưa kể khi mà mình ăn trễ, mình tiêu thụ chất ngọt, ở đây không cần ăn mà chỉ cần uống thôi, tiêu thụ chất ngọt mà trễ quá rồi mình đâu có vận động, mình leo vô giường nằm thì cái cơ thể mình nó lãnh đủ, nha. Chẳng hạn như mấy xứ Miến Điện, Thái Lan, chiều mà chư tăng dùng một ly sữa, hoặc tôi qua bên Miến, bên Thái, tôi thấy mấy vị rất là khoái cái lon bò húc, buồn buồn làm một lon, đói bụng làm một lon, vui vui làm một lon; vui một lon, buồn một lon, đói bụng một lon, tổng cộng là ba lon, thì các vị tưởng tượng đi cứ chiều chiều nào cũng như vậy hết là chết, mà nhất là đêm hôm nữa. Khi mà mình biết rõ như vậy đó, thì tự nhiên mình phải kiểm soát cái sinh hoạt, cái chuyện ăn uống tiêu thụ thực phẩm của mình ngay.
Đời tu y chang như vậy, biết rõ cái gì, cái con đường nào, hoặc là cái gì mà nó giúp cho mình tu tập được đi lên. Biết rõ cái gì, cái con đường nào mà làm cho cái tâm tư của mình, cái sự tu tập của mình đi xuống. Thì làm ơn, cái này tôi biết tới đâu tôi nói tới đó chớ tôi hỏng có ý gì. Ở trong quyển Kinh nghiệm tuệ quán 2, trong đó nói rất rõ là cái con đường mà phát triển Thất giác chi chính là con đường đi lên. Năm lý do mà kích thích cho 5 triền cái phát triển chính là con đường đi xuống. Triền cái nói chung là phiền não chớ hỏng có cái gì cao siêu hết, nhưng tại kêu triền cái là nói trong trường hợp mà trở ngại cho thiền định, tuệ quán nói chung thì kêu triền cái chớ thật ra 5 ông thầy đó chính là 5 phiền não chớ có gì đâu.
* Như vậy thì vị tỳ kheo biết rõ bằng cách nào mà các giác chi được phát triển, được tăng trưởng thì đó là biết cái đường đi lên.
** Rồi biết rõ bằng cái con đường nào mà 5 triền cái nó phát triển thì biết rõ đó là con đường đi xuống, chỉ vậy thôi.
*** Cái thứ ba nữa là biết rõ cái gì là phương tiện hỗ trợ cho cái chuyện ngăn chận đi xuống mà giúp đi lên.
Bởi vì chúng ta biết vạn hữu trong đời này tồn tại đều là do duyên. Trong room có nghe kịp không? Vạn hữu trong đời nó tồn tại đều do các duyên, mà duyên ở đây nó gồm có hai:
- một là janakapaccaya là duyên hay điều kiện trợ sinh,
- thứ hai là upatthambhakapaccaya là duyên hay điều kiện trợ lực.
Người tu hành biết rất rõ cái gì là cái điều kiện hỗ trợ bằng cách là trợ sinh hay là trợ lực cho cái thiện pháp hoặc cho cái ác pháp, phải biết rất rõ, phải biết rõ cái đó.
1:04:18
(còn tiếp)
![[Image: vote.png]](https://i.postimg.cc/X75q5Fsv/vote.png)