[Xí Xọn]

Tin tức giả nảy nở trong cộng đồng nhập cư ra sao

Translated from The New York Times article How Fake News Is Hatching in Immigrant Communities

Thuyết âm mưu cánh hữu đang len lỏi tới những cử tri Mỹ gốc Á và Latin qua những nền tảng như WeChat, KakaoTalk và WhatsApp. Phe Dân chủ cần chú ý tới điều này.

Cathy Park Hong, ngày 20 tháng 12, 2020

The New York Times; Getty Images

Hồi tháng Tám, tôi gọi điện cho mẹ, một người nhập cư gốc Hàn 70 tuổi, để bàn về cuộc bầu cử sắp tới. Trước đây, bà đã từng kêu ca rằng Tổng thống Trump là một kẻ điên, nên tôi cứ tự nhiên cho rằng bà sẽ ủng hộ ông Biden, hoặc ít nhất sẽ trung lập.

“Mẹ cũng chẳng thích ông ta,” bà bảo tôi. “Ông ta sẽ nhẹ tay với Trung Quốc. Mẹ biết thừa mấy chuyện làm ăn của Hunter con ông ta ở đó.”



Việc bà lập lại những luận điểm của phe cánh hữu thật bất bình thường. Mẹ tôi không xem Fox News hay bất kỳ kênh tin tức tiếng Anh nào khác. Trong suốt hơn 40 năm ở Mỹ, bà chưa từng đi bầu bao giờ. Lo lắng, tôi gọi điện cho bà nhiều hơn và chỉ cho mẹ tôi thấy những điều vô căn cứ, như thể đi nhổ cỏ dại, càng nhổ nó càng mọc nhiều. Phát ngán những cuộc gọi của tôi, mẹ tôi cuối cùng cũng chịu đi đăng ký cử tri lần đầu tiên và bỏ phiếu cho ông Biden.



Thế nhưng kể từ sau bầu cử, những tin tức giả bà nghe được càng trở nên tệ hơn, vọt từ những luận điểm kiểu Fox News thành những thuyết âm mưu điên rồ kiểu QAnon. Khi tôi hỏi bà nghe những tin này ở đâu, mẹ tôi chỉ trả lời đơn giản: mọi người đều nghĩ vậy.

“Mọi người là ai?”



“Tất cả mọi người!” bà khẳng định rồi kể một tràng việc các bạn của bà kháo nhau những điều vô căn cứ như George Soros hay Bill Gates sẽ giật dây ông Biden. Như bị yểm bùa mê của một tà phái, mỗi lần gặp tôi bà kể một thuyết âm mưu mới nhất. Gần đây, bà hỏi tôi liệu có phải ông Biden gian lận bầu cử - bởi nếu không làm sao mà hàng ngàn lá phiếu ủng hộ ông bỗng dưng xuất hiện ở Michigan?



Dù đã biết rõ tin tức giả đang ngày càng vượt tầm kiểm soát, chúng ta cũng phải để ý tới những thông tin sai lệch đang nảy nở nhanh chóng trong các cộng đồng nhập cư da màu. Người Mỹ gốc Á hiện là khối cử tri lớn mạnh nhanh chóng nhất cả nước và đang ngày càng nắm nhiều ảnh hưởng với dân số đang gia tăng tại các tiểu bang chiến trường. Khảo sát cho thấy người Mỹ gốc Á bỏ phiếu cho ông Biden ít hơn so với bà Hillary Clinton năm 2016, và có xu hướng thiên dần về cánh hữu.Bà Christine Chen, giám đốc tổ chức dân sự phi đảng phái APIAVote, cho rằng điều này có khả năng do tin tức sai lệch tăng vọt. Trong bối cảnh bầu cử Thượng Nghị sĩ tại Georgia sắp tới đây, phe Dân chủ không thể được lơ là.



Thuyết âm mưu cánh hữu đang xâm nhập vào các cộng đồng gốc Á và Latin qua nền tảng mạng xã hội như WeChat, WhatsApp, Facebook, KakaoTalk và YouTube. Các nhà tổ chức cho biết người nhập cư lớn tuổi, vốn thường không tiếp xúc với các kênh truyền thông chính thống tiếng Anh, sẽ dễ chịu ảnh hưởng bởi tin tức sai lệch về chính trị Mỹ. “Sai lệch thông tin là thứ rất khó theo dõi bởi nó không chỉ bị giới hạn ở lục địa Hoa Kỳ mà còn được lưu truyền từ bạn bè và người thân, từ Colombia chẳng hạn,” bà Maria Teresa Kumar, giám đốc tổ chức Voto Latino, cho hay. “Đảng Dân chủ vẫn chưa nhận thức rõ nó đã ăn sâu đến mức nào.”



Đảng Dân chủ đã và đang quên lãng cử tri da màu là nền tảng của đảng và tưởng rằng kiểu chính trị phân biệt chủng tộc và dân tộc chủ nghĩa của Đảng Cộng hòa sẽ đủ để thúc đẩy họ bầu cho mình. Một khảo sát bởi APIAVote mùa hè vừa qua cho thấy một nửa dân cư Mỹ gốc Á không được liên hệ bởi đảng nào. Điều này không có gì lạ. Người Mỹ gốc Á trước nay vốn vẫn nằm ngoài phạm vi của nỗ lực liên hệ với cử tri, bởi họ chỉ chiếm khoảng 6% trên cả nước và tập trung ở các tiểu bang giáp biển vốn vẫn bỏ phiếu xanh. Việc lôi kéo một nhóm dân cư nhỏ nói hàng chục thứ tiếng khác nhau cũng là một thách thức với các nhà tổ chức chính trị.Cả cộng đồng người Mỹ gốc Á và Latin đều đến từ hàng tá các nước khác nhau, rất khó để đưa ra một kết luận tổng quan về đặc điểm bỏ phiếu của họ. Nhưng vấn đề chống cộng đã trở thành truyền thống của Đảng Cộng hòa để thu hút những cử tri nhập cư cao tuổi.Tung tin sai lệch mô tả Đảng Dân chủ như những kẻ theo chủ nghĩa xã hội đã củng cố thêm sức hút đó, nhất là khi các nhóm gốc Hàn, Trung, Đài Loan và Việt Nam nhập cư cao tuổi vẫn sợ hãi bất cứ thứ gì trung tả khiến họ liên tưởng đến Trung Cộng. Các nhóm cánh hữu đã sử dụng WhatsApp và WeChat để bôi nhọ mục đích của Black Lives Matter, cảnh báo rằng bạo loạn diện rộng sẽ xảy ra vào Ngày Bầu Cử, để ngăn cản những cử tri gốc Á và La-tinh nhập cư không ra ngoài bỏ phiếu. 



Gần như bất khả thi để có thể truy vết loại bỏ tin giả rải rác trên toàn cầu. Chúng được lan truyền bởi các cựu trợ lý của Trump, chính phủ nước ngoài và đế chế truyền thông quyết tâm hạ gục chính phủ Trung Quốc được Pháp Luân Công hậu thuẫn. Steve Bannon đã hợp tác với vị tỷ phú lưu vong Trung Quốc Guo Wengui để tung những câu chuyện không có thật về những vụ làm ăn của gia đình Biden ở Trung Quốc, sau đó chúng đã lan truyền trong cộng đồng người Hoa. Nguyen Dinh Thang, chủ tịch tổ chức xã hội dân sự Thuyền Nhân SOS, đã phát hiện rất nhiều trang Facebook bằng tiếng Việt, với hàng chục ngàn người theo dõi, lan truyền những thông tin sai lệch về cuộc bầu cử Mỹ đến những người Việt Nam trong và ngoài nước. 



Những tin giả mà mẹ tôi tiếp cận được từ những nền tảng ngôn ngữ của bà thường bắt nguồn từ chính ông Trump. Mẹ tôi không hề nghe tin tức từ những kênh YouTube bảo thủ hay từ tin nhắn KakaoTalk. Bà nghe chúng từ những cuộc trò chuyện với bạn bè, một vài người gần đây đã nói rằng các bệnh viện đã thổi phồng số người tử vong vì Covid-19 để nhận thêm tiền bảo hiểm. Bà không hề biết được chính tổng thống đã tuyên truyền sai lệch điều đó trong một mít tinh lớn hồi tháng Mười. 



Nếu thực trạng tin giả trên toàn cầu không được giải quyết, nó có thể sẽ tiếp tục làm xói mòn sự ủng hộ của các cộng đồng thiểu số mà Đảng Dân chủ trông chờ vào. Tin giả đã được vũ khí hóa để đánh vào nỗi sợ của những người nhập cư, giống như những người da trắng thuộc tầng lớp lao động, một vài cử tri Mỹ gốc Á và Latin đã bỏ phiếu chống lại lợi ích kinh tế của họ. Với việc những gã khổng lồ công nghệ từ chối giám sát nghiêm túc, tin giả không chỉ khai thác nỗi sợ của họ về chủ nghĩa xã hội mà còn kích động những định kiến tiềm ẩn chống cộng đồng da Đen, cảnh báo rằng “ngừng chu cấp cho cảnh sát” sẽ dẫn đến tình trạng vô chính phủ. 



Những người thuộc Đảng Dân chủ và cấp tiến cần phải  chính xác trong việc  tìm kiếm và đào tạo thêm các tình nguyện viên song ngữ để có thể tiếp cận các cử tri nhập cư thông qua mạng xã hội hoặc trực tiếp, kiếm những sứ giả tin cậy có thể bỏ thời gian để xây dựng các mối quan hệ với những người lãnh đạo cộng đồng. Những tổ chức cấp cơ sở như Quỹ vận động cho người Mỹ gốc Á (Asian American Advocacy Fund) có trụ sở tại Georgia, VietFactCheck và Người Mỹ gốc Á chống Trump (Asian Against Trump) đã cam kết thực hiện công việc đó.



Cuối cùng, với những nhà cấp tiến xuất thân từ những gia đình nhập cư, điều này hoàn toàn phụ thuộc vào chúng ta. Chúng ta phải sử dụng mối liên hệ máu mủ của mình để chống lại những cỗ máy nói dối bằng cách, ví dụ, giao tiếp với gia đình và bạn bè để họ hiểu được sự quan trọng cấp thiết của cuộc bầu cử Thượng viện Georgia hay những chính sách chi tiết của phong trào “ngừng chi tiền cho cảnh sát” có thể giúp chấm dứt việc cảnh sát giết hại người da Đen. 



Vào tháng Mười Một, người Mỹ gốc Á đã đi bầu với con số kỷ lục và giúp ông Biden thắng tại một số bang chiến trường như Georgia. Ở Quận Bảy Georgia, xoay chiều từ đỏ sang xanh trong kỳ bầu cử này, 41 phần trăm cử tri lần đầu đi bỏ phiếu, kết quả của những nỗ lực cấp cơ sở và tiếp cận đến hộ gia đình. Tôi nói chuyện với một người phụ nữ gốc Hàn bay từ Atlanta đến để đưa mẹ mình đi đến điểm bỏ phiếu lần đầu tiên. 



Mẹ tôi bây giờ hay hỏi tôi về những câu chuyện  bà nghe được.Dĩ nhiên, bà cũng có mục đích khác: “Nếu mẹ kể con nghe những gì mẹ nghe được, mẹ biết là con sẽ gọi lại.”



Người dịch: Tom Nguyen, Duong Nguyen

Biên tập: Paul Nguyen



The Interpreter

[Riêng Một Góc Trời]