[caothang]

Giới có 2 loại:

• Giới tướng hữu hạn: Giới được đức Phật ban hành mỗi khi có Tăng sĩ hoặc cư sĩ phạm phải sai lầm, đó là giới chế định gồm một số điều học cho từng đối tượng, gọi là giới tướng hữu hạn.

• Giới tánh vô hạn: Giới có sẵn trong tự tánh mỗi người, khi nhận thức minh bạch hành động nói năng của mình thì giới là tự nhiên, tự giác nên gọi là giới tánh vô hạn.

Trong thời kỳ đầu của đức Phật, khi Ngài khai thị thì hầu như ai cũng đều giác ngộ mặc dù lúc ấy chưa có giới định tuệ chế định nào cả. Vì giới định tuệ chính là Bát Chánh Đạo mà trong đó chánh ngữ, chánh nghiệp, chánh mạng đều là giới có sẵn trong tự tánh mỗi người.

Qua trải nghiệm thực chúng ta sẽ thấy giới có thể phân thành 6 giai đoạn:

• Giai đoạn 1: Đối với người đã sai phạm trong hành động, nói năng hại mình hại người hoặc bị người đời chê trách, đức Phật mới chế định giới để ngăn cấm những hành động sai trái. Giai đoạn này giới là sự ngăn cấm.

• Giai đoạn 2: Đối với người chưa sai phạm thì giới chế định chỉ mang tính ngăn ngừa không để gây ra hành động nói năng hại mình hại người, hoặc để người đời chê trách. Giai đoạn này giới là sự ngăn ngừa.

• Giai đoạn 3: Đối với người không sai phạm thì giới chế định là điều học giúp nhận ra hành động nào nên hoặc không nên làm, đúng hoặc sai, tốt hoặc xấu, lợi mình lợi người hoặc hại mình hại người để sống cho đúng tốt. Giai đoạn nàygiới là điều học.

Ba giai đoạn trên thuộc giới tướng hữu hạn mang tính khái niệm tục đế.

• Giai đoạn 4: Đối với người biết tự giác, thường thận trọng, chú tâm, quan sát mọi hành vi cử chỉ của mình, vượt qua giới tướng hữu hạn để ứng giới tự tánh qua đức tánh cẩn thận, nghiêm túc, chu đáo. Giai đoạn này giới là sự thận trọng.

• Giai đoạn 5: Đối với người tỉnh giác cao, thường trọn vẹn tỉnh thức trên thực tại thân-tâm-cảnh, nhận ra những lỗi nhỏ nhặt trong hành vi, cử chỉ, nói năng, nên dễ dàng điều chỉnh nhận thức hành vi cho thuận pháp. Giai đoạn này giới là sự tinh tế.

• Giai đoạn 6: Đối với người đã giác ngộ, luôn sống với sự trong lành, định tĩnh, sáng suốt nên hành động nói năng không còn hại mình hại người nữa, luôn sống vô ngã vị tha thì giới đã hoàn toàn thanh tịnh. Giai đoạn này giới là sự trong lành.

Sư Viên Minh

Trà Đạo Bửu Long 03/01/2017