2018-09-29, 07:49 PM
Lý thuyết gây tranh cãi mới: Quá khứ, hiện tại, tương lai cùng tồn tại đồng thời
Kinh nghiệm của chúng ta về thời gian có thể làm chúng ta mơ hồ về bản chất thực sự của nó, các nhà khoa học nói.
- Thời gian có thể không trôi chảy gì cả, theo Lý thuyết vũ trụ khối – Block Universe Theory.
- Du hành Thời gian rất có thể được.
- Nhận thức, cảm nhận về thời gian của bạn có thể liên hệ đến bạn và bị hạn chế.
Chúng ta dường như nhận thức được thời gian trôi theo một hướng. Tuy nhiên, chúng ta không chỉ chuyển tiếp hướng đến tương lai mà còn có thể trở về lại quá khứ nếu cảm thấy muốn. Mỗi phút của mỗi ngày dường như di chuyển chúng ta về phía trước, kéo cuộc sống chúng ta hướng tới cái chết không thể tránh khỏi. Ít nhất đó là những gì kinh nghiệm thông thường của thời gian cho chúng ta biết. Nhưng nếu hiện tại, quá khứ và tương lai của bạn đã cùng đồng tồn tại thì sao? Thời gian, từ quan điểm đó, sẽ không trôi chảy.
Lý thuyết vũ trụ khối nói rằng vũ trụ của chúng ta có thể được xem như là một khối không gian bốn chiều khổng lồ của không thời gian, chứa tất cả những điều đã từng xảy ra, tiến sĩ Kristie Miller, giám đốc của Trung tâm Thời gian tại Đại học Sydney giải thích – the Centre for Time at the University of Sydney.
Trong vũ trụ khối, không có "bây giờ" hoặc hiện tại. Tất cả những khoảnh khắc tồn tại chỉ tương đối với nhau trong ba chiều không gian và một chiều thời gian. Cảm nhận của bạn về hiện tại chỉ là phản ánh nơi trong vũ trụ khối bạn đang ở trường hợp đó. "Quá khứ" chỉ là một phần của vũ trụ tại một vị trí trước đó trong khi "tương lai" là ở một vị trí sau này.
Vì vậy, là thời gian chỉ là một thủ thuật đánh lừa phức tạp của tâm trí? Và quan trọng hơn – du hành thời gian có thể được không?
Câu trả lời của Tiến sĩ Miller là "được". Tất nhiên, chỉ là giả thuyết, vì chúng ta cần phải tìm ra cách đầu tiên để đi du lịch với "một tỷ lệ phần trăm hợp lý so với tốc độ ánh sáng". Đi đến quá khứ sẽ đòi hỏi phải sử dụng lỗ sâu (wormhole), như " lối đi tắt xuyên qua không-thời gian" (*).
![[Image: 980x.jpg]](https://assets.rbl.ms/18650985/980x.jpg)
Lý thuyết vũ trụ khối nói rằng vũ trụ của chúng ta có thể được xem như là một khối không gian bốn chiều khổng lồ của không thời gian, chứa tất cả những điều đã từng xảy ra, tiến sĩ Kristie Miller, giám đốc của Trung tâm Thời gian tại Đại học Sydney giải thích – the Centre for Time at the University of Sydney.
Trong vũ trụ khối, không có "bây giờ" hoặc hiện tại. Tất cả những khoảnh khắc tồn tại chỉ tương đối với nhau trong ba chiều không gian và một chiều thời gian. Cảm nhận của bạn về hiện tại chỉ là phản ánh nơi trong vũ trụ khối bạn đang ở trường hợp đó. "Quá khứ" chỉ là một phần của vũ trụ tại một vị trí trước đó trong khi "tương lai" là ở một vị trí sau này.
Vì vậy, là thời gian chỉ là một thủ thuật đánh lừa phức tạp của tâm trí? Và quan trọng hơn – du hành thời gian có thể được không?
Câu trả lời của Tiến sĩ Miller là "được". Tất nhiên, chỉ là giả thuyết, vì chúng ta cần phải tìm ra cách đầu tiên để đi du lịch với "một tỷ lệ phần trăm hợp lý so với tốc độ ánh sáng". Đi đến quá khứ sẽ đòi hỏi phải sử dụng lỗ sâu (wormhole), như " lối đi tắt xuyên qua không-thời gian" (*).
Sơ đồ khối vũ trụ.
Credit: ABC Science
Credit: ABC Science
Bây giờ, nếu bạn đã xoay xở để tìm lại điểm thời gian nào đó trước đây, bạn sẽ không thể thay đổi nó. Điều này là do quá khứ của bạn luôn đồng thời tương lai của người khác. Vì vậy, nếu bạn đi du hành trở về quá khứ, bạn chỉ là làm cho tương lai đó theo cách của nó là thế. Vì vậy, đừng lo lắng về "nghịch lý ông nội" - cỗ máy thời gian của bạn đã được kết hợp vào hệ thống vận hành của sự vật.
Miller nói: "Nếu tôi đi trở về quá khứ, tôi là một phần của quá khứ", quan trọng hơn, tôi luôn luôn đã là một phần của quá khứ. "
Hơn nữa - có lẽ quá khứ đã bị thay đổi bởi những nhà du hành thời gian. Làm thế nào chúng ta có thể biết được nó có không? "Tất cả chúng ta đều biết rằng, lý do là quá khứ là cách nó vốn là như thế, và một phần là do sự có mặt hiện tại của những nhà du hành thời gian", Miller nói thêm.
Theo lý lẽ đó, những gì bạn làm vào ngày mai sẽ làm thành tương lai mà tương lai vốn nó là như thế rồi, với bạn, dự định hoàn thành một trách vụ nhất định có tính chất định mệnh nào đó trong khoảng thời gian sắp tới, điều đó tự nó có vẻ là ảo giác hơn là một phần bản chất cơ bản của tự nhiên.
Chắc chắn, với những tuyên bố như vậy, sẽ có những kẻ gièm pha lý thuyết khối vũ trụ. Một sự chỉ trích mạnh mẽ là tương lai vẫn chưa tồn tại mà. Nhà vật lý Lee Smolin đã viết rằng "Tương lai không phải là hiện thực và không thể có sự thật rõ ràng về vấn đề tương lai." Hơn nữa, như ông nói thêm tại một hội nghị năm 2017, điều thực sự chỉ là "quá trình mà các sự kiện trong tương lai được tạo ra từ các sự kiện hiện tại".
Mặt tiêu cực khác của ý tưởng này là nếu vũ trụ khối là tĩnh, điểm của bất cứ điều gì là gì? Bạn có thể tiến bộ không? Trả lời rằng đó là mô hình "vũ trụ khối phát triển" vì khối của thời gian-không gian vũ trụ ngày càng tăng hơn là đứng yên. Bề mặt của một thể tích như thế sẽ tiêu biểu cho khoảnh khắc hiện tại. Đó là khi mà "sự bất định của tương lai thay đổi đối với tính xác định của quá khứ", như mô tả của nhà vũ trụ học George Ellis (A Debate Over the Physics of Time). Theo mô hình đó, phần thay đổi sẽ là tương lai.
Trong khi các cuộc tranh luận đang tiếp tục, lý thuyết vũ trụ khối là một trong những cách tiếp cận hứa hẹn nhất có thể hòa giải quan điểm vũ trụ về thời gian với kinh nghiệm hàng ngày của chúng ta. Điều có thể chắc chắn là – thời gian cần tìm hiểu thêm hơn so với những gì nó hiển hiện mà chúng ta biết. Làm sáng tỏ những bí ẩn của nó là điều không thể thiếu được để hiểu thêm những kinh nghiệm đã qua của con người.
Paul Ratner
Ngày 23 tháng 9 năm 2018
Past, present, future exist simultaneously
(Google dịch)
Chú thích:
(*) Wormhole: Lỗ sâu, theo lý thuyết là một đoạn đường đi xuyên qua không-thời gian, có thể dùng để tạo ra các lối đi tắt cho những hành trình dài trong vũ trụ. Wormholes được dự đoán bởi lý thuyết tương đối rộng. Nhưng hãy cảnh giác: wormholes đi kèm với chúng là những nguy hiểm của sự sụp đổ đột ngột, bức xạ cao và tiếp xúc nguy hiểm với vật chất kỳ lạ.
Miller nói: "Nếu tôi đi trở về quá khứ, tôi là một phần của quá khứ", quan trọng hơn, tôi luôn luôn đã là một phần của quá khứ. "
Hơn nữa - có lẽ quá khứ đã bị thay đổi bởi những nhà du hành thời gian. Làm thế nào chúng ta có thể biết được nó có không? "Tất cả chúng ta đều biết rằng, lý do là quá khứ là cách nó vốn là như thế, và một phần là do sự có mặt hiện tại của những nhà du hành thời gian", Miller nói thêm.
Theo lý lẽ đó, những gì bạn làm vào ngày mai sẽ làm thành tương lai mà tương lai vốn nó là như thế rồi, với bạn, dự định hoàn thành một trách vụ nhất định có tính chất định mệnh nào đó trong khoảng thời gian sắp tới, điều đó tự nó có vẻ là ảo giác hơn là một phần bản chất cơ bản của tự nhiên.
Chắc chắn, với những tuyên bố như vậy, sẽ có những kẻ gièm pha lý thuyết khối vũ trụ. Một sự chỉ trích mạnh mẽ là tương lai vẫn chưa tồn tại mà. Nhà vật lý Lee Smolin đã viết rằng "Tương lai không phải là hiện thực và không thể có sự thật rõ ràng về vấn đề tương lai." Hơn nữa, như ông nói thêm tại một hội nghị năm 2017, điều thực sự chỉ là "quá trình mà các sự kiện trong tương lai được tạo ra từ các sự kiện hiện tại".
Mặt tiêu cực khác của ý tưởng này là nếu vũ trụ khối là tĩnh, điểm của bất cứ điều gì là gì? Bạn có thể tiến bộ không? Trả lời rằng đó là mô hình "vũ trụ khối phát triển" vì khối của thời gian-không gian vũ trụ ngày càng tăng hơn là đứng yên. Bề mặt của một thể tích như thế sẽ tiêu biểu cho khoảnh khắc hiện tại. Đó là khi mà "sự bất định của tương lai thay đổi đối với tính xác định của quá khứ", như mô tả của nhà vũ trụ học George Ellis (A Debate Over the Physics of Time). Theo mô hình đó, phần thay đổi sẽ là tương lai.
Trong khi các cuộc tranh luận đang tiếp tục, lý thuyết vũ trụ khối là một trong những cách tiếp cận hứa hẹn nhất có thể hòa giải quan điểm vũ trụ về thời gian với kinh nghiệm hàng ngày của chúng ta. Điều có thể chắc chắn là – thời gian cần tìm hiểu thêm hơn so với những gì nó hiển hiện mà chúng ta biết. Làm sáng tỏ những bí ẩn của nó là điều không thể thiếu được để hiểu thêm những kinh nghiệm đã qua của con người.
Paul Ratner
Ngày 23 tháng 9 năm 2018
Past, present, future exist simultaneously
(Google dịch)
Chú thích:
(*) Wormhole: Lỗ sâu, theo lý thuyết là một đoạn đường đi xuyên qua không-thời gian, có thể dùng để tạo ra các lối đi tắt cho những hành trình dài trong vũ trụ. Wormholes được dự đoán bởi lý thuyết tương đối rộng. Nhưng hãy cảnh giác: wormholes đi kèm với chúng là những nguy hiểm của sự sụp đổ đột ngột, bức xạ cao và tiếp xúc nguy hiểm với vật chất kỳ lạ.