[Xí Xọn]

Chương cuối của Chủ nghĩa Trump

Translated from Atlantic's article Trumpism Has Entered Its Final Form



Đối với đảng Cộng hòa bây giờ, Trump của ngày nay là một điều gì đó không tưởng — nhàm chán, xoàng xĩnh, thậm chí là chuẩn phong thái của một kẻ thuộc giới tinh hoa thủ cựu.

By Peter Wehner, on 26-08-2021, 12:00:00

Đối với đảng Cộng hòa bây giờ, Trump của ngày nay là một điều gì đó không tưởng — nhàm chán, xoàng xĩnh, thậm chí là chuẩn phong thái của một kẻ thuộc giới tinh hoa thủ cựu.



Vừa qua (21/8), một chuyện chấn động chưa từng có tiền lệ đã xảy ra: khán giả la ó dè bỉu khi Donald Trump phát biểu tại Cullman, Alabama—kinh đô của Trump quốc, nơi mà vào năm 2020 có hết hơn 88% cử tri bỏ phiếu cho vị tổng thống đương nhiệm thời bấy giờ. Những tiếng la ó này tuy còn lẻ tẻ nhưng vẫn đủ lớn để khiến Trump bận tâm mà phản ứng lại.



Trump khuyến khích đám đông phía dưới khán đài đi tiêm ngừa. “Tôi hoàn toàn tin tưởng vào quyền tự do của quý vị. Tôi rất tin. Những gì cần làm thì chúng ta phải làm,” Trump nói, “nhưng tôi muốn khuyên: Hãy đi tiêm ngừa. Tôi tiêm rồi—mọi chuyện ổn cả.” Mặc dù vị cựu tổng thống vẫn chưa công khai ủng hộ những qui định [phòng chống Covid]  của chính quyền lẫn doanh nghiệp tư nhân, nhưng đối với những người ủng hộ Trump có mặt hôm đó, ông ta đã đi quá giới hạn.



Hai ngày sau, Trump vấp phải sự chỉ trích từ Alex Jones, một người dẫn chương trình phát thanh, đồng thời là một tay tuyên truyền thuyết âm mưu của phe cực hữu mà Trump ưa thích hồi năm 2016. Sau khi phát đoạn clip Trump tuyên bố vaccine có hiệu quả, Jones phản ứng, “Tào lao. Trump à, xạo vừa thôi. Ông đâu phải ngu đâu.” Jones nói thêm, “ Trump ơi, nhục quá. Thật sự. Nè, nếu như ông không đủ tỉnh táo để cứu lấy bản thân lẫn sự nghiệp chính trị của mình thì thôi. Ít nhất là nhờ ông thì cũng sẽ có vài đảng viên Cộng hòa chân chính đắc cử, và ông biết rồi đó, tụi tôi thích ông thật. Nhưng trời ơi. Ông chắc không thông minh như người ta tưởng. Có lẽ hóa ra ông là một thằng ngu chính hiệu.



Đây chỉ mới là những gợn sóng lăn tăn trên bề mặt đại dương, điềm báo chẳng lành cho những cơn sóng thần trong lòng nội bộ đảng Cộng hòa. Các đảng viên có thể đã không còn tha thiết với bản thân ông Trump như ngày nào—cũng dễ hiểu vì ông đã rời chức tổng thống—nhưng cơn khát thuyết âm mưu cùng khí thế bài xích nền dân chủ mang đậm bản sắc ông ta trong suốt 5 năm vừa qua vẫn chưa có tín hiệu nguôi ngoai.



Thực tế hoàn toàn trái ngược lại.



Không lâu trước đây, con người Trump được đánh giá là lập dị, phản cảm và đầy tai tiếng, ông trời con của xứ Mỹ. Hành động của ông luôn gây sốc và phá cách đến mức không ai phớt lờ ông nổi. Tuy nhiên, đối với đảng Cộng hòa bây giờ, Trump của ngày nay là một điều gì đó không tưởng — nhàm chán, xoàng xĩnh, thậm chí là chuẩn phong thái của một kẻ thuộc giới tinh hoa thủ cựu.



Trong một phong trào chính trị hữu khuynh có tập hợp đủ mọi thể loại quái nhân gàn dở—Marjorie Taylor Greene và Matt Gaetz, Paul Gosar và Lauren Boebert, Mo Brooks và Madison Cawthorn, Ron Johnson và Marsha Blackburn, Mike Lindell và Michael Flynn, Rudy Giuliani và Sidney Powell, tổ chức Cyber Ninja và nhóm QAnon, người chống vaccine và những kẻ tạo phản—Trump trông khá bình thường. Ông muốn nhận công trạng từ việc vaccine được sản xuất vào thời ông còn nắm quyền, bởi đây là một bước ngoặt y khoa thực thụ. Có điều, đối với một số thành phần trong đảng Cộng hòa ngày nay, ý định này cho thấy Trump cùng một giuộc với tên đần độn Anthony Fauci đáng ghét.



Không có gì bất ngờ trước cảnh đảng Cộng hòa vẫy vùng trong vũng lầy. Qua hơn một nửa thập kỷ, người của giới Cộng hòa nhập định vào cõi MAGA, lĩnh hội hết thảy mọi sự xuyên tạc và mọi thuyết âm mưu mà Trump và các đồng minh đồng đảng cùng mạng lưới truyền thông cánh hữu truyền bá. Mọi lúc mọi nơi, bao nhiêu ác cảm tiêu cực như sợ hãi, thịnh nộ, và oán hận được kích thích và nuôi dưỡng ngút trời. Theo thời gian, hành vi phản xã hội mới là đẳng cấp; “ngồi lên đầu bọn cấp tiến" (owning the libs) mới là lẽ sống. Quan trọng là thù ghét đúng đối tượng.

Bộ não của người theo MAGA đã bị lập trình lại. Nhà tâm lý học Daniel Goleman giới thiệu khái niệm “bắt cóc hạch hạnh nhân” (amygdala hijack) để nói về hiện tượng con người có phản ứng cảm xúc thái quá so với tình huống thật sự. Khi một người bị kích động, họ bị cảm xúc chi phối, và cách họ nhìn thế giới trở nên méo mó.

Ai cho rằng đảng Cộng hòa sẽ tỉnh táo lại như xưa sau khi Trump rời ghế thì tức là người đó chưa từng hiểu rõ về sự biến dạng mà 4 năm cầm quyền của ông ta mang lại. Với nhiều người, các hành vi của Trump lúc ban đầu là một lỗi hệ thống; dần dần, chúng lại trở thành một đặc tính. Đảng viên Cộng hòa không chỉ ngoảnh mặt trước sự thối nát mà còn hào hứng bởi sự độc địa của ông ta. Họ chấp nhận bước vào mê hồn trận của Trump, và họ lấy làm thích thú với nó.

Để hiểu rõ hơn về những gì đang xảy ra với đảng Cộng hòa, hãy tưởng tượng chuyện một người nghiện lâu năm tới mức lờn thuốc; kết quả là họ sẽ cần phải dùng liều mạnh hơn và thường xuyên hơn để đạt được khoái cảm mong muốn. Và thậm chí là đôi khi chỉ bấy nhiêu thôi cũng chưa đủ. Họ có thể sẽ chuyển hướng sang các loại thuốc nặng hơn, phê hơn, nhưng cũng nguy hiểm hơn.

Những gì từng khiến công chúng choáng váng vào năm 2017 giờ chỉ còn là chuyện vặt vãnh. Những chuẩn mực đạo đức trong quá khứ hóa ra lại vô cùng mong manh. Mọi thứ có thể trở nên cực kỳ tệ hại chỉ trong chớp mắt một khi con người ta đặt chân lên miền vô pháp vô thiên tựa như thế giới tiểu thuyết của Turgenev. Giờ đây trong nội bộ đảng Cộng hoà, ngay cả một người như Trump,  vốn từng tôn vinh kẻ bạo loạn Thủ phủ bị cảnh sát bắn chết là thánh tử đạo, vu khống cảnh sát tội sát nhân, và mới đây lại công khai kích động bạo lực,  trông lại ra dáng một nhà lãnh đạo chuẩn mực, đàng hoàng. Đến một thời điểm nào đó ở tương lai, người ta chắc cũng sẽ nói thế về Marjorie Taylor Greene.

Mọi điều trên không chỉ đáng lo ngại mà còn gây thoái chí, đặc biệt là với những ai đã đặt lòng trung thành vào đảng Cộng hòa kể từ khi bắt đầu sự nghiệp chính trị cho đến năm 2016 như chúng ta. Thật đau đớn khi phải chứng kiến cảnh tượng đảng ta xâu xé lẫn nhau rồi tan đàn xẻ nghé, cảnh đảng ta khoác lấy hình hài của thứ mà ta từng ghê tởm, và cảnh đảng ta thời hậu Trump còn lạc lối hơn lúc ông ta còn tại vị. Nhưng nó vẫn không đau đớn bằng việc tiếp tục câm lặng hoặc dung túng cho những kẻ đang còn phá hoại chủ nghĩa bảo thủ, phá hoại sự thật, và nền cộng hòa của chúng ta.

Giới thiệu tác giả: Peter Wehner là một tác giả đóng góp của The Atlantic và một thành viên cấp cao tại Ethics and Public Policy Center (tạm dịch: Trung tâm Nghiên cứu Luân lý học và Chính sách công cộng). Ông có nhiều kinh nghiệm viết về chủ đề chính trị, văn hóa, tôn giáo, và an ninh quốc gia, và ông là tác giả của cuốn The Death of Politics: How to Heal Our Frayed Republic After Trump (tạm dịch: Cái chết của chính trị: Cách phục hồi nền cộng hòa xác xơ hậu Trump của chúng ta).

Đông Phong

Translators:
Quyen Tran

The Interpreter