[Xí Xọn]

TỰ THẮNG VIẾT THẮNG

67. Vipiṭṭhikatvāna sukhaṃ dukhañca
pubbeva ca somanassadomanassaṃ,
laddhānupekkhaṃ samathaṃ visuddhaṃ
eko care khaggavisāṇakappo.
67. Hãy xoay lưng trở lại
Ðối với lạc và khổ,
Cả đối với hỷ ưu,
Ðược cảm thọ từ trước,
Hãy chứng cho được xả,
An chỉ và thanh tịnh;
Hãy sống riêng một mình
Như tê ngưu một sừng.
(HT Thích Minh Châu dịch)

“Hãy biến những khổ lạc hỷ ưu của quá khứ thành xả tâm thanh tịnh và ra đi một mình như loài tê ngưu.”

DUYÊN SỰ:
Ngày xưa tại một vương quốc biên địa kia có một vị vua nổi danh tài trí. Như để bù đắp cho một diện tích nhỏ bé của vương quốc và lực lượng ít ỏi của quân tướng, trước sau chỉ được vài ngàn người, nhà vua là một người thao lược toàn tài và minh mẫn quán thế.

Một hôm, ngồi nghĩ tới lãnh thổ bé nhỏ của mình, nhà vua trầm ngâm:
-Đất của ta ít quá nhưng trí tuệ ta có nhiều, bằng vào khả năng bản thân, ta có thể thôn tính tất cả đất đai trên toàn cõi Diêm Phù Đề một cách dễ dàng, thế tại sao ta lại khoanh tay ngồi yên đây chứ?

Trong thoáng chốc, vua nghĩ ra ngay một chiến lược độc đáo để thực hiện giấc mộng bá vương của mình và rồi ông lập tức thảo một lá chiến thư gửi cho vua láng giềng hẹn sẽ đánh nhau trong bảy hôm nữa nếu không chịu tự động quy hàng.

Sứ giả vừa đi xong, vua cho triệu tập khẩn cấp tất cả triều thần tướng sĩ lại rồi với một vẻ mặt nghiêm trọng, vua kể lại suy nghĩ vừa qua của mình và bằng một giọng nói âu lo vua hỏi mọi người:

-Việc đã tới nước này, chúng ta phải làm sao bây giờ, điều chắc chắn là khi nhận được chiến thư, vua tôi xứ láng giềng sẽ không để chúng ta yên đâu!

Vua đưa mắt nhìn khắp các hàng văn võ như để dò ý từng người. Lúc đó, hầu hết các đại thần đều có vẻ mất bình tĩnh, họ không biết nói gì hơn là hỏi vua một câu duy nhất:
-Hay là chúng ta cho gọi sứ giả quay lại được không tâu đại vương?
-Không còn kịp nữa đâu, sứ giả đã đi rât xa rồi.
Thấy nhà vua lắc đầu, đám đại thần cáng cuống quít h
ơn nữa, họ đồng quỳ xuống mếu máo:
- Thôi thế là chúng ta đã tới ngày tận số rồi tâu đại vương. Trước sau gì cũng chết, vậy chi bằng tất cả chúng ta cùng tự sát để tránh nỗi nhục bị đối phương giết chết.

Biết không dùng được đám đại thần nhút nhát, nhà vua hướng về phía một ngàn tướng sĩ:
-Ở đây có ai dám chết cùng ta, chúng ta sẽ cùng tự vẫn một lượt cho trọn đạo vua tôi?

Năm trăm tướng sĩ rời khỏi hàng ngũ tiến đến bên vua để xin được cùng chết với ông. Thấy thế, nhà vua phấn khởi gọi luôn năm trăm tướng sĩ còn lại:
-Còn các khanh thì sao? Hãy trả lời cho ta rằng ai là người dám cùng ta tự vẫn?

Điều vua mong mỏi đã thành sự thật, những giọng nói đầy hùng khí như vang lên cùng lúc:
-Tâu đại vương! Tự sát trong lúc này là một cử chỉ đàn bà, chúng ta là nam nhân, chúng ta phải chiến đấu tới cùng.
Biết sự việc đã tới lúc chín muồi, nhà vua dõng dạc phát đi lời hiệu triệu.

- Vậy thì tất cả chúng ta phải chuẩn bị để sẵn sàng tử chiến với kẻ thù, phải sẵn sàng!

Đúng như vua biên địa dự đoán, triều đình xứ láng giềng từ lâu vốn đã xem thường nước ông hèn yếu, nên khi nhận được chiến thư, họ lập tức đưa binh mã tràn qua biên giới.

Quân đội hai nước gặp nhau tại một địa điểm thích hợp

Thấy đối phương đông như kiến cỏ, vua biên địa xua ngay binh tướng của mình vào trận và theo lệnh ông, tất cả tập trung chủ lực đánh thẳng vào cánh trung quân của xứ láng giềng. Cuộc hành binh được diễn ra chớp nhoáng. Đoàn quân đối phương bị xe đôi và nhà vua láng giềng đã bị bắt sống.

Vua biên địa xử lý vua tôi xứ láng giềng một cách đơn giản: Vua thành tướng và tù binh thành quân sĩ dưới trướng của ông.

Với lực lượng đó và cũng chiến sách đó, vua biên địa tiếp tục thôn tính vương quốc thứ hai rồi bằng quân số mỗi lúc một tăng, ông lần lượt chiếm trọn 101 vương quốc của châu Diêm Phù Đề, mà trong số đó, vua Bārāṇasī vẫn được xem là minh chủ.

Sau khi thỏa chí với những thành công rực rỡ của mình, vua biên địa lại nghĩ tới một vấn đề khác:
-Ngày xưa ta chỉ là tiểu vương của một vùng biên địa nhỏ bé, bây giờ trở thành bậc minh chủ của toàn cõi Diêm Phù. Nẻo trần thế cũng đã đi trọn, chỉ con con đường giải thoát là ta chưa dấn bước. Ta xuất gia thôi, của đời trả lại cho đời, ta đi theo con đường của ta.

Thế rồi sau khi giao lại quyền minh chủ cho vua Bārāṇasī, vua biên địa vào rừng tu hành và đắc thành Độc Giác Phật.

Bài kệ trên đây là lời tuyên bố chánh trí của Ngài.

Việt Dịch: Tỳ Khưu Giác Nguyên.