[005]

Nhân đọc được một bài của thầy Tà đưa, phỏng vấn Stephen Kotkin có nhan đề như sau:

The Weakness of the Despot
An expert on Stalin discusses Putin, Russia, and the West.
By David Remnick


Vậy làm sao phân biệt giữa:

• Autocrat
  
• Dictator
  
• Tyrant
  
• Despot
  

[anattā]

Vậy làm sao phân biệt giữa:

• Autocrat
  
• Dictator
  
• Tyrant
  
• Despot
  

Nhờ anh 005 giải thích. Tôi cũng lơ mơ về sự khan khác giữa 4 từ ngữ này. 

[Lục Tuyết Kỳ]

Nhân đọc được một bài của thầy Tà đưa, phỏng vấn Stephen Kotkin có nhan đề như sau:

The Weakness of the Despot
An expert on Stalin discusses Putin, Russia, and the West.
By David Remnick


Vậy làm sao phân biệt giữa:

• Autocrat
  
• Dictator
  
• Tyrant
  
• Despot
  

Dạ vài ví dụ như vầy:  

[*]Autocrat - Tần Thuỷ Hoàng, Fidel Castro (có nhiều người sẽ kg đồng ý nhưng với muội thì ông ta chẳng khác gì TTH. )
[*]Dictator - Hitler, Putin, Mao Trạch Đông, Fidel Castro
[*]Tyrant - Tần Thuỷ Hoàng, Mao Trạch Đông, Fidel Castro Hitler, Putin, bọn Hán nô độc đảng VN
[*]Despot - Tần Thuỷ Hoàng, Hitler

[phai]

Tui thì nghĩ vầy, nói chung 

Autocrat: chuyên chính chung chung nhưng trong đó có thể có những chuyên chính hiền . Như nền quân chủ cũng là một loại chuyên chính nhưng có những ông vua nhân từ độ lượng như ... Lý Thái Tổ, Lý Thánh Tổ, Trần Thánh Tông, Trần Anh Tông vv.

Dictator: cũng là một cái tên chung cho mọi cá nhân có quyền hành tối cao để tự quyết định mọi việc cho 1 quốc gia nhưng cũng có cá cá nhân có thể không ác bằng những hạng độc tài sau.

Tyrant = despot: bạo chúa -> vừa độc vừa ác như Nero, Tần Thủy Hoàng, Mao Trạch Đông, Lenin, Stalin, Hồ Chí Minh, Pol Pot, nhà họ Kim của Bắc Hàn,  Hitler và Putin vv.

[005]

Nhờ anh 005 giải thích. Tôi cũng lơ mơ về sự khan khác giữa 4 từ ngữ này. 

 Anh Tà, vụ này mình không biết thật. Tiếng Việt mình giới hạn, chỉ biết có hai chữ bạo chúa và độc tài. Nhưng ngoại ngữ Anh, Pháp, Đức họ đều phân biệt, và khi đọc các bài báo họ diễn đạt rõ ràng qua từ ngữ. Rất tiếc sinh ngữ của 5 chưa đủ thấm nhuần để phân biệt. 5 dán bài này là hỏi thật chứ không phải vờ vĩnh bày trò. 

[005]

Dạ vài ví dụ như vầy:  

[*]Autocrat - Tần Thuỷ Hoàng, Fidel Castro (có nhiều người sẽ kg đồng ý nhưng với muội thì ông ta chẳng khác gì TTH. )
[*]Dictator - Hitler, Putin, Mao Trạch Đông, Fidel Castro
[*]Tyrant - Tần Thuỷ Hoàng, Mao Trạch Đông, Fidel Castro Hitler, Putin, bọn Hán nô độc đảng VN
[*]Despot - Tần Thuỷ Hoàng, Hitler

Tui thì nghĩ vầy, nói chung 

Autocrat: chuyên chính chung chung nhưng trong đó có thể có những chuyên chính hiền  . Như nền quân chủ cũng là một loại chuyên chính nhưng có những ông vua nhân từ độ lượng như ... Lý Thái Tổ, Lý Thánh Tổ, Trần Thánh Tông, Trần Anh Tông vv.

Dictator: cũng là một cái tên chung cho mọi cá nhân có quyền hành tối cao để tự quyết định mọi việc cho 1 quốc gia nhưng cũng có cá cá nhân có thể không ác bằng những hạng độc tài sau.

Tyrant = despot: bạo chúa -> vừa độc vừa ác như Nero, Tần Thủy Hoàng, Mao Trạch Đông, Lenin, Stalin, Hồ Chí Minh, Pol Pot, nhà họ Kim của Bắc Hàn,  Hitler và Putin vv.

Hồi xưa mình không bận tâm lắm, đa số mình nghĩ giống nhau nhưng càng .... già, càng đọc báo nhiều về chính chị chính em, lại thấy các cây viết báo, các chính trị gia khi phát ngôn, họ chọn lựa chữ kỹ càng nên bỗng nhiên thấy mình "hụt hẫng", sút kém về kiến thức ngôn ngữ. 
Cám ơn Bạch y nữ hiệp và anh Phai nhe . Mình có đọc các giải thích của Oxford dictionary nhưng cứ nghẹn ở tiếng Việt và có dịp đọc đến những khái niệm này lại không nhớ phải phân biệt ra sao cho dễ nhớ.

Tiếng Việt chắc chỉ có mấy chữ Hán-Việt này: Độc tài, bạo chúa, ác vương, bạo quân.

[005]

Còn tiếp...

•  totalitarian
  
•  authoritarian
  
•  monocrat
  
•  overlord
  
•  absolutist
  

[phai]

Hồi xưa mình không bận tâm lắm, đa số mình nghĩ giống nhau nhưng càng .... già, càng đọc báo nhiều về chính chị chính em, lại thấy các cây viết báo, các chính trị gia khi phát ngôn, họ chọn lựa chữ kỹ càng nên bỗng nhiên thấy mình "hụt hẫng", sút kém về kiến thức ngôn ngữ. 
Cám ơn Bạch y nữ hiệp và anh Phai nhe . Mình có đọc các giải thích của Oxford dictionary nhưng cứ nghẹn ở tiếng Việt và có dịp đọc đến những khái niệm này lại không nhớ phải phân biệt ra sao cho dễ nhớ.

Tiếng Việt chắc chỉ có mấy chữ Hán-Việt này: Độc tài, bạo chúa, ác vương, bạo quân.

Những chữ như vầy chắc tiếng Việt không có nhiều như tiếng Anh nên nếu anh muốn tìm một chữ khả dĩ tương đồng có lẽ không ra đâu.
Với tôi, đọc và hiểu là đủ rồi vì nhiều khi đọc mà không hiểu hoặc hiều lờ mờ  nữa kìa nhất là những bài viết của những ông học giả chuyên viên này nọ   . 

Ai nói tiếng Việt giầu nhưng tui cảm thấy khác, tui thấy tiếng Việt giầu ở cảm xúc nhưng thiếu thực tế.

[abc]

Những chữ như vầy chắc tiếng Việt không có nhiều như tiếng Anh nên nếu anh muốn tìm một chữ khả dĩ tương đồng có lẽ không ra đâu.
Với tôi, đọc và hiểu là đủ rồi vì nhiều khi đọc mà không hiểu hoặc hiều lờ mờ  nữa kìa nhất là những bài viết của những ông học giả chuyên viên này nọ   . 

Ai nói tiếng Việt giầu nhưng tui cảm thấy khác, tui thấy tiếng Việt giầu ở cảm xúc nhưng thiếu thực tế.

tiếng Việt giàu nhưng không mạnh 

[Lục Tuyết Kỳ]

Hồi xưa mình không bận tâm lắm, đa số mình nghĩ giống nhau nhưng càng .... già, càng đọc báo nhiều về chính chị chính em, lại thấy các cây viết báo, các chính trị gia khi phát ngôn, họ chọn lựa chữ kỹ càng nên bỗng nhiên thấy mình "hụt hẫng", sút kém về kiến thức ngôn ngữ. 
Cám ơn Bạch y nữ hiệp và anh Phai nhe . Mình có đọc các giải thích của Oxford dictionary nhưng cứ nghẹn ở tiếng Việt và có dịp đọc đến những khái niệm này lại không nhớ phải phân biệt ra sao cho dễ nhớ.

Tiếng Việt chắc chỉ có mấy chữ Hán-Việt này: Độc tài, bạo chúa, ác vương, bạo quân.

Dạ theo muội thấy thì tiếng Việt mình dịch những chữ này chung chung, general idea thôi chứ kg mổ xẻ, disect từng chữ vì những chữ này có nguồn gốc rất xa xưa, ví dụ từ thời chính trị La Mã, biến chuyển theo thời gian và cách xử dụng, định nghĩa cũng thay đổi theo thời cuộc.  Ví dụ như chữ “autocrat” chẳng hạn, có nghĩa là tất cả quyền lực, quyền sinh sát nằm trong tay một người, “quân xử thần tử”, kg có một lề luật nào có thể ngăn chặn sự tàn bạo của người này cả.   Nếu học ở phương tây về Tần Thuỷ Hoàng, thì World History của phương tây giải thích như sau:  

The emperor Qin Shihuang, also called the First Emperor of China was the founder of the unified empire. Under his virtually unopposed rule, Qin Shihuang established an autocratic state with centralized power over the feudal society.

Đào sâu hơn nữa lịch sử của chữ “autocratic”, tĩnh từ của “autocrat” là có từ Greek gồm chữ “auto” aka “self” và chữ “cratic” aka “ruling”.

Và bên trong “autocracy” thì chúng ta có subcategories trong đó có depostism, fascism, monarchy (tiếng Việt) gọi vỏn vẹn là “quân chủ”.

Disect chữ depostism thì chúng ta thấy chữ này có nguồn gốc từ thời Ai Cập cổ đại, khi đó vua được gọi là Pharaon, người quyền lực nhất thời bấy giờ.  Đến thế kỷ 18 ở Châu Âu thì được biến chuyển thành monarchy đến bây giờ.

PS.  Đây là một cái bảng so sánh giữa “quân chủ” vs “độc tài” theo định nghĩa của phương tây ở thế kỷ 21.  

[Lục Tuyết Kỳ]

Còn tiếp...

•  totalitarian
  
•  authoritarian
  
•  monocrat
  
•  overlord
  
•  absolutist
  

totalitarian: trên authoritarian, độc đảng, độc tài, chính phủ nắm toàn bộ quyền trong cuộc sống của người dân. Cách đây 10 năm, trong phiên xử blogger Điếu Cày và Tạ Phong Tần, một trung tá côn an đã nói tục aka profanity “tự do là cái con c…”

authoritarian: chuyên chế và độc đoán, chính phủ muốn nắm trọn quyền trong nội các và bộ chính trị và những cơ quan kg nằm trong control của chính phủ.  (Hoa Kỳ hiện nay đang vẫy vùng ở nguy cơ này).

monocrat: chế độ quân chủ (Nhật, Anh, etc…)

overlord: chúa tể (the lion king ), lãnh chúa, Elon Musk

absolutist: Nữ Hoàng Anh Quốc  

[005]

tiếng Việt giàu nhưng không mạnh 

Tiếng Việt chỉ có độ 100 triệu người nói thôi.

Các anh chị bự nằm trong bản đồ: Top 10 Languages By Number Of Native Speakers

[005]

PS.  Đây là một cái bảng so sánh giữa “quân chủ” vs “độc tài” theo định nghĩa của phương tây ở thế kỷ 21.  

 5 thấy cái bảng so sánh này phần so sánh cuối cùng giữa autocrat và dictator có phần không ổn.  Đại khái là autocrat có vẻ chưa đủ độc .... tài bằng anh dictator, không có dũng khí và "thần thái" giúp y bày trò hại dân (xách quân đi đánh Ukraine là hại dân Nga rồi). Hm, Putin is an autocrat and dictator in the same person.

Nếu mình gõ "Putin is an autocrat" vào khung tìm kiếm google có 2 triệu 400 ngàn kết quả.
Còn nếu mình gõ "Putin is a dictator" vào khung tìm kiếm google  thì có 12 triệu 500 ngàn kết quả.

Cho thấy người ta định nghĩa Putin là dictator nhiều hơn. Nhưng đọc các bài báo thông thường gọi các ông thần độc tài này là autocrats.  But they are indeed capable of everything.  

Tờ The Atlantic chụp tấm hình này, với dòng tựa: The Bad Guys Are Winning

và một đoạn lý thú:

"..
This is not to say that there is some supersecret room where bad guys meet, as in a James Bond movie. Nor does the new autocratic alliance have a unifying ideology. Among modern autocrats are people who call themselves communists, nationalists, and theocrats. No one country leads this group. Washington likes to talk about Chinese influence, but what really bonds the members of this club is a common desire to preserve and enhance their personal power and wealth. Unlike military or political alliances from other times and places, the members of this group don’t operate like a bloc, but rather like an agglomeration of companies—call it Autocracy Inc. Their links are cemented not by ideals but by deals—deals designed to take the edge off Western economic boycotts, or to make them personally rich—which is why they can operate across geographical and historical lines.
..."
 

[phai]

 5 thấy cái bảng so sánh này phần so sánh cuối cùng giữa autocrat và dictator có phần không ổn.  Đại khái là autocrat có vẻ chưa đủ độc .... tài bằng anh dictator, không có dũng khí và "thần thái" giúp y bày trò hại dân (xách quân đi đánh Ukraine là hại dân Nga rồi). Hm, Putin is an autocrat and dictator in the same person.

Nếu mình gõ "Putin is an autocrat" vào khung tìm kiếm google có 2 triệu 400 ngàn kết quả.
Còn nếu mình gõ "Putin is a dictator" vào khung tìm kiếm google  thì có 12 triệu 500 ngàn kết quả.

Cho thấy người ta định nghĩa Putin là dictator nhiều hơn. Nhưng đọc các bài báo thông thường gọi các ông thần độc tài này là autocrats.  But they are indeed capable of everything.  

Tôi có chút ý kiến, có lẽ chữ "dictator" phổ thông nhất ai cũng biết nên được dùng nhiều nhất (12.5 triệu kết quả trên google ) còn những chữ kia cao cấp hơn nên các nhà bình luận gia hay dùng để nâng cao bài viết của mình lên. Giống như ngôn ngữ trong nhạc bolero và nhạc lãng mạng soang vậy thôi    .
Thú thật có vài chữ anh 5 nêu ra tôi cũng chưa từng biết tới.
Ngoài những chữ như monarchy có thể hiểu ngay là nền quân chủ chuyên chế còn những chữ khác hơi rắc rối cho người bình thường.

[Lục Tuyết Kỳ]

 5 thấy cái bảng so sánh này phần so sánh cuối cùng giữa autocrat và dictator có phần không ổn.  Đại khái là autocrat có vẻ chưa đủ độc .... tài bằng anh dictator, không có dũng khí và "thần thái" giúp y bày trò hại dân (xách quân đi đánh Ukraine là hại dân Nga rồi). Hm, Putin is an autocrat and dictator in the same person.

Nếu mình gõ "Putin is an autocrat" vào khung tìm kiếm google có 2 triệu 400 ngàn kết quả.
Còn nếu mình gõ "Putin is a dictator" vào khung tìm kiếm google  thì có 12 triệu 500 ngàn kết quả.

Cho thấy người ta định nghĩa Putin là dictator nhiều hơn. Nhưng đọc các bài báo thông thường gọi các ông thần độc tài này là autocrats.  But they are indeed capable of everything.  

Tờ The Atlantic chụp tấm hình này, với dòng tựa: The Bad Guys Are Winning

và một đoạn lý thú:

"..
This is not to say that there is some supersecret room where bad guys meet, as in a James Bond movie. Nor does the new autocratic alliance have a unifying ideology. Among modern autocrats are people who call themselves communists, nationalists, and theocrats. No one country leads this group. Washington likes to talk about Chinese influence, but what really bonds the members of this club is a common desire to preserve and enhance their personal power and wealth. Unlike military or political alliances from other times and places, the members of this group don’t operate like a bloc, but rather like an agglomeration of companies—call it Autocracy Inc. Their links are cemented not by ideals but by deals—deals designed to take the edge off Western economic boycotts, or to make them personally rich—which is why they can operate across geographical and historical lines.
..."
 

Dạ muội cũng nghĩ phần cuối trong bảng so sánh họ chỉ nói chung chung về thể chế quân chủ, như Nhật Hoàng hay Nữ Hoàng Elizabeth chẳng hạn.  Còn về Putin khi gọi lão là autocrat thì cũng như chữ “Đại Đế” mình dùng để châm biếm.  Bề ngoài nhìn vào theo sách vở thì guồng máy chính trị của Nga kg phải là “quân chủ” vì họ vẫn có bầu cử, nhưng bên trong thì ông ta control hết cả, bầu cử chỉ là hình thức thôi.  Tập Cận Bình cũng rứa, những kẻ độc tài đều giống nhau, thâu tóm quyền lực.  Vì vậy cột nào cũng có mấy lão này: độc tài, bạo chúa, độc tôn, độc đảng, độc ác…