[Xí Xọn]

Số người chết vì Covid tại các bang Cộng hoà của Mỹ ngày càng gia tăng

Translated from The New York Times's article U.S. Covid Deaths Get Even Redder
By David Leonhardt, on 10-11-2021
Tháng vừa qua, sự chênh lệch về số lượng người chết do COVID tính theo đảng phái đã vượt xa hơn bất kỳ thời điểm nào trước đó.

Khi năm 2020 kết thúc, nhiều lí do đã được đưa ra để tin rằng số lượng người chết do dịch bệnh chỉ trong một năm trở nên tệ hơn cho các bang Đỏ  (Đảng Cộng Hòa). Và cũng có lí do để khiến người ta nghĩ rằng tình hình cũng trở nên tồi tệ hơn với các bang Xanh (Đảng Dân Chủ).

Các khu vực theo phái đảng Cộng Hòa có xu hướng bảo thủ hơn và phản ứng cực đoan hơn trong việc đeo khầu trang. Những điều này sẽ khiến cho bệnh Covid-19 nặng ngày càng tăng. Còn các khu vực theo đảng Dân Chủ, là nơi có nhiều khu sân bay quốc tế bận rộn, có nhiều người Mỹ có sức khoẻ kém do hậu quả của sự phân biệt chủng tộc.

Tuy nhiên  sự khác biệt này không ảnh hưởng lớn đối với mọi người nghĩ, nó gần như cân bằng vào năm 2020. Bình quân người chết của bang Xanh và bang Đỏ là như nhau vào những tuần cuối trong năm 2020.

Tại các quận có số người bầu cho Donald Trum > 60% trong đợt bầu cử tổng thống 2020, tỉ lệ người chết chỉ nhỉnh hơn chút xíu so với quận có >60% bầu cho Joe Biden. Ở những quận mà hai ứng cử viên trên đều không được ngưỡng 60%, số lượng người chết đều cao hơn so với các quận thiên về Trump hay Biden. Đây đơn giản chỉ là không một mô hình đảng nào đủ mạnh để chế ngự sự lưu hành của Covid trong năm đầu tiên.

Sau đó, COVID vaccines xuất hiện.

Vaccine đã chứng minh chính thái độ khác biệt của mỗi đảng đối với vaccine COVID 19 dẫn đến số lượng người chết do Covid đã chênh nhau khá xa. Tôi đã viết về sự chênh lệch này trong các bản tin: vào mùa hè, vào tháng trước- và tin tức này vào hôm nay đưa ra phần cập nhập.

Tóm tắt lại: Tháng vừa qua, khoảng cách về số lượng người chết do COVID tính theo đảng phái đã vượt xa hơn bất kỳ thời điểm nào trước đó.

Vào tháng 10, cứ 25 người trong 100,000 người dân mà sống ở các quận theo Trump một cách điên cuồng, đã chết bởi Covid, gấp hơn 3 lần so với tỉ lệ ở các quận theo Biden (7.8 người trong 100000 người dân). Tháng 10 là tháng thứ năm mà sự khoảng cách về số lượng người chết do COVID giữa các đảng ngày càng trở nên rộng lên.

Một số nhà báo theo đảng Cộng hòa đã cố biện minh rằng khoảng cách này là đến từ sự khác biệt về khu vưc như thời tiết hay độ tuổi, nhưng những lý do đã bị bác bỏ vì nếu thực sự là vậy, thì sự chênh lệch này đã phải xuất hiện từ năm ngoái. Chỉ có một giải thích duy nhất và sự thật: Vaccine COVID 19 đã thành công trong việc bảo vệ mọi người , và gần 40% mà người lớn theo đảng Cộng Hòa so với 10% người lớn theo đảng Dân Chủ vẫn chưa chích vaccine.

Charles Gaba, một nhà phân tích về y tế và theo đảng đân chủ đã chỉ rằng sự chênh lệch này cũng hiện rõ khi phân tích sâu hơn ở từng cấp độ chính trị: các quận mà ông Trump nhận ít nhât 70% phiếu bầu từ người dân, sẽ có số người chết do Covid trung bình cao hơn các quận mà ông Trump đã giành ít nhất 60% phiếu bầu. (Xem quận của bạn tại đây.)

Kết quả là, những người chết do Covid đã xuất hiện tại phần lớn các quận nằm ngoài các khu vưc đô thị lớn. Nhiều quận trong số đó thuộc bang đỏ, các quận khác thì nằm trong phần đỏ của bang xanh hoặc tím như bang Arizona, Michigan. Nevada, New Mexico, Pennsylvania, Oregon, Virgina và ngay cả California.

\Số ca tử vong có xu hướng giảm hơn so với số ca nhiễm trong vài tuần gần đây, điều đó cho thấy sự chênh lệch giữa số ca tử vong sẽ giảm vào tháng 11.

Dẫu vậy, không ai có thể biết được chuyện gì sẽ xảy ra kế tiếp. Sự giảm xuống của phần lớn số ca gần đây là , Sinclair Broadcast Group và các nguồn trực tuyến - chiêu dụ những người đã bị mất lòng tin.

Số lượng ca tử vong chênh lệch đã lập đỉnh?
Tương lai của dịch Covid là không thể chắc chắn, nhưng tôi hoàn toàn nghĩ rằng có khả năng khoảng cách về số ca tử vong do Covid giữa các bang đỏ và xanh đã chạm đỉnh vào tháng trước. Có hai lý do chính để mong rằng khoảng cách này sẽ thu hẹp lại.

Thứ nhất, phương pháp chữa trị bằng thuốc kháng virus mới của Pfizer và Merck có vẻ làm giảm được số ca tử vong ở khắp mọi nơi, đặc biệt ở những nơi bị nhiễm nặng nhất. Những phương pháp chữa trị này, cùng với vaccines, sẽ có thể biến loại virus corona này thành một loại có thể khống chế được.

Thứ hai, người dân tại những bang đỏ có vẻ đã tự tạo ra được miễn dịch cộng đồng với Covid - từ những đợt lây nhiễm trước đó- so với những người ở bang xanh, bởi vì sự thù địch đối với vaccine và giãn cách xã hội đã làm virus lây lan rộng hơn. Việc tạo ra miễn dịch cộng đồng có thể là một nguyên nhân khiến sự chênh lệch số ca Covid mới giữa hai đảng phái giảm xuống gần đây.

Số ca tử vong có xu hướng giảm hơn so với số ca nhiễm trong vài tuần gần đây, điều đó cho thấy sự chênh lệch giữa số ca tử vong sẽ giảm vào tháng 11.

Dẫu vậy, không ai có thể biết được chuyện gì sẽ xảy ra kế tiếp. Sự giảm xuống của phần lớn số ca gần đây là một điều bí ẩn, nghĩa là nó cũng sẽ không kéo dài lâu. Và sự miễn dịch có được nhờ vaccine cho thấy nó mạnh hơn sự miễn dịch có được nhờ bị lây nhiễn, nghĩa là những người Mỹ bảo thủ sẽ có khả năng tiếp tục bị nhiễm một lượng lớn bệnh và thậm chí tử vong không đáng có.

Một số thông tin thêm về virus:

Bắt đầu từ hôm nay, du khách quốc tế có thể vào Mỹ nếu có thể đưa ra bằng chứng tiêm vaccine và xét nghiệm âm tính với Covid.

Những nhà hoạt động về nhà ở dân sinh dự đoán khủng hoảng trục xuất sẽ tác động lên nước Mĩ như một làn sóng thần. Nhưng nó xảy ra từ từ, đặc biệt tại những nơi ít có điều luật bảo vệ người thuê nhà.

Romania, nơi các đại diện tôn giáo góp phần thúc đẩy thông tin sai lệch nhằm chống lại vaccine, là nước có tỷ lệ tử vong vì Covid cao nhất thế giới.

Sau khi một người phụ nữ chết vì nhiễm Covid kéo dài, gia đình cô ấy đã sợ rằng nội tạng của cô không đủ an toàn để hiến tặng. Điều này đã chỉ ra những lỗ hổng trong quy trình hiến tạng giữa thời kì đại dịch.

Trung bình, bệnh nhân nam dễ trở nặng do nhiễm covid hơn so với nữ giới, và tỷ lệ tiêm vaccine cũng không giải thích được sự khác biệt này. Cách giải thích nào là khả thi?

Người dịch: Tri Duc Than & Ha Do Thanh
Biên tập: Chau Tran

NTD