[Xí Xọn]

BỎ THAU LẤY VÀNG

59. Khiḍḍaṃ ratiṃ kāmasukhañca loke
analaṃkaritvā anapekkhamāno,
vibhūsanaṭṭhānā virato saccavādī
eko care khaggavisāṇakappo.
59. Mọi du hí vui đùa,
Và dục lạc ở đời,
Không điểm trang bày biện,
Không ước vọng mong cầu,
Từ bỏ mọi hào nhoáng,
Nói lên lời chân thật,
Hãy sống riêng một mình
Như tê ngưu một sừng
(HT Thích Minh Châu dịch)

“Không đắm đuối, thích thú dục lạc trong đời, khước từ mọi điểm trang phù hư và chỉ chấp nhận cái gì là sự thật, bậc hiền trí lên đường độc hành như loài tê ngưu”

DUYÊN SỰ
Ngày xưa ở kinh thành Bārāṇasī có một nhà vua rất chú trọng đến việc điểm trang thân thể, ông chỉ lo sao cho mình có được nghi vệ đường bệ lộng lẫy của một vị hoàng đế sang cả giàu có. Tất cả những thứ vua thường dung như là mũ miện, long bào, ngọc đái, tràng hoa đều phải được chọn lựa kỹ lưỡng. Vì vua có bản tánh đặc biệt như vậy nên ông được mọi người gọi là đức vua Vibhūsakabrahmadatta (vua Brahmadatta thích trang điểm).

Lần đó cũng như mọi khi, thấy cách trang điểm của bọn hầu cận không làm vừa ý mình, vua bực bội tháo cởi ra hết mọi thứ rồi bắt họ làm lại từ đầu. Công việc đang dở dang thì tới giờ cơm, vua cho bọn họ nghỉ tay để sau đó lại tiếp tục.

Sau giờ ăn thay vì phải đi nghỉ, vua lại ngồi đó cho đám hầu cận trang điểm. Do sinh hoạt trái giờ giấc như vậy, nhà vua lâm bệnh. Cơn đau làm vua tỉnh ngộ, thấy mình cứ mãi bận tâm vấn đề hình thức để phải nô lệ cho những trang vật giả tạo, vua quyết định bỏ ngôi đi tu và sau đó chứng thành Độc Giác.

Bài kệ trên đây là lời cảm hứng của Ngài.

Việt Dịch: Tỳ Khưu Giác Nguyên.