[Chân Nguyệt]

Thứ hai, 2/5/2022, 07:00 (GMT+7)
Thu hoạch dứa dại trên đảo Phú Quý
BÌNH THUẬNDứa dại chín, người dân trên đảo đi hái trái, mang về chẻ nhỏ, phơi khô bán 25.000-30.000 đồng một kg, mỗi mùa ba tháng thu nhập 20-25 triệu đồng.
Tháng 4, đảo Phú Quý trời lặng gió do giao mùa chuyển từ gió Bấc sang mùa Nam. Đây cũng là lúc các rừng dứa dại mọc hoang chín rộ. Đi quanh đảo, người khứu giác tốt sẽ ngửi thấy mùi thơm đặc trưng của trái dứa dại đã muồi. Những lùm dứa ven đường lủng lẳng trái chín màu vàng hường.


Chị Huyền (áo xanh) cùng người trong xóm đi dứa dại tại khu Bãi Lăng, đảo Phú Quý. Ảnh: Việt Quốc

Cuối tuần, Nguyễn Thị Ngọc Huyền, 27 tuổi (xã Ngũ Phụng) cùng mấy chị em trong xóm mang gùi, cầm khấu có cán tre dài, từ nhà đi ngược lên phía bãi Lăng. Nơi đây có rất nhiều chòm dứa dại mọc hoang ven biển, ven triền cát. Huyền lủi vào đám dứa cao quá đầu người, bắt đầu tìm những trái dứa dại đã chín tới.
Trên cành nghiêng nghiêng trước mặt, một trái dứa to đã chín hường nằm lấp ló trong chòm lá. Những chiếc lá có hình bản dài, quanh viền tủa đầy gai. Huyền nhấc cây khấu cán tre dài 4 m lên móc vào trái dứa vừa phát hiện. Lưỡi khấu gần như lưỡi liềm, nhưng sóng lưng có thêm một đầu nhọn ngách ra để có thể vừa móc vào giật trái xuống hoặc thọc nó lên trên.
Advertising


Những trái dứa có hình cầu hoặc thuôn, nặng 1,5-2 kg rơi xuống đất, được Huyền lần lượt lượm bỏ vào gùi. Ngoài cây khấu, Huyền cũng như những người đi hái dứa còn mang theo cây rựa để chặt bớt những cuống dài. Hái hết chòm này, cô tiếp tục đi ngược lên các chòm trên triền đồi thu hoạch loại dứa mọc hoang này.
Dứa đầy gùi (khoảng 10-12 trái), Huyền đổ vào một cái bao mang theo, rồi giấu tạm ở một bụi cây ven đường. Sau đó, cô tỏa ra xung quanh đi tìm tiếp những trái chín. Gùi đầy, Huyền tiếp tục quay lại chỗ cũ tập kết.
Một buổi, Huyền hái được khoảng 6 gùi (hai bao). Không thể vác những bao dứa nặng trên dưới 50 ký, cô phải gọi điện về để người nhà lên chở. Ăn trưa xong, cô lại đi bộ lên phía rừng dứa gần núi Cấm để tìm được nhiều trái chín hơn.
"Đi khấu dứa rất mệt vì đội nắng cả ngày, uống nước nhiều lắm, nhưng đi riết tụi tui cũng quen", Huyền nói.
 
 

Trái dứa dại hái về được người dân đảo Phú Quý tách ra, phơi khô để bán. Video: Việt Quốc

Mùa này, chị Nguyễn Thị Mỹ Hiền, người dân xã Tam Thanh cũng đi khấu dứa dại. Chị thường tìm dứa chín quanh khu vực vịnh Triều Dương, Cột Cờ, Lạch Dù, Bãi Phủ... Có khi chị qua các rừng dứa hoang ở hai xã Long Hải và Ngũ Phụng để tìm.
Chị Hiền cho biết, quanh đảo Phú Quý nơi đâu cũng có dứa dại. Không những các rừng dứa hoang, mà người dân cũng thường trồng quanh rẫy để làm hàng rào, nên trên đảo dứa dại nhiều vô kể. Đến mùa dứa chín, người ta đi hái rất đông, thường là phụ nữ do đàn ông thường đi biển.
Phụ nữ trên đảo siêng năng, ít khi ngồi không chờ chồng đi biển mang tiền về, mà tìm cho mình việc làm theo thời vụ. Không xẻ cá làm khô, thì đi hái rau câu, rong biển... kiểm thêm thu nhập. Gần đây, họ có thêm nghề hái dứa dại.
Trung bình một mùa kéo dài 3 tháng, một người thu hoạch được vài tạ đến một tấn dứa (đã phơi khô), kiếm 20-25 triệu đồng. Sau mùa hái dứa, dân ở đảo xoay qua nghề khác, ví dụ như nghề hái rau câu vào đầu mùa mưa - tháng 5.
Trái dứa dại có nhiều hạt dạng múi cứng bám quanh một cái cùi. Sau khi hái về, người ta sẽ được đục cùi, tách ra từng múi chẻ đôi rồi mang phơi trên nền xi măng trước sân nhà. Một trái dứa tươi nặng khoảng 1,5-2 kg, khi phơi khô sẽ còn 5-7 lạng.

Advertising

Hiện trên đảo, dứa dại khô được tiểu thương thu mua với giá 25.000-30.000 đồng một kg, tùy chất lượng. Phần lớn được đưa vào đất liền cung cấp cho các cơ sở làm trà dứa dại và các nhà thuốc bắc.


Ông Dương Phùng Linh (đảo Phú Quý) đang kiểm tra độ chín của những trái dứa dại trên cây để hái làm trà và ngâm rượu phục vụ du khách, tháng 4/2022. Ảnh: Việt Quốc

Ông Dương Phùng Linh, Chi hội trưởng Chi hội Du lịch đảo Phú Quý, là người đầu tiên mở nhà hàng làm du lịch trên đảo Phú Quý, nên đặc biệt quan tâm đến việc phát huy các sản phẩm đặc thù của địa phương. Theo ông, nghề hái trái dứa dại ở đảo Phú Quý mới rộ lên chừng 5-6 năm nay từ khi ngành du lịch trên đảo phát triển mạnh, đông du khách tham quan.
Theo ông Linh, trước đây người dân trên đảo thường hái về phơi đủ dùng trong gia đình. Trong quá trình thưởng thức ẩm thực bản địa, du khách tình cờ được dùng loại nước dứa dại (nấu như trà) của người dân Phú Quý, thấy ngon và tốt cho sức khỏe. Nhiều người đã mua về uống và làm quà cho người thân, nên nhu cầu tăng cao.
Từ một loại trái cây mọc hoang, nay dứa dại đã trở thành đặc sản của hải đảo này, bên cạnh các loại hải sản tươi ngon như: cá bò, cá mú, cua huỳnh đế, ốc nhảy, ốc vú nàng và hải sâm.
Từ khi đặc sản dứa dại ở đảo Phú Quý được nhiều người biết đến, các vựa thu mua còn xuất dứa dại khô vào đất liền cho các công ty dược liệu và nước giải khát với số lượng lớn. "Nếu không có thị trường tiêu thụ, phần lớn trái dứa dại trên đảo chín rụng rồi bỏ đi, bởi dân trên đảo không thể dùng hết", ông Linh nói.
Ông Linh cho hay, từ xa xưa người dân đảo đã biết dùng dứa dại để hãm nước uống hoặc ngâm rượu làm thuốc chữa đau lưng nhức mỏi, trị sỏi thận. Tại nhà hàng của ông, du khách khi đến ăn hải sản cũng thường hỏi loại rượu dứa dại thơm vị thuốc Bắc, hạ thổ, ngâm theo phương thức cổ truyền.
Phòng Kinh tế huyện đảo Phú Quý hiện chưa có số liệu thông kê cụ thể về diện tích cũng như sản lượng thu hoạch dứa dại hằng năm tại địa phương. Tuy nhiên, theo ước tính của những người chuyên thu mua mặt hàng này, mỗi năm người dân trên đảo hái và phơi được khoảng 100 tấn dứa dại khô.
Việt Quốc


Cây dứa rừng có thấy mọc hoang ở đảo Indonesia ... Hỏng ai dám đụng đến vì sợ độc. Lá có gai nhọn, ban đầu mọi người xúm nhau đốn lá để làm mái nhà