[Xí Xọn]

Nhà Trắng “cài người” vào Trung tâm Kiểm soát 

và Phòng ngừa Dịch bệnh để kiểm soát thông tin

Updated: 2 days ago
Translated from AP News article White House puts ‘politicals’ at CDC to try to control info

Trong các trận đại dịch bùng phát trước đây như Ebola kéo dài hàng tháng hoặc hàng năm trời, hồ sơ và các cuộc phỏng vấn cho thấy ban lãnh đạo của CDC phần lớn vẫn ổn định để tạo ra sự nhất quán làm chỗ dựa cho nhân viên.

Các chuyên gia cho rằng sự xuất hiện của can thiệp và rối loạn chính trị đang tổn hại vị thế của cơ quan này.

Jason Dearen, Mike Stobbe and Richard Lardner, ngày 16 tháng 10, 2020

Nina Witkofsky, quyền tham mưu trưởng tại CDC.

NEW YORK (AP) - Nhà Trắng thời Trump vừa cài hai đặc vụ chính trị vào cơ quan y tế công cộng hàng đầu của Hoa Kỳ nhằm cố gắng kiểm soát thông tin mà tổ chức này công bố về đại dịch coronavirus trong lúc chính quyền tìm cách vẽ ra một tương lai tích cực, đôi khi trái ngược với các bằng chứng khoa học.



Hai người đã được bổ nhiệm đến trụ sở của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) ở Atlanta vào tháng 6 không có nền tảng kiến thức và kinh nghiệm về sức khỏe cộng đồng. Họ được giao nhiệm vụ theo dõi Bác sĩ Robert Redfield, giám đốc CDC, và các nhà khoa học tại đây, theo tin một số nhân viên CDC và các quan chức chính quyền tiết lộ cho Associated Press với điều kiện giấu tên lúc thảo luận về các vấn đề nội bộ của chính phủ.



Sự bổ nhiệm này là một nỗ lực đưa thêm nhiều “chính trị gia” vào CDC nhằm kiểm soát các thông điệp của CDC sau khi một số vụ rò rỉ đã “làm hư bột hư đường”, một quan chức chính quyền cho biết.



Khi hai người được bổ nhiệm xuất hiện ở Atlanta, vai trò của họ là một điều bí ẩn đối với các nhân viên cấp cao của CDC. Họ thậm chí không được chỉ định văn phòng làm việc. Cuối cùng, một trong hai người, Nina Witkofsky, trở thành quyền tham mưu trưởng, là cánh tay phải của Redfield. Người còn lại làm phó cho Nina, Chester “Trey” Moeller, cũng bắt đầu tham gia vào các cuộc họp khoa học, các nguồn tin cho biết.



Theo các cuộc phỏng vấn với nhiều quan chức CDC, hai đợt bổ nhiệm này có mức độ ảnh hưởng như thế nào đối với công việc của cơ quan thì chưa được rõ. Tuy nhiên, các nhà điều tra của Quốc hội cũng hỏi câu tương tự sau khi có bằng chứng về sự can thiệp chính trị vào các ấn phẩm khoa học, tài liệu hướng dẫn và các bài đăng trên web của CDC.



Nhà Trắng từ chối bình luận về điều này. Người phát ngôn của CDC xác nhận rằng Witkofsky và Moeller đang làm việc tại cơ quan và báo cáo cho Redfield, nhưng không nói gì thêm.



Trong một bức email gửi đến AP, Moeller viết, "Tôi làm việc cho Bác sĩ Redfield, một người toàn tâm tuyệt đối với khoa học, và hàng ngàn nhân viên cực kỳ tận tâm tại CDC làm việc thay cho toàn bộ người dân Mỹ."



Trong các trận đại dịch trước đây như Ebola hoặc SARS, CDC là bộ mặt đại diện cho phản ứng của Hoa Kỳ, đưa ra lời khuyên mang tính khoa học cho các bác sĩ cũng như bệnh nhân. Cơ quan này đã đóng vai trò tương tự khi đại dịch COVID-19 bắt đầu, nhưng đã vấp phải sự cố vào tháng 2, khi một xét nghiệm virus gửi đến các tiểu bang bị chứng minh là có sai sót. Sau đó, vào cuối tháng 2, Tiến sĩ Nancy Messonnier, một chuyên gia hàng đầu về bệnh truyền nhiễm của CDC, trong một cuộc họp báo, đã khiến chính quyền khó chịu khi nói thẳng về sự nguy hiểm của virus trong khi tổng thống khi đó vẫn đang xem nhẹ nó.



Trong vòng vài tuần, cơ quan này đã bị gạt qua bên còn Tổng thống Donald Trump và các quan chức chính quyền khác, thông qua các cuộc họp báo hàng ngày, trở thành nguồn cung cấp thông tin chính về dịch bệnh của Hoa Kỳ và nỗ lực kiểm soát bệnh.



Tuy nhiên, CDC vẫn tiếp tục thu thập thông tin dựa trên khoa học mâu thuẫn với tường thuật của Nhà Trắng. Vào tháng 5, AP thu nhận được một loạt email rò rỉ và các tài liệu khoa học cho thấy rõ cách Nhà Trắng giấu nhẹm các hướng dẫn chi tiết của CDC dành cho các cộng đồng nhằm mở cửa trở lại trong lúc đại dịch vẫn còn đang bùng phát.



Các email tiết lộ rằng chính quyền giao cho Văn phòng Quản lý và Ngân sách kiểm định căn cứ khoa học của CDC, thay vì dựa vào các chuyên gia y tế trong lực lượng đặc nhiệm coronavirus của Nhà Trắng. Theo các quan chức hiện tại và trước đây, các mẩu tin về sự hiện diện của các tài liệu này đã khiến chính quyền tức giận và làm dấy lên những nỗ lực mới nhằm kiểm soát CDC.



Vào một ngày thứ Hai trong tháng 6, hai gương mặt mới xuất hiện tại văn phòng CDC ở Atlanta. Một người là Witkofsky, theo hồ sơ bầu cử liên bang là người có vai trò nhỏ trong chiến dịch vận động tranh cử tổng thống của Trump.



Ban đầu bà Witkofsky được cài làm một cố vấn cấp cao cho ông Redfield. Các quan chức CDC cho biết, trong vài tuần sau đó, bà ấy sẽ đảm nhận vị trí quyền giám đốc nhân sự của cơ quan này và dần trở thành người tiếp xúc hàng ngày nhiều nhất với ông Redfield ở trụ sở CDC.



Theo một quan chức CDC, cũng yêu cầu giấu tên khi thảo luận về các vấn đề nội bộ của cơ quan, các nhân viên cấp cao của CDC đã biết chuyện một tuần trước khi có bổ nhiệm. Hai người họ không có văn phòng, và không ai biết vai trò của họ là gì.



"Họ cứ thế xuất hiện vào thứ Hai đầu tuần," quan chức cho biết.



Chính quyền của tổng thống đương thời có thẩm quyền bổ nhiệm giám đốc CDC. Glen Nowak, giáo sư Đại học Georgia, người đã điều hành các mối quan hệ truyền thông của cơ quan trong hơn chục năm, cho biết việc Nhà Trắng đang tìm cách xử lý tốt hơn các thông tin do CDC công bố không có gì lạ. Nowak cho biết, dù các chính quyền trước đây đã đặt những người được bổ nhiệm chính trị một cách công khai tại HHS ở Washington, chính quyền Trump đã đưa nó lên một tầm cao mới bằng cách bổ nhiệm người trụ sở chính của CDC ở Atlanta.



Trước Witkofsky và Moeller, chính quyền Trump đã bổ nhiệm vài người khác tại CDC ở Atlanta, và họ bị các nhân viên nhìn với con mắt ngờ vực. Theo các quan chức nói chuyện với AP, những người tiền nhiệm này không đóng vai trò báo cáo hoạt động nội bộ của cơ quan này cho Washington một cách rõ rệt như vậy.



Và Witkofsky quả là sự bổ nhiệm không bình thường đối với cơ quan y tế công cộng hàng đầu của quốc gia. Bà ấy học về tài chính và quản trị kinh doanh ở trường đại học và cao học, và có lúc đã làm nhà quảng cáo và nhà tổ chức sự kiện tài năng cho kênh Cartoon Network của Turner Broadcasting. Công việc chính trị của bà bao gồm việc trở thành giám đốc tổ chức sự kiện trong chiến dịch vận động tranh cử tổng thống năm 2000 của George W. Bush. Là một quan chức của Bộ Ngoại giao, bà đã phát triển một chương trình giao lưu quốc tế cho các vận động viên và huấn luyện viên Hoa Kỳ.



Theo nhiều quan chức của CDC, việc bà không quen thuộc với CDC và cách thức hoạt động của nó nhanh chóng trở nên rõ ràng trong các cuộc họp. Một nhân viên kể lại rằng bà Witkofsky tỏ ra ngạc nhiên khi biết CDC có một nền tảng hỗ trợ riêng.



Mặc dù phần lớn những người trong cơ quan không biết đến Witkofsky, bà đã gặp một vài nhân viên CDC vài tháng trước đó. Vào tháng 3, bà đã thay mặt chính quyền tổng thống liên lạc sắp xếp chuyến thăm một phòng thí nghiệm CDC cho Tổng thống Trump. Trump đội chiếc mũ bóng chày “Giữ nước Mỹ vĩ đại” màu đỏ, ca ngợi CDC và trấn an công chúng rằng “chúng ta đã sẵn sàng cho mọi thứ”. Trump khẳng định rằng ông có hiểu biết tuyệt vời về sức khỏe cộng đồng. Ông khoe, “Có lẽ tôi có một khả năng thiên bẩm”.



Hai quan chức chính quyền cho biết, trong vai trò mới của mình, bà Witkofsky liên lạc thường xuyên với ông Michael Caputo, là giám đốc truyền thông cho cơ quan quản lý của CDC, chính là Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Hoa Kỳ (HHS). Theo nhiều nguồn tin, vào thời điểm đó, văn phòng của Caputo đang cố gắng giành quyền kiểm soát báo cáo hàng tuần về bệnh tật và tử vong (viết tắt là MMWR), một tuần báo khoa học của CDC nổi tiếng có thẩm quyền và trung thực về những nỗ lực chống lại bệnh tật.



Moeller, phó tướng của Witkofsky, bắt đầu công việc cùng ngày, là một người ủng hộ Đảng Cộng hòa lâu năm, đã làm việc trong chiến dịch vận động tranh cử tổng thống của  Bush-Cheney vào năm 2004. Bài đăng gần đây nhất trên trang Facebook của ông ấy là biểu ngữ của chiến dịch vận động tranh cử của Trump “Làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại”.



Một cựu quan chức CDC cho biết, họ muốn ông ấy có mặt trong các cuộc họp và “lắng nghe các nhà khoa học”.



Witkofsky đã được thêm tên vào trang web của CDC khi bà trở thành quyền giám đốc nhân sự, nhưng tên của Moeller không xuất hiện trên các trang web HHS hoặc CDC.



Người phát ngôn của HHS cho biết cả Witkofsky và Moeller đều dưới quyền Redfield nhưng từ chối bình luận thêm về các vấn đề nhân sự.



Một số quan chức CDC nhận định rằng một đại dịch như thế này có liên quan đến nhiều bộ phận của chính phủ, và nhóm chính khách được cử đến Atlanta đôi khi giúp đẩy nhanh luồng thông tin từ CDS đến Washington.



Nhưng có một mặt trái rất lớn, theo ý của các chuyên gia y tế cộng đồng và cựu nhân viên CDC: thiệt hại đối với một CDC đã từng được tôn kính.



Nhà Trắng của Trump hầu như phớt lờ toàn bộ hướng dẫn của cơ quan này về cách giảm nhiễm vi-rút, còn các quan chức Nhà Trắng từ chối đeo khẩu trang và tiếp tục tổ chức các cuộc tụ họp lớn với ít biện pháp bảo vệ.



Tiểu ban Đặc nhiệm của Hạ viện về Khủng hoảng Coronavirus vào giữa tháng 9 xúc tiến một cuộc điều tra về việc chính quyền của Trump đã ngăn chặn CDC xuất bản các báo cáo khoa học chính xác trong đại dịch.

Witkofsky và Moeller nằm trong số các quan chức mà tiểu ban này đang tìm cách để phỏng vấn.



Các điều tra viên của tiểu ban muốn biết thêm về vai trò của Witkofsky và Moeller trong những nỗ lực của Caputo và các quan chức quản lý nhằm giành quyền kiểm soát biên tập đối với MMWR và các ấn phẩm CDC khác.



Các nhà điều tra cũng quan tâm đến việc liệu Witkofsky và Moeller có tham gia vào việc thay đổi hướng dẫn về COVID-19 của CDC dành cho các trường học hay không, cũng như sự thay đổi thông tin nhiều lần của cơ quan này về cách thức virus lây lan qua không khí.



Caputo đã tạm nghỉ việc tại HHS sau khi ông mô tả các nhà khoa học chính phủ là "lực lượng phản kháng" chống lại Trump trong một video đăng trên mạng. Trong một chương trình phát thanh của HHS, Caputo cáo buộc các đảng viên Dân chủ trong chính phủ, cùng với các phương tiện truyền thông tin tức, không muốn có vaccine để trừng phạt tổng thống. Sau khi sự việc này được đưa tin, một trong những cố vấn hàng đầu của Caputo, Tiến sĩ Paul Alexander, đã từ chức.



Sự can thiệp và áp lực chính trị rõ ràng từ Nhà Trắng thời Trump, và từ HHS, đã khiến ngay cả các chuyên gia khoa học đặt câu hỏi về một số quyết định của CDC. Nhiều quan chức CDC giấu tên cho biết, những điều đó đã làm cho cố gắng ứng phó với đại dịch tồi tệ nhất trong thế kỷ qua vốn đã khó nay còn khó hơn.



“Tôi không tin tưởng (thành phần chính trị được bổ nhiệm) mà họ đã cài đặt vào CDC”, lời của Tiến sĩ Rick Bright, một chuyên gia về vaccine của chính phủ, người đã đệ đơn khiếu nại rằng ông bị chỉ định một công việc cấp thấp hơn vì đã chống lại áp lực chính trị cho phép sử dụng rộng rãi hydroxychloroquine, một loại thuốc sốt rét Trump khuyến khích sử dụng để điều trị COVID-19. Bright cho rằng các nhà khoa học của CDC theo truyền thống nên là gương mặt đại diện cho phản ứng của liên bang, và thiếu vắng sự cố vấn của họ đối với công chúng đã góp phần gây ra trạng thái hoang mang.



“Điều đó thật đáng sợ,” ông nói. “(Nó) gây nhiễu loạn thông tin cho công chúng. Và tôi nghĩ rằng điều đó đang làm kéo dài và tăng sức công phá của trận đại dịch này”.



Tuần trước, Bright đã từ chức tại Viện Y tế Quốc gia, nói rằng cấp trên của ông ấy đã phớt lờ chiến lược thử nghiệm coronavirus quốc gia mà ông đã phát triển.



Áp lực chính trị gia tăng góp phần làm cho các nhà khoa học CDC đang nghiên cứu về phản ứng coronavirus kiệt sức. Một quan chức của cơ quan này cho biết các việc làm đó "khiến người ta không chú ý đến mối đe dọa thực sự" của virus và chồng thêm việc cho các bên.



Theo biểu đồ tổ chức nội bộ do The AP thu nhận được, cơ cấu tổ chức và lãnh đạo trong phản ứng COVID của CDC thay đổi liên tục từ tháng 3 đến tháng 9.



Trong biểu đồ hồi tháng 3, Messonnier được liệt kê là “quan chức cấp cao”, kém Giám đốc Redfield một bậc. Nhưng trong biểu đồ công bố vài tuần sau cuộc họp báo khiến Nhà Trắng tức giận, tên của bà đã biến mất hoàn toàn khỏi các vị trí hàng đầu. Bên cạnh tên của Redfield  xuất hiện một hộp mới: Lực lượng Đặc nhiệm Coronavirus của Nhà Trắng do Phó Tổng thống Mike Pence dẫn đầu.



Trong các trận đại dịch và bùng phát trước đây như Ebola kéo dài hàng tháng hoặc hàng năm trời, hồ sơ và các cuộc phỏng vấn cho thấy ban lãnh đạo của CDC phần lớn vẫn ổn định để tạo ra sự nhất quán làm chỗ dựa cho nhân viên.



Các chuyên gia cho rằng sự xuất hiện của những can thiệp và rối loạn chính trị đang làm tổn hại đến vị thế của cơ quan này.



“Chuyện ngày càng chồng chất. Và mỗi chuyện nhỏ đều đang gây ra những thiệt hại khác nhau đến uy tín của cơ quan," Nowak nói.



Người dịch:  Le Tran
Biên tập: K.Tran

The Interpreter