[Minh Nguyệt]

Những điều cần biết về các loại thuốc không cần kê đơn

Các loại thuốc không kê đơn có thể giúp bạn giảm các triệu chứng của rất nhiều căn bệnh thông thường, ví dụ như các cơn đau nhẹ, các triệu chứng cảm lạnh mà không cần đến bác sĩ. Tuy nhiên, bạn cần nhớ rằng không phải tất cả các loại thuốc không kê đơn đều phù hợp với mọi người. Chúng có thể điều trị cùng một triệu chứng nhưng chúng sẽ phát huy hiệu quả khác nhau với mỗi người.

Ngoài việc chọn đúng loại thuốc phù hợp với bạn, bạn cũng cần tuân thủ các hướng dẫn sử dụng ghi trên nhãn để tránh các phản ứng phụ do quá liều. Các sai lầm thường gặp khi sử dụng thuốc không kê đơn là uống 2 liều quá gần nhau, uống tăng liều hoặc uống cùng lúc 2 loại thuốc với cùng thành phần hoạt tính, uống nhiều hơn liều khuyến nghị.



Theo CDC, các phản ứng phụ có thể xảy ra từ việc dùng thuốc do dị ứng, quá liều, uống sai thuốc chiếm khoảng 1.3 triệu ca cấp cứu và 350.000 ca nhập viện mỗi năm tại Mỹ. 82% số người Mỹ sử dụng ít nhất một loại thuốc và 29% số người Mỹ sử dụng từ 5 loại thuốc trở lên. Các phản ứng phụ hoàn toàn có thể dự phòng được nếu nhiều người đọc và hiểu được các nhãn thuốc



Dưới đây là những điều bạn cần biết việc lựa chọn và sử dụng thuốc không kê đơn



Thuốc không kê đơn là gì?



Các thuốc không kê đơn có thể giúp điều trị rất nhiều chứng bệnh, bao gồm sốt, đau đầu, đau người. Một số loại thuốc không kê đơn thông thường có chứa acetaminophen và NSAIDs. Các thuốc không kê đơn sẽ là an toàn và hiệu quả nếu bạn làm đúng như hướng dẫn sử dụng.



Tầm quan trọng của việc đọc nhãn thuốc



Thuốc không kê đơn đều có thể mua được mà không cần đơn của bác sĩ tại đa số các hiệu thuốc, tuy nhiên, việc đọc kỹ nhãn và hướng dẫn sử dụng cũng rất quan trọng để uống đủ liều, uống khi nào và uống bao nhiêu. Uống quá liều hoặc uống 2 liều quá gần nhau có thể gây hại cho sức khoẻ.



Không nên uống quá liều tối đa



Việc đọc kỹ nhãn thuốc rất quan trọng để đảm bảo rằng bạn không uống quá liều tối đa cho phép. Ví dụ, tổn thương gan nghiêm trọng có thể xảy ra nếu bạn uống nhiều hơn 4000mg acetaminophen trong vòng 24h – liều tối đa cho phép. Một viên acetaminophen thông thường chứa khoảng 500mg, nghĩa là bạn không nên uống quá 8 viên thuốc trong vòng 24 giờ. Uống nhiều hơn lượng này có thể gây ra các vấn đề sức khoẻ nghiêm trọng.



Không tự ý phối hợp các loại thuốc mà không đọc kỹ nhãn thuốc



Bạn không nên uống nhiều loại thuốc không kê đơn cùng một lúc vì chúng có thể sẽ chứa cùng một thành phần hợp chất. Ví dụ như acetaminophen hay paracetamol là thành phần hoạt chất chính trong hơn 600 loại thuốc khác nhau. Do vậy, bạn cần đọc kỹ nhãn thuốc và đảm bảo rằng bạn không uống nhiều loại thuốc có cùng thành phần.



Nhiều người nghĩ rằng uống nhiều hơn một loại thuốc có cùng thành phần sẽ giúp bạn giảm triệu chứng bệnh nhanh hơn, nhưng đây hoàn toàn là sai lầm. Sử dụng các loại thuốc với cùng thành phần có thể làm tăng nguy cơ gặp phản ứng phụ ví dụ như suy tim. Đặc biệt, NSAIDs là thành phần có trong hơn 900 loại thuốc, có thể làm tăng nguy cơ xuất huyết dạ dày.

Các bệnh có thể ảnh hưởng đến tác dụng của các loại thuốc không kê đơn

Bạn cũng nên nhớ rằng, tình trạng bệnh hiện tại của bạn cũng sẽ ảnh hưởng đến tác dụng của các loại thuốc không kê đơn. Ví dụ, nếu bạn sử dụng aspirin để điều trị các vấn đề về nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ, thì sử dụng ibuprofen có thể làm giảm các lợi ích về tìm mạch. Ibuprofen hoặc naproxen có thể làm tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim, suy tim và đột quỵ.



Nếu bạn mắc phải các bệnh như tăng huyết áp, tim mạch, tiền sử xuất huyết dạ dày, bệnh thân hoặc bệnh về gan, thì một số loại thuốc giảm đau không kê đơn có thể sẽ phù hợp với bạn hơn các loại thuốc khác. Trên 60 tuổi cũng có thể ảnh hưởng đến tác dụng của các loại thuốc giảm đau.



Dưới đây là một vài hướng dẫn chung:

• Nếu bạn bị tăng huyết áp, tim mạch, đột quỵ thì nên ưu tiên sử dụng thuốc giảm đau có chứa acetaminophen. Hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng các loại thuốc như ibuprofen vì có thể làm tăng thêm các nguy cơ mắc bệnh tim mạch.
  
• Nếu bạn có tiền sử xuất huyết dạ dày, loét dạ dày tá tràng hoặc ợ nóng thì có thể acetaminophen cũng sẽ là lựa chọn phù hợp hơn vì không gây kích ứng dạ dày như naproxen hay ibuprofen.
  
• Nếu bạn bị hen xuyễn bạn cũng nên sử dụng acetaminophen.
  
• Nếu bạn bị bệnh thận, bạn có thể sử dụng acetaminophen, tuy nhiên chỉ nên sử dụng khi cần.
  
• Nếu bạn bị bệnh gan hoặc xơ gan, bạn nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng acetaminophen và cả ibuprofen.
  

Viện y học ứng dụng Việt Nam
Theo RD

VYH