[Xí Xọn]

HỔ LUÔN LÁNH HỒ

57. Pāpasahāyaṃ parivajjayetha

anatthadassiṃ visame niviṭṭhaṃ,

sayaṃ na seve pasutaṃ pamattaṃ

eko care khaggavisāṇakappo.

Với bạn bè độc ác,

Hãy từ bỏ lánh xa,

Bạn không thấy mục đích,

Quen nếp sống quanh co,

Chớ tự mình thân cận,

Kẻ đam mê phóng dật,

Hãy sống riêng một mình

Như tê ngưu một sừng.

(HT Thích Minh Châu dịch)

“Chớ đánh bạn với những kẻ ti tiện chỉ biết khuyến khích điều vô ích xằng bậy và luôn sống vướng vận, dể duôi - Người hiền trí thà bỏ đi một mình như loài tê ngưu.”


DUYÊN SỰ:

Trong một buổi ngự du thành phố, vua Bārāṇasī thấy dân chúng đang chuẩn bị kho lẫm bằng cách xúc bỏ những lúa cũ đã bị hư mất để có chỗ đựng lúa mới. Không biết họ đang làm gì, vua hỏi các quan. Câu trả lời của các quan làm vua nhớ ra một điều, ông hỏi quan thủ kho:

-Thóc trong kho còn nhiều lắm không?


-Tâu, còn đủ để nuôi hết hoàng tộc và cả quân đội trong một thời gian dài.


- Vậy trẫm muốn các khanh cất ngay lập tức một thí đường để có chỗ phân phát lúa gạo quốc khố cho dân chúng.



-Tâu, làm vậy để được gì thưa Đại Vương, chỉ tổ hao tốn thêm thôi - một vị đại thần tà kiến cương quyết ngăn cản thiện ý của vua.


Thấy có người cực lực phản đối, lại không muốn có chuyện không hay, vua im lặng bỏ qua việc ấy nghĩa là không bố thí gạo thóc cho dân chúng. Nhưng rồi thấy vua nể lời mình, vị đại thần kia thay vì phải tỏ ra biết điều một chút, đằng này ông ta vẫn tiếp tục lì lợm chống lại ý vua thêm hai lần nữa, cũng về vấn đề bố thí.


Cảm thấy mình bị xúc phạm quá mức, nhà vua chán nản suy nghĩ:


- Cho đến tài sản của mình mà cũng không được tùy ý sử dụng. Họ keo bẩn rồi muốn người khác cũng keo bẩn. Sống gần gũi những tên bạn xấu thế này chỉ có hại cho bản thân.

Thế rồi nhà vua tuyên bố thoái vị và đi vào rừng tu hành. Chẳng bao lâu sau ông chứng đạt Độc Giác Trí và bài kệ trên đây là lời cảm hứng mà cũng là lời tuyên bố chánh trí của ngài.

Việt Dịch: TK Giác Nguyên