Các học giả cảnh báo về nguy cơ nước Mỹ rơi vào chế độ độc tài Trump

Translated from The Washington Post article Trump obliterates lines between governing and campaigning in service of his reelection

Trump đã đạp đổ thông lệ lâu đời được tôn trọng của bầu cử trong một thể chế dân chủ

David Nakamura, ngày 23 tháng 8, 2020

[Image: 24d15c_84fd5f2f64d04e88bde41b7fb65273ad~mv2.webp]

Tổng Thống Trump tham dự mít tinh tại Sân bay Yuma ngày 18, tháng 8, tại Yuma, Arizona (Brendan Smialowski/AFP)

Bị thụt lùi đằng sau trong các cuộc thăm dò và cố gắng để tìm kiếm một thông điệp ứng cử, Tổng thống Trump đã lạm dụng đến một trong những quyền lực của Tổng Thống đương nhiệm - văn phòng Toà Bạch Ốc - để phục vụ cho việc tái tranh cử. Những hành vi này của ông đã bất chấp giới hạn giữa việc trị quốc và việc tranh cử, thử thách ranh giới pháp lý, những điều các vị tổng thống tiền nhiệm chưa từng làm.

Trong những tuần gần đây, Trump thừa nhận ông đã phản đối việc tài trợ cho Hệ thống Bưu chính Hoa Kỳ vì ông không muốn số tiền đó được dùng vào việc bỏ phiếu qua thư phổ thông. Ông đã gửi các nhân viên sở Nội An đến dẹp những cuộc biểu tình đòi bình đẳng xã hội ở những nơi ông gọi là “các thành phố của Đảng Dân chủ.” Ông ký một loạt các sắc lệnh qua mặt Quốc hội và có những tuyên bố sặc mùi đảng phái tại các sự kiện ở toà Bạch Ốc, gồm cả 54 phút độc thoại trong Vườn Hồng đả kích đối thủ đảng Dân chủ Joe Biden vào tháng trước.

Trump cũng dùng cả các nguồn lực và nhân sự của quốc gia để tái tạo lại những náo nhiệt của các cuộc mít tinh vận động tranh cử đang bị hạn chế bởi đại dịch coronavirus. Ông mời cả những khách quen chơi gôn ở khu nghỉ dưỡng tư nhân của mình ở Bedminster, NJ đến dự họp báo ở đó, và nhiều người trong số họ đã chất vấn các phóng viên. Tuần qua ông tổ chức một buổi mít tinh vận động tranh cử ở Yuma, Arizona, với hơn 20 thành viên nghiệp đoàn Tuần tra biên giới ngoài nhiệm vụ, nhiều người mang khẩu trang dán các nhãn như “TRUMP” và “MAGA.”

Tổng thống Trump cho biết Bưu điện Hoa Kỳ không thể tạo điều kiện cho việc bỏ phiếu qua thư năm 2020 vì thiếu ngân sách mà ông đang ngăn chặn. (Video: JM Rieger/Photo: Jabin Botsford/ The Washington Post)

Tuần này, ông sửa soạn nhận vinh dự được tái đề cử trong đại hội Đảng Cộng hoà và sẽ đọc bài diễn văn chấp nhận tại Toà Bạch Ốc. Đệ nhất phu nhân Melania Trump sẽ phát biểu tại Vườn Hồng, nơi bà vừa tân trang. Con gái Trump, Ivanka Trump, và Ja’Ron Smith, cả hai trợ lý toà Bạch Ốc, đều là những người sẽ phát biểu trong đại hội, và cả bộ trưởng ngoại giao Mike Pompeo, vi phạm truyền thống lâu đời là các nhà ngoại giao cao cấp phải tự cách mình trong việc chính trị đảng phái.

Tổng thống của cả hai đảng, gồm cả những người tiền nhiệm gần đây của Trump như Barack Obama và George W. Bush, cũng đã trộn lẫn phần nào việc tranh cử riêng tư với việc công ở toà Bạch Ốc, nhất là trong những năm bầu cử. Nhưng Trump đã đạp đổ những quy tắc từng được trân trọng bởi cả hai đảng và cũng thách thức ranh giới pháp lý nhằm hạn chế các hoạt động chính trị của các viên chức liên bang, các luật sư về đạo đức cho biết.

Ngoài vấn đề pháp lý, việc Trump đọc diễn văn từ Toà Bạch Ốc tuần này sẽ “gửi một thông điệp rất mạnh mẽ đến những người làm việc trong guồng máy liên bang rằng ở những vị trí cao, chính phủ sẽ phục vụ bạn,” ông Walter Shaub, Giám đốc Văn phòng đạo đức dưới thời Obama nói. “ Nó làm đảo lộn ý nghĩa của việc phục vụ quần chúng.”

Ông Shaub cũng vạch ra việc Trump quyết định không chuyển nhượng quyền quản lý các công ty bất động sản của mình khi trở thành tổng thống đã tạo nên một chính thể “tự xử.”

Ông nói, Trump “nói rõ ông không hề thấy sự khác biệt giữa chính phủ và chính cá nhân ông.”

Đảng Dân chủ đã từng lên tiếng chống đối việc Trump dùng Toà Bạch Ốc làm một bối cảnh chính trị công khai. Để trả lời cho những lục vấn của Quốc hội, Văn phòng luật sư đặc biệt đã tuyên bố trong một bức thư trong tháng này rằng Trump và Phó tổng thống Pence được miễn các quy định dân sự theo đạo luật Hatch (Hatch Act), cấm nhân viên chính phủ tham dự vào các hoạt động chính trị dưới mọi hình thức. Văn phòng này sau đó cũng lên tiếng nói rõ lại rằng họ chỉ nói đến những luật lệ không dính dáng đến phần hình sự của bộ luật.

Trong một tuyên bố, phát ngôn viên Toà Bạch Ốc John Deere cho biết, “Tổng thống, giống như những người tiền nhiệm trước đây, có toàn quyền để nói chuyện với dân chúng về bất cứ chủ đề gì vào bất cứ lúc nào ở bất cứ đâu.”

Trump bào chữa rằng việc ông chọn để phát biểu từ Toà Bạch Ốc là một cách tiết kiệm tiền thuế của dân. Đảng Cộng hoà đã định tổ chức ở Charlotte trước đây, nhưng cũng giống như Đảng Dân chủ, đã phải huỷ bỏ phần dành cho cử tri trong đại hội.

Dùng Toà Bạch Ốc, Trump cho là sẽ tiết kiệm được công quỹ vì vấn đề bảo vệ an ninh sẽ được dễ dàng hơn, dù trên thực tế hầu hết các chi phí sinh ra cho một đại hội ở chỗ khác có lẽ sẽ được văn phòng tranh cử của ông hay Uỷ ban quốc gia Cộng hoà thanh toán.

Tổng thống cho biết ông cũng cân nhắc việc phát biểu từ địa điểm lịch sử ở Gettysburgh, PA, nhưng ông nói với tờ New York Post tuần rồi là ông chọn Toà Bạch Ốc bởi vì ở đó “sẽ làm tôi thoải mái. Sẽ làm cho cả nước thoải mái.”

Trump đã biến nhiều nhận xét của ông tại các sự kiện công cộng thành những cuộc tấn công chính trị. Hôm thứ Sáu, ông đã tấn công liên tục vào Biden trong một phát biểu dài trước Hội đồng chính sách quốc gia bảo thủ.

“Tôi là người duy nhất đứng giữa giấc mơ Mỹ và tình trạng vô chính phủ, điên cuồng và hỗn loạn,” Trump tuyên bố. Một nhân viên Toà Bạch Ốc nói tổng thống của cả hai đảng đều thường vạch ra những khác biệt giữa mình với phe đối lập, nhất là trong năm bầu cử.

Các nhà phê bình đưa ra bằng chứng Trump sẵn sàng trộn lẫn lợi ích cá nhân và việc công như việc ông tự ý sử dụng các khu nghỉ dưỡng tư nhân của mình cho các cuộc họp thượng đỉnh với các nhà lãnh đạo nước ngoài và các việc của chính phủ, việc ông bổ nhiệm Ivanka Trump và con rể Jared Kushner làm cố vấn cấp cao của Tòa Bạch Ốc, và việc ông sử dụng tài khoản Twitter cá nhân để tấn công các đối thủ và công bố chính sách của mình.

“Cách ông hành xử mọi lúc mọi nơi cũng giống kiểu ông ấy sử dụng Twitter,” Simon Rosenberg, người sáng lập tổ chức cấp tiến NDN phát biểu về việc ông nhập nhằng chính trị cá nhân." Đây là điều cấm kỵ trong các chính phái của Mỹ trước đây.

Trong một tweet vào tuần trước, Trump đã kêu gọi tẩy chay Goodyear về quyết định của công ty cấm nhân viên dánh nhãn chính trị trong công việc, bao gồm cả mũ "MAGA". Sau đó, ông cho biết sẽ ủng hộ việc tháo bánh xe Goodyear khỏi xe limousine của tổng thống, khiến một phóng viên đặt câu hỏi không biết ông đang đưa ra tuyên bố chính trị cá nhân, hay chỉ đạo chính sách của chính phủ.

Phát ngôn viện Tòa Bạch Ốc Kayleigh McEnany cho biết Goodyear đang áp dụng tiêu chuẩn kép bằng cách cho phép các biểu hiệu ủng hộ phong trào Black Lives Matter. Cô cho rằng khẩu hiệu MAGA của Trump đã trở thành đồng nghĩa với sự ủng hộ "mạng sống xanh" dành cho các cơ quan công lực.

McEnany nói tại Tòa Bạch Ốc: “Tôi phải nhấn mạnh rằng ‘vấn đề mạng sống xanh’ là một vấn đề công bằng, và Goodyear cần phải thừa nhận điều đó”.

Các nhà sử học đã so sánh hành động của Trump tương đương với những kẻ chuyên quyền, những người tập trung vào việc duy trì quyền lực và làm giàu cho bản thân. Tác giả Ruth Ben-Ghiat, người đã viết về những nhà độc tài, cho biết Trump đã “làm soi mòn các thông lệ dân chủ” và “khiến người Mỹ khó thực hiện quyền của họ, đó là cuộc chiến của ông ấy về bỏ phiếu qua đường Bưu chính. ”

Cuộc tấn công của Trump vào Goodyear, bà nói thêm, là cố tình “đàn áp kẻ thù và bịt miệng tất cả đối thủ tranh cử của ông”.

Kể từ khi bắt đầu chiến dịch tranh cử đầu tiên của mình, Trump đã đạp đổ thông lệ lâu đời được tôn trọng của bầu cử trong một thể chế dân chủ, có khả năng gây nguy hiểm cho an ninh quốc gia, theo các thành viên của cả hai đảng.

Một báo cáo chi tiết và đầy đủ từ Ủy ban Tình báo Thượng viện do Đảng Cộng hòa lãnh đạo được công bố vào tuần trước đã mô tả chiến dịch tranh cử năm 2016 của ông đã bị phản gián Nga lợi dụng, qua nhiều cuộc tiếp xúc với Nga, trong khi mong muốn khai thác sự hỗ trợ từ Điện Kremlin.

Hạ viện do đảng Dân chủ lãnh đạo đã luận tội Trump trong năm qua vì một cuộc điện thoại riêng của ông vào tháng 7 năm 2019, trong đó ông đã dùng viện trợ của Quốc Hội, gây sức ép với nhà lãnh đạo Ukraine để mở một cuộc điều tra về Biden và con trai ông Hunter, nhằm bôi nhọ ông Biden.

"Chính quyền này đã chứng tỏ họ sẵn sàng phá hủy nền dân chủ của chúng ta nếu đó là điều cần thiết để giành chiến thắng", Obama cảnh báo gay gắt về cách ông Trump lợi dụng chức vụ tổng thống, trong Hội nghị Quốc gia của Đảng Dân chủ vào tuần trước.

Khi Biden dẫn đầu trong cuộc khảo sát toàn quốc, Trump đã kích động một cuộc chiến văn hóa, tận dụng các cuộc biểu tình đấu tranh dân quyền ở các thành phố. Trong một lễ kỷ niệm ngày 4 tháng 7 tại Tòa Bạch Ốc, tổng thống đã chỉ trích "cánh tả cực đoan, những người theo chủ nghĩa Mác Xít, những người theo chủ nghĩa vô chính phủ, những kẻ kích động" trong một bài phát biểu mang nặng tính đảng phái trong khung viên của Tòa Bạch Ốc.

Kể từ đó, chính quyền của Trump đã cử các lực lượng an ninh liên bang - bao gồm một bộ phận của cảnh sát Tuần tra Biên giới và cảnh sát mật từ Bộ An ninh Nội địa - đến Portland, Seattle, và các thành phố khác để trấn áp các cuộc biểu tình và bắt giữ các đối tượng. Trump đã đổ lỗi cho các thị trưởng và thống đốc đảng Dân chủ vì đã không dập tắt được các cuộc biểu tình hầu hết là ôn hòa, mặc dù chỉ có một số ít bạo lực, ăn cắp, và đốt phá.

Tuần trước, Trump một lần nữa nhắm vào đối thủ chính trị - California. Ông đe dọa sẽ giữ lại viện trợ cháy rừng cho tiểu bang vì các nhà lãnh đạo đảng Dân chủ không tuân theo lời khuyên của ông để "quét sạch rừng của họ" dọn lá cây và các vụn vặt khác mặc dù phần lớn diện tích rừng thuộc về chính phủ liên bang.

“Có lẽ chúng tôi sẽ buộc họ phải trả giá vì họ không lắng nghe chúng tôi,” ông nói trong một sự kiện ở Pennsylvania.

Tại Yuma, Trump đã tổ chức một cuộc biểu tình bên trong một nhà chứa máy bay với 200 thành viên công đoàn của Hội Tuần tra Biên giới Quốc gia và hàng trăm thành viên gia đình. Chủ tịch công đoàn, Brandon Judd, một đồng minh của Trump và là khách mời thường xuyên của Fox News, đã khởi động đám đông bằng cách lặp lại những lời cảnh báo của Trump về “tình trạng vô luật pháp sẽ xảy ra” nếu Biden đắc cử.

“Ngay từ đầu, chúng tôi đã có cảm tình,” Trump nói với Judd, nói rằng Lực lượng Tuần tra Biên giới là “những người bạn tuyệt vời của tôi”.

Tuần trước, Trump đã đưa ra ý kiến cử các cơ quan công lực giám sát các địa điểm bỏ phiếu, gây ra báo động rằng động thái này nhằm lặp lại các chiến thuật được sử dụng trước đây để đe dọa các cử tri da màu.

Ông Miles Taylor, người từng là chánh văn phòng của cựu bộ trưởng DHS Kirstjen Nielsen, cho biết trong một cuộc phỏng vấn rằng Trump đã coi cơ quan 250.000 người này là “một chỗ dựa chính trị”. Ông nhớ lại chuyến công du cùng Trump tới biên giới Texas và Mexico trong thời gian đóng cửa biên giới vào tháng 1 năm 2019 khi tổng thống nói với các phụ tá rằng ông muốn sự kiện này xảy ra. Ông chụp hình với các xe tuần tra của cảnh sát biên giới và các gói ma tuý bị thu giữ, để trông giống như "hình ảnh của Hollywood. ”

Tinh thần ở các bộ phận của DHS bị suy nhược vì “ họ nghĩ rằng công việc của họ là ngăn chặn một vụ 9/11 khác, chứ không phải để bầu lại tổng thống, ”Taylor, người gần đây đã ủng hộ Biden sau khi rời chính quyền Trump vào năm ngoái.

Hội Tuần tra Biên giới Quốc gia chưa bao giờ ủng hộ ứng cử viên tổng thống nào trước khi ủng hộ Trump vào năm 2016, Judd nói. Tuy nhiên, ông đã bác bỏ gợi ý rằng mối quan hệ chính trị chặt chẽ của công đoàn với Trump có thể làm thay đổi nhận thức của công chúng rằng , cảnh sát biên giới sẽ không thực thi các chính sách của chính quyền Biden.
“Chúng tôi đã thi hành nhiệm vụ ở cấp cao nhất dưới thời Obama,” Judd nói.

Lawrence Noble, cựu tổng cố vấn của Ủy ban Bầu cử Liên bang cho biết: “Các công đoàn cần giữ tư cách trung lập trong chính trị. Vấn đề trở nên nghiêm trọng khi một cơ quan công lực ủng hộ một ứng cử viên một cách mạnh mẽ và phán đoán ứng cử viên nào tốt hơn. Họ đang ở tuyến đầu và bạn sẽ cảm thấy lo sợ khi phải chạm trán với một cơ quan công lực bị ảnh hưởng chính trị. Và nếu họ cũng đang bị lạm dụng để đàn áp các cuộc biểu tình chống lại tổng thống, thì điều đó thực sự có vấn đề. "

Người dịch: Minhly Dang, L. Ta
Biên tập: Khanh Le

The Interpreter